Се смета дека лорандитот има потенцијал да ја разоткрие т.н. „неутронска сложувалка“. Со тоа што служи како геохемиски детектор за невроните, лорандитот може да ја потврди или побие теоријата на стандарден сончев систем, велат физичарите
Веројатно рудникот Алшар кој се наоѓа на планината Кожуф е најпозната точка за оние кои се бават со геологијата, астрономијата и ископот на рудни богатства во светски рамки кога е Македонија во прашање. Оваа географска точка кај селото Мајден, кавадаречко. е најнапред познат како место каде е за прв пат откриоен талиумовиот минерал лорандит. Всушност, историјата на Алшар започнува уште од времето на античка Македонија, преку римскиот период и Османлиското Царство до денес. Минерали од Алшар се најдени и во археолошките остатоци на Стоби.
Во пишувани документи рудникот Алшар се споменува во турските дефтери од 1481 година. Во овој документ, кој се однесува на Рожденскиот атар (селото Рожден е во близина на Алшар), се споменува годишниот приход на турскиот султан кој изнесувал 13.380 акчиња, од кои 1.500 акчиња се дел од продажбата на арсенската руда од Алшар. Во текот на XV и XVI век регионот бил добро развиен како резултат на дејноста во рудникот. Следни податоци за работата на рудникот се среќаваат во документи од 1877 година, кога почнала да се формира и рударската населба Мајден. Во тој период Алшар бил даден под концесија на англиско-француско претпријатие со седиште во Солун, а работите во рудникот ги надгледувал инженерот Шарто. Во почетокот во рудникот биле вработени 500 работници. Денес, во долните делови на селото Мајден се забележуваат траги од старата сепарација на арсенската руда. Вака издробената и сепарирана руда со каравани со коњи и маски се транспортирала во Солун, а оттаму со воз во топилниците во Фрајберг, Германија. Токму од тие вагони биле земени и првите примероци во кои било откриено присуството на минерали на талиум (крај на XIX и почеток на XX век). За време на Балканските и Првата светска војна рудникот престанал со работа.
По Втората светска војна рудникот бил главно геолошки истражуван, а редовно експлоатирање не било воведено. Истражувањата до 1965 година резултирале со откривање количество руди на антимон, арсен и на талиум. При истражувањето е утврдено постоење на талиум во концентрации од 0,11-0,22%, посебно во северниот дел на наоѓалиштето наречено Црвен Дол.
Во почетокот на 1980-тите за минералите од Алшар (особено за минералот лорандит) се заинтересирал и американскиот астрофизичар Мелвин Фридман, од аспект на употреба на талиумските минерали од Алшар како детектори на неутрината по потекло од Сонцето.
За рудникот Алшар е пишувано многу. И во сите статии, но и во написите на најрелевантните списанија и научни трудови, овој рудник е запишан како единствено наоѓалиште во светот на лорандит и талиумот според чистотата и по најголемото количество. Всушост, се пишува дека не сме ни свесни какво богатство поседува Македонија!
Лорандитот пак има потенцијал да ни овозможи да ги разбереме работењето на сонцето. Научна фантастика или реалност?
Се смета дека лорандитот има потенцијал да ја разоткрие т.н. „неутронска сложувалка“. Со тоа што служи како геохемиски детектор за невроните, лорандитот може да ја потврди или побие теоријата на стандарден сончев систем, велат физичарите. Едноставно кажано – дозволете ни да го разбереме работењето на Сонцето.
Алшар има осум влезови, од кои два минуваат низ ходниците што се протегаат до 6 километри и имаат патеки со кобалт-камен поставени таму од страна на Османлиите.
Но, рудникот е затворен со децении. Некои медиуми ја раскажуваат приказната дека кон крајот на 1970-тите, македонската влада одржала тајна седница на барање на сојузните власти на поранешна Југославија да одлучи дали да признае „голема моќ“ за истражување на вселената во Алшар.
Во раните 20-ти век, елитните универзитети од Будимпешта, Виена и Прага истражуваа досега непознати минерали од рудниците.
Денес, луѓето од околните села служат како водич за „мистериозните“ странци кои го посетуваат рудникот. Тие одат во рудникот за да соберат минерали. Приказните се обвиткани со фантазија. Тие зборуваат за хеликоптери од национална влада и странски воени обележја (има големо странско воено присуство во регионот). Селаните велат дека рудникот е полн со минерали кои светат во различни бои.
Според експертите, многу светски научници се заинтересирани за истражување на Алшар. Лорандит од рудникот може хемиски и физички да го регистрира т.н. неутронски флукс што доаѓа од Сонцето. И тие велат дека тоа е единствената позната материја што ја има оваа моќ. Ако може да се испита неутрон, науката би можела да ги разбере процесите што се случуваат на сонцето. Некои велат дека со страв можат да доведат до разбирање на минатото и иднината на нашата галаксија.
