Бугарскиот претседател Румен Радев отворено застана против испраќањето оружје на Украина, продлабочувајќи го уште повеќе разногласието околу ова прашање што, ако не е лажирана оваа драма, може да ја урне владата и да ги скара нив двајцата. Социјалистите кои го исфрлија како свој кандидат за претседател Радев, сега му вртат грб
„Владата им должи дефинитивен одговор на граѓаните. Крајно време е таа да даде јасни докази дека е свесна и дека го поддржува бугарскиот суверенитет“, дециден е Радев. Тој дефинитивно рече „не“ за воена помош за Украина, бидејќи, според него, тоа значи чекор кон директно вклучување на Бугарија во овој конфликт.
„Бледнеат повиците за мир, а ескалира острата реторика и повиците за победа. Ако победата значи самоуништување и економска ликвидација на Европа, тогаш забрзано се движиме во оваа насока“, додаде Радев.
Според него, Бугарија мора да биде дел од напорите за мир и што поскоро да се стави крај на овој конфликт бидејќи неговото продолжување ќе има катастрофални последици на многу начини.
„Суверената бугарска позиција се разработува во Софија, а не во Киев и мислам дека нема потреба од посета таму“, дециден е Радев.
Според него, има низа откритија за тоа каде оди бугарското оружје.
„Се прашувам како министерот за енергетика ќе им објасни на Бугарите дека бугарското оружје го разгорува овој конфликт? Зошто само Бугарија и Полска добија прекин на гасот? Како плаќаат Германија и Австрија, има ли доволно резервиран капацитет за испораки од Грција и други земји, затоа што ако не се резервира гас, ќе видиме како се грабаат посредници. Веројатно ќе треба да најдеме алтернативни решенија, но тоа ќе бара и време и пари и значи многу повисоки цени и ризици за испорака“, додаде претседателот.
На неговата реакција реагираше Корнелија Нинова, вицепремиерка и министерка за економија од БСП, која беше спомената во изјавата.
„Господине Радев, објаснете ја вашата денешна метаморфоза – од крената тупаница против Борисов до целосната синхронизираност.. Инаку Радев досега важеше како политичар близок до БСП која делумно го донесе на власт и реизбра.
На кавгата се приклучи и Бојко Борисов, осилен од анкетите кои му даваат предност во земјата. Тој порача дека Бугарите во најтешките времиња ги избрале најнеспособните луѓе.
„На Бугарија не ѝ се заканува енергетска криза, туку од Кирил и Асен. Сите ќе платиме за да се случат промени“, порача Борисов додека зад него членовите на партијата скандираа за оставка на владата на Петков.
Тој нагласи дека од 22 земји кои тргуваат со Русија, гасот е суспендиран само за Бугарија.
„Бугарите ќе плаќаат страшни цени. Денеска да беше Делјан Добрев министер, пред два месеци ќе го испратев во Грција, ќе ставивме банкарска гаранција. Денеска можевме да добиеме гас од Турција, од Грција и од каде било. Но, да имавме вистински министер, а не министер чиј прекар е ‘Кеша’“, рече Борисов, предвидувајќи дека бизнисот ќе банкротира, како и сите хотели на гас, градинки, училишта… Според него, доколку денес владее ГЕРБ, нема да ја покачат ниту струјата ниту гасот.
Нему му реплицираше Христо Петров од Продолжуваме со промените.
„Денес Русија директно ни кажа: ‘Ние не сме заинтересирани за вашиот народ. Вашиот премиер не прифаќа поткупи и закани, затоа сакаме по секоја цена да ја урнеме вашата влада. Бугарија е руска’. Како човек и како Бугарин денес сум загрижен, но и смирен. Загрижен – затоа што знам какви денови ни претстојат сите нас. Смирен – затоа што повеќе од кога било сум убеден дека верував во вистинските луѓе. До господинот Борисов – земете си ги шеесетте слуги и одете да му дадете на Путин ново кученце. Ветувам дека ќе ви организирам владин авион. Можете да ги земете и вашите пријатели фашисти. Тие, како што знаете, се изнајмнуваат“, напиша Петров на својата Фејсбук страница.
