Сепак аналитичарите сметаат дека о Западот не треба да биде премногу загрижен. Сепак факт е дека доколку Турција сега се приклучи на блокот, таа ќе стане нејзина прва членка на НАТО и кандидат за ЕУ, што потенцијално ќе ги комплицира врските со Западот и ќе покрене прашања во врска со посветеноста на Турција на воената алијанса
Во почетокот на септември портпаролот на турската владејачка АК Партија рече дека „во тек“ е процес Турција да се приклучи на групата на држави со пазари во развој БРИКС.
„Нашиот претседател во различни периоди изјавуваше дека сакаме да бидеме членка (на БРИКС). Нашето барање за ова прашање е јасно. Овој процес е во тек во оваа рамка, но нема конкретен развој за ова“, (Ова Омер Челик го изјави за новинарите во Анкара, турскиот главен град, за Ројтерс).
Групата БРИКС, именувана по членовите Бразил, Русија, Индија, Кина и Јужна Африка, беше формирана за да ја предизвика политичката и економската моќ на развиените западни земји.
Од своите први неформални состаноци во 2006 година, кога беше познат како само БРИК, блокот се зголеми за да ги вклучи Етиопија, Иран, Египет и Обединетите Арапски Емирати. Саудиска Арабија исто така беше поканета да се приклучи, но саудиски официјален претставник во јануари рече дека допрва треба да го стори тоа.
Доколку Турција сега се приклучи на блокот, таа ќе стане нејзина прва членка на НАТО и кандидат за ЕУ, што потенцијално ќе ги комплицира врските со Западот и ќе покрене прашања во врска со посветеноста на Турција на воената алијанса.
Односите на Турција со НАТО веќе се затегнати поради континуираните врски на земјата со Русија по инвазијата на Украина, како и поради нејзините напори да бара подобри односи со Кина. Се чини дека ваквите потези ја одразуваат желбата на турскиот претседател Таип Ердоган да воспостави независност на земјата преку промена на надворешната политика. Тој сега се чини дека се обидува да го одржи она што експертите го нарекоа „акт за балансирање“ меѓу неговите односи со Западот, Русија и Кина.
„Турција бара алтернативи. Не сака да го напушти своето членство во НАТО. Не сака да ги отфрли своите европски аспирации. Но, сака да ги диверзифицира своите сојузи, да ги заштити своите облози, така да се каже“, рече Асли Ајдинташбаш, во посета на соработник во Центарот за Соединетите Американски Држави и Европа во Институтот Брукингс, за France 24.
Ајдинташбаш рече дека Ердоган ја гледа успешната стратегија како да има „нога во различни табори“, додавајќи дека сака „да може да игра на Запад против Русија, на Запад и против Кина“.
„Мислам дека тој дошол вешто да го игра овој геополитички чин“, рече таа, но истакна дека понекогаш предалеку ја турнал својата „геополитичка рамнотежа“.
Една посебна точка на судар дојде кога Турција го купи рускиот систем за воздушна одбрана С-400 во 2019 година, наместо еквивалентите направени од НАТО.
Во 2020 година, САД рекоа дека постојано ѝ ставиле до знаење на Турција дека купувањето на системот С-400 „ќе ја загрози безбедноста на американската воена технологија и персонал и ќе обезбеди значителни средства за рускиот одбранбен сектор, како и за рускиот пристап до турските вооружени сили и одбранбената индустрија“.
Одлуката на Турција да продолжи со договорот на крајот доведе до тоа да биде исфрлена од американската програма Ф-35, како и од голем број американски санкции.
Како и да е, Булент Алириза, висок соработник на Програмата за Европа, Русија и Евроазија во Центарот за стратегиски и меѓународни студии (ЦСИС), изјави за БИ дека не мисли дека БРИКС „ќе се натпреварува со НАТО и со другите западни турски врски.”
„Но, тоа е изјава за, би рекол, незадоволство од некои аспекти од нивниот однос со Западот“, рече тој. „Дури и ако Турција навистина се приклучи на БРИКС, не верувам дека тоа ќе доведе до фундаментално редефинирање на односите на Турција со Западот“.
Јусуф Кан, координатор за програмата за Блискиот Исток во Центарот Вилсон, исто така, тврди дека „стратешката диверзификација на Турција не треба да ги алармира сојузниците на НАТО“, велејќи дека тие „можат да имаат корист од партнер“ во таквите кругови.
„Разбирањето и соработката со перспективата на Турција може да ги подобри односите на САД и НАТО со Турција, без оглед на потенцијалните административни промени во Анкара“, напиша Кан во написот за Центарот Вилсон.
Кан истакна дека подобреното американско-турско партнерство, исто така, може да помогне да се обезбедат клучни стратешки региони, како што е Црното Море – кое беше во центарот на руско-украинската војна.
„Економски, зајакнатите односи меѓу САД и Турција можат да имаат корист за ЕУ преку поттикнување инвестиции во нови трговски патишта“, додаде Кан.
Алириза се согласи дека Западот може да најде начин да има корист од ситуацијата.
Зборувајќи за потенцијалното членство на Турција во БРИКС, Алириза изјави за БИ: „Тоа не мора нужно да стане проблем за Западот, но всушност може да му користи на Западот ако Турција и нејзините западни партнери можат да имаат отворен и искрен дијалог за како да се оди напред“.
„Таа сè уште останува членка на Советот на Европа. Поголемиот дел од нејзината трговија е сè уште со Западот. А во однос на инвестициите, иако имаше многу шпекулации дека може да има кинески инвестиции во Турција, најголемиот дел од странските инвестиции во Турција, или СДИ или краткорочни средства кои доаѓаат во потрага по профит од високите каматни стапки, дојде од Запад“, рече тој.
Од своја страна, САД останаа релативно тивки по веста дека турските амбиции за БРИКС можеби се движат напред, за што Ајдинташбаш рече дека најверојатно е разумен потег со цел да се избегне јавен спор.
„Вашингтон молчи“, изјави таа за Франс 24. „Не сака јавна кавга од висок профил со Турција и знае дека претседателот Ердоган е непредвидлив“.
Групата БРИКС треба да одржи самит во Казан, Русија, од 22 до 24 октомври.