Со текот на целата мистерија, факт е дека Алшар е единствената позната точка на планетата која содржи најчист лорандит (талиум кристал), минерал со потенцијално големо значење во физиката. Талиумот е забележан и во Бразил, Кина и Русија, но ни од далеку како овој кај нас.
Според грубите проценки, рудникот може да има резерви до 40 тони лорандит.
Некои локални научници во минатото излегоа со идеја дека рудникот треба да биде заштитен од УНЕСКО и предложија тој да се претвори во место за глобален научен туризам. Може да привлече до неколку илјади истражувачи годишно, велат тие; атомски физичари, вселенски научници, геолози и секако многу авантуристи. Неопходно е да се развие зона околу рудникот, да се обнови самиот рудник, да се осветлуваат ходниците и да се изградат нови патишта. Тие велат дека многу луѓе од НАСА би уживале да доаѓаат и да останат заедно на работа и на одмори.
Пред неколку години, проектот Лорекс беше инициран од научници од цела поранешна Југославија, во соработка со меѓународни лаборатории. Клучот на неутронот е клучот за вратата на Алшар, рекоа тие.
Пред неколку години, рудникот беше регистриран како споменик на природата и е дел од Емералд мрежата на “области од посебен интерес за конзервација”, создадени од Советот на Европа.
Приказните за селаните продолжуваат. Веднаш до рудникот е ридот чија трева е секогаш зелена. Никој, па дури и добитокот, дури не може да зачекори, велат тие. Тревата може да го уништи дури и најголемото говедо што шета на пасиштата, зашто ридовите се полни со талиум, еден од најсилните отрови.
Во непосредното подрачје околу рудникот има геотермални води, полни со бели минерали што ги користат мештаните за миење и чистење.
Ако може да се разбере моќта на Сонцето, велат научниците, тогаш тоа би можело да биде хипотетичко. Може да создаде многу „мало сонце“. Објектите за производство на енергија се слични на нуклеарните централи, не само радиоактивни. Тие ќе произведат чиста енергија.
Во февруари 2013 година Унковски ја постави претставата „Изгубени Германци“ од Дејан Дуковски во МНТ. Сижето е врзано за наод од архивите на берлинскиот Рајхстаг. Разузнавачките служби на сојузниците, по паѓањето на Третиот Рајх, успеваат да најдат крајно педантно архивирана документација која докажува дека рудникот работел за време на војната. И дека остварувал големи приходи. Кој да се сомнева во германската прецизност!
Што се случило?
Некој од важните и влијателни индустријалци и офицери блиски до Хитлер, за да ги тргнат своите деца од виорот на војната, измислуваат рудник во којшто нивните синови не копаат ништо, а тие го плаќаат нивното присуство таму од Берлин, тоа што не е ниту ископано.
Дали знаете колку чини 1 кг. талиум од рудникот Алшар на светскиот пазар?
17 Ноември, 2020 09:00
Share
За рудникот Алшар е пишувано многу. И во сите статии, но и во написите на најрелевантните списанија и научни трудови, овој рудник е запишан како единствено наоѓалиште во светот на лорандит и талиумот според чистотата и по најголемо количество. Всушост, се пишува дека не сме ни свесни какво богатство поседува Македонија!
Алшар е антички рудник лоциран на јужниот Балкан, на планината Кожув, Македонија. Лорандитот има потенцијал да ни овозможи да ги разбереме работењето на сонцето. Научна фантастика или реалност?
Велат дека има тајна која не е помала од тајната на универзумот. Дека го чува одговорот на силата на сонцето. Ова не е последниот блокбастер на Спилберг.
Се смета дека Лорандитот има потенцијал да ја разоткрие т.н. „неутронска сложувалка“. Со тоа што служи како геохемиски детектор за невроните, лорандитот може да ја потврди или побие теоријата на стандарден сончев систем, велат физичарите. Едноставно кажано – дозволете ни да го разбереме работењето на сонцето.
Османлиите кои владееле со полуостровот до почетокот на 20 век го нарекоа Мајдан кој исто така го носи името на најблиското село. Тие истражувале злато. Но, тие не беа првите. Според некои, рудникот постои повеќе од 5.000 години.
Има осум влезови, од кои два минуваат низ ходниците што се протегаат до 6 километри и имаат патеки со кобалт-камен поставени таму од страна на Османлиите. Рудникот е затворен со децении.
Некои медиуми ја раскажуваат приказната дека кон крајот на 1970-тите, македонската влада одржала тајна седница на барање на сојузните власти на поранешна Југославија да одлучи дали да признае „голема моќ“ за истражување на вселената во Алшар.
Во раните 20-ти век, елитните универзитети од Будимпешта, Виена и Прага истражуваа досега непознати минерали од рудниците.