Впрочем, според софискиот магазин „Капитал“. пред само една недела се чинеше дека договорот за воена помош на Украина во владата конечно е миниран. И за само неколку дена токму ова прашање ја зацврсти коалицијата и во голема мера ги стави политичките играчи на нивните вистински места.
По исцрпувачките спорови меѓу четирите владејачки партии, суспензијата на рускиот гас за Бугарија ја принуди водечката политичка сила „Продолжуваме со промената“ да излезе со јасен и исклучително цврст одговор на дејствијата на Русија. Нешто што кабинетот на Петков се воздржуваше од почетокот на војната поради различниот став на БСП и „црвените линии“ поставени од Корнелија Нинова.
Сепак, пресвртот не дојде од Нинова, туку од претседателот Румен Радев, кој во средата ги нападна властодршците поради одлуката на парламентот пред една недела, која на Советот на министри ќе му даде право да одлучи колку и каква воена помош ќе биде обезбедена.
Во текот на двата работни дена по Велигден се случија многу неочекувани настани. Откако коалицискиот совет во вторникот вечерта успеа да ги смири страстите околу оружјето за Украина, во средата политичката ситуација ескалира со најавениот од Русија прекин на испораката на гас за Бугарија и последователната реакција на претседателот Румен Радев.
Радев го обвини кабинетот на Петков за прекинот на рускиот гас на Бугарија и ја обвини владата дека ја зазема страната на Украина, прашувајќи зошто бугарското оружје стигнало до државата окупирана од Русија. Освен популистичкиот апел до владата „да ги погледне сиромашните Бугари“, тој уште еднаш го стави „бугарскиот национален интерес“ во контекст на интересите на Кремљ за Бугарија и Европа.
Нападот на Радев има две основни политички цели.
Првата е директно насочена кон лидерката на БСП, Корнелија Нинова, која е и економски вицепремиер задолжен за извоз на оружје. Претседателот е во тензични односи со неа уште од неговиот прв мандат, но двајцата успеаја да покажат некаков студен мир. Клучот за спротивставувањето меѓу нив е Социјалистичката партија и се поотворените амбиции на Радев да ја ослабне позицијата на Нинова и да го зголеми неговото влијание во партијата во пресрет на крајот на неговиот втор мандат.
Втората цел на нападот е „Продолжуваме со промената“ и очигледната еманципација на нејзините лидери од политичкото старателство на Радев. Факт е дека премиерот Кирил Петков и вицепремиерот Асен Василев својата политичка кариера ја започнаа во преодниот кабинет што претседателот го формираше пред првите парламентарни избори минатата година. Иако тргнаа од заедничка точка – против моделот на ГЕРБ и Бојко Борисов во владата, предвидливите во политичка смисла Радев и „Продолжуваме со промената“ почнаа да се оддалечуваат. Првиот сериозен знак беше неуспешниот обид на претседателот да го наметне својот антиевропски став по прашањето за северна Македонија, проследено со несогласувања околу руската инвазија на Украина и повиците на Радев за неутралност за да дојде до директен судир на претседателот за воена помош на Украина да е „внимателна“.
Испадот на претседателот против владата, кој неверојатно потсетуваше на оние што ги развија руските официјални лица и про-кремљовските говорниците во Бугарија, предизвика бурни реакции.
Најпрво, стана јасно дека најголемата партија во владејачката коалиција – „Продолжуваме со промените“ – се откажува од улогата на балансирач меѓу „Демократска Бугарија“ и БСП, од која се очекува да окупира дијаметрално спротивни спротивности.
