Оваа писателка го измисли ликот на совршениот испитувач на злосторот – Еркул Поаро
МИЛЕНА ВУЧИЧЕВИЌ
Агата Кристи, британска писателка, позната и како „Кралица на криминалот“, е родена на 15 септември 1890 година во англиската провинција Девон. Таа живееше во угледно патријархално семејство со таткото Фредерик Алва Милер, мајката Клариса Бомер Милер, сестрата Меџ и братот Монти.
Тие не биле богати како што мислеле луѓето, но живееле удобно. Поголемиот дел од приходите се трошело за храна, а секоја недела се правеа ручек и се угостувиле своите пријатели.
Агата ја воспитувале дадилки и гувернанти. Нејзината мајка не ја пуштала да оди на училиште, па малата Агата учела дома.
„Една од најсреќните работи што може да ви се случат во животот е да имате среќно детство. Имав многу среќно детство. Имав дом и градина што ги сакав, мудра и трпелива дадилка, за татко и мајка на двајца луѓе кои лојално се сакаа, и го направија нивниот брак и родителство успешни“, го опишала своето детство Агата.
Таткото на Агата починал кога таа имала 11 години од пневмонија. Овој трагичен настан длабоко го погоди целото семејство, но и малата Агата, која тогаш била сè уште дете.
„Животот целосно се промени по смртта на татко ми. Го напуштив мојот детски свет, светот на безбедноста и негрижата, за да влезам во замките на светот на реалноста. Мислам дека нема сомнеж дека стабилноста на домот доаѓа од главата на семејството“, опишала Агата.
Се интересирала за разни уметности, глума, музика, а најмногу за пишување. Била многу срамежлива и повлечена, но само пеењето не и беше проблем, напротив уживала.
На 12-годишна возраст се свртела кон литературата и почнала да пишува раскази и песни, во кои имала целосна поддршка од нејзината мајка. Таа постојано ја повикувала да пишува и да ги испраќа неговите дела на разни списанија. Нејзината прва песна објавена во списание била за трамвајот како ново светско чудо од почетокот на 20 век.
Сестрата на Агата, Меџ, постојано и раскажувала застрашувачки приказни кои многу ѝ се допаѓале на Агата, иако тие во исто време ја плашеле.
„Зошто сакав да ме заплашуваат? Која инстинктивна потреба се задоволува со страв? Дали е тоа затоа што човек се бунтува против животот кој е премногу безбеден? Дали е одредена мерка на опасност во животот за потребите на луѓето? Дали на човекот инстинктивно му треба нешто со кое да се бори и да го надмине за да се докаже себеси? Ако го извадите волкот од Црвенкапа, ниедно дете никогаш повеќе нема да ужива во него. Како и со повеќето работи во животот, човек сака да биде малку исплашен, но не премногу“, напиша Агата во нејзината „Автобиографија“.
Првата приказна ја напишала на осум години, темата била наследството на замокот, а главните улоги биле Лејди Меџ и Лејди Агата, кои потоа сестрите ги играле за своето семејство.
На 24-годишна возраст се омажила за Арчибалд Кристи, со кого ја добила ќерката Розалинд. Овој брак не траел долго, тие набрзо се развеле и Арчибалд се оженил со друга жена.
За време на Првата светска војна работела во болницата Црвен крст како медицинска сестра. Потоа научила многу за отровите, кои подоцна ги користела во своите книги, опишувајќи злосторства.
По неколку одбивања од издавачите, таа ја објави својата прва книга во 1920 година под наслов „Мистерија со стил“. По уште неколку објавени романи, таа во своите дела воведува нов лик, а тоа е Еркул Поаро.
Некои други многу познати дела се „Убиството на Роџер Акројд“, потоа „Тајната на синиот воз“, „Тајната на седумте часа“, „Убиство во викарството“.
Наскоро тој воведува уште еден голем детектив во својата работа, имено госпоѓица Џејн Марпл.
Во 1930 година се омажила по втор пат за Макс Малован, кој бил 14 години помлад од неа. Таа многу патувала со него на Блискиот Исток, а се сретнале на патување во Месопотамија. Тие патувања ја инспирирале да ги напише делата „Смрт на Нил“ и „Убиство во Месопотамија“.
Периодот од 1930 до 1940 година бил многу плоден за оваа писателка. Потоа ги напишала нејзините најпопуларни дела и тоа „Убист0во во Ориент Експрес“, „Десет мали црнци“, „Карти на маса“, „АБЦ убиства“, „Зошто не го прашале Еванс“, „Убиство во три чина “, како и преку педесет раскази со познатиот Белгиец Еркул Поаро во главната улога.
Под псевдонимот Мери Вестмекот напишала шест романтични романи – „Незавршен портрет“, „Отсутен во пролетта“, „Роза и Тис“, „Ќерка на ќерка“, „Бреме“.
Таа ги напишала делата „Вавеса“ и „Убиство на спиење“ во нејзиниот најплоден период, но тие биле објавени дури 35 години подоцна.
Од 1948 до 1965 година ја напишала својата „Автобиографија“, која била објавена една година по нејзината смрт.
Кон крајот на животот ја добила титулата Дама на Британската империја, како највисока национална чест.
Таа починала на 12 јануари 1976 година во нејзиниот дом во Валингфорд од последиците на настинка.