Досега премиерот Петков се обидуваше да ја смири кризата што се наѕира, откако ДБ категорично ја повика Бугарија да испрати оружје во Украина, а БСП се закани дека доколку парламентот донесе таква одлука, ќе ја напушти коалицијата. Во средата, пак, решителен чекор кон политичкиот врв во земјава направија и технократите Асен Василев и Кирил Петков, прифатени главно како технократи.
Ставот на господинот Радев дека со давање оружје го продолжуваме конфликтот е претпазлив, претпазлив е затоа што имплицитно вели дека Русија ќе победи во овој конфликт, дека е нормално и добро Русија да победи во овој конфликт. Верувам дека Украина ќе го добиеме овој конфликт и дека мора да и помогнеме на Украина да победи во овој конфликт“, рече Асен Василев на прес-конференција свикана од ПП. И додаде дека „не функционира политиката да се седи и да се прави дека нема агресор“.
„Овие хибриди, кои ни се продаваат од утро до вечер, за да се даде воено-техничка помош значи воен чин, се апсолутно неверни. Во спротивно, цела Европска унија веќе ќе биде во таков чин. „Внатрешните кругови во Бугарија, кои се обидуваат да ја продадат оваа агресија, се речиси нешто што треба да го поздравиме“, рече Кирил Петков, кој го опиша интересот на Бугарија како „независна, слободна и просперитетна Бугарија“ дел од Европа.
Реакцијата на Корнелија Нинова, која првпат остро го нападна Румен Радев, тврди дека претседателот, поддржан од неговата левица во два мандати, работи против БСП. Со зборовите на Радев дека ќе треба да им објасни на левите луѓе за извозот на оружје во Украина, таа возвраќа со прашањето какви договори за извоз на оружје има потпишано неговата техничка влада. Ќе треба да им објасните на левичарите зошто толку жестоко го напаѓате сопственото дете – „Ја продолжуваме промената“ што ја направивте за да ја убиете БСП“, додаде Нинова.
Господине Радев, ќе треба да им објасните на оние кои двапати ве номинираа и ве избраа за претседател, какви договори за извоз на оружје има потпишано вашата техничка влада… И најмногу од се, да ја објасните вашата метаморфоза од крената тупаница против Борис една година. пред апсолутна синхронија денес“.
Оваа размена на обвинувања се случи неколку часа пред делегацијата предводена од премиерот Петков да замине за Украина. И ден откако стана јасно дека БСП нема да ја напушти коалицијата кога парламентот одлучи да испрати воена помош за Киев. Во меѓувреме, позицијата на БСП е изедначена со тоа што бара воените резерви да не се испраќаат „директно“ во Украина.
„Бугарија извезла оружје во 50 земји, по што не можеме да следиме што се случува со неа, па можно е да стигне до Украина“, изјави Нинова во вторникот за БНТ.
Податоците покажуваат и дека извозот на оружје во земјите на ЕУ е речиси тројно зголемен во последните два месеци.
Следната среда, кога се очекува парламентот да му даде право на Советот на министри да одлучи колкава и каква помош ќе и испрати на земјата нападната од Русија, само БСП од четирипартиската коалиција ќе гласа против, но тоа не би доведе до криза во владеењето. Згора на тоа, нападот на претседателот врз владата и лидерот на БСП ја извлекува левицата од политичката група на тврдокорни про-Кремљ, оставајќи ги само претседателот Румен Радев и „Вазраждане“ на Костадин Костадинов.
Со очекуваната одлука на парламентот за воената помош за Украина, Бугарија и официјално ќе го потврди ставот како членка на ЕУ и НАТО, но тоа не значи дека темата Русија нема да продолжи да се користи како домашно оружје. На ова поле ќе продолжи битката меѓу таборите на Румен Радев и Корнелија Нинова за левичарскиот електорат, а ГЕРБ и Борисов ќе се обидат да си ги расчистат лицата како проевропска и прозападна опозиција – со напади на власта за неговото учество.