Денес, луѓето од околните села служат како водич за „мистериозните“ странци кои го посетуваат рудникот. Тие одат во рудникот за да соберат минерали. Приказните се обвиткани со фантазија. Тие зборуваат за хеликоптери од национална влада и странски воени обележја (има големо странско воено присуство во регионот). Селаните велат дека рудникот е полн со минерали кои светат во различни бои.
Според експертите, многу светски научници се заинтересирани за истражување на Алшар. Лорандит од рудникот може хемиски и физички да го регистрира т.н. Неутронски флукс што доаѓа од Сонцето. И тие велат дека тоа е единствената позната материја што ја има оваа моќ. Ако може да се испита неутрон, науката би можела да ги разбере процесите што се случуваат на сонцето. Некои велат дека со страв можат да доведат до разбирање на минатото и иднината на нашата галаксија.
Со текот на целата мистерија, факт е дека Алшар е единствената позната точка на планетата која содржи најчист лорандит (талиум кристал), минерал со потенцијално големо значење во физиката. Талиумот е забележан и во Бразил, Кина и Русија, но ни од далеку како овој кај нас.
Според грубите проценки, рудникот може да има резерви до 40 тони лорандит.
Некои локални научници во минатото излегоа со идеја дека рудникот треба да биде заштитен од УНЕСКО и предложија тој да се претвори во место за глобален научен туризам. Може да привлече до неколку илјади истражувачи годишно, велат тие; атомски физичари, вселенски научници, геолози и секако многу авантуристи. Неопходно е да се развие зона околу рудникот, да се обнови самиот рудник, да се осветлуваат ходниците и да се изградат нови патишта. Тие велат дека многу луѓе од НАСА би уживале да доаѓаат и да останат заедно на работа и на одмори.
Македонија има лорандит и треба да се направи уште за да се промовира лов на неутрони, велат тие.
Пред неколку години, проектот Лорекс беше инициран од научници од цела поранешна Југославија, во соработка со меѓународни лаборатории. Клучот на неутронот е клучот за вратата на Алшар, рекоа тие.
Пред неколку години, рудникот беше регистриран како споменик на природата и е дел од Емералд мрежата на “области од посебен интерес за конзервација”, создадени од Советот на Европа.
Приказните за селаните продолжуваат. Веднаш до рудникот е ридот чија трева е секогаш зелена. Никој, па дури и добитокот, дури не може да зачекори, велат тие. Тревата може да го уништи дури и најголемото говедо што шета на пасиштата, зашто ридовите се полни со талиум, еден од најсилните отрови.
Во непосредното подрачје околу рудникот има геотермални води, полни со бели минерали што ги користат мештаните за миење и чистење.
Ако може да се разбере моќта на сонцето, велат научниците, тогаш тоа би можело да биде хипотетичко. Може да создаде многу „мало сонце“. Објектите за производство на енергија се слични на нуклеарните централи, не само радиоактивни. Тие ќе произведат чиста енергија.
Според количеството руда во рудникот, се проценува на околу 1,5 милијарда евра. Според досегашните сознанија, во “Алшар” има најмалку 500 тони талиум, кој се наоѓа во лорандитот. Вредноста на килограм талиум на светските берзи е околу 5.000 евра.
* Извор: MINERAL COMMODITY SUMMARIES 2019
Се проценува дека во “Алшар “се наоѓаат 50.000 тони руда, која содржи 2 отсто арсен, 2,5 отсто антимон и 0,1 процент талиум, што го прави рудникот најбогато наоѓалиште на талиум во светот. Талиумот, отров посилен и од арсенот, и лорандитот, како негов минерал, се единствените супстанции што можат да ги детектираат и задржуваат неутрината – вселенските честици со директно потекло од Сонцето. Во рудникот во близината на Алшар се проценува дека може да се искористат 20 тони злато.
Неверојатната приказна за македонскиот рудник Алшар, изворот на најсмртоносниот отров во светот
Приказната за талиумот, „отровот на трујачите“, и неговата неверојатна врска со македонскиот рудник Алшар.
Во светот на хемиските елементи, ретко кој има толку мрачна репутација како талиумот. Овој тежок метал, без вкус и мирис, со децении беше совршеното оружје за тајни убиства, поради што го доби прекарот „отровот на трујачите“. Но, приказната за овој опасен елемент има изненадувачка и директна врска со Македонија. Рудникот Алшар на планината Кожуф е едно од најзначајните и најпознати наоѓалишта на талиум во светот.
Алшар: Изворот на „отровот на трујачите“
Рудникот Алшар е светски познат по лорандитот, редок минерал кој е кристална форма на талиум. Токму овој минерал го прави Алшар уникатен. Карактеристиките на талиумот го направиле совршено оружје за труење: лесно се раствора, нема вкус, а симптомите се појавуваат бавно и личат на други болести. Најпрепознатливиот знак, драматичното губење на косата, се случува предоцна, кога спасот е речиси невозможен. Поради ова, тој бил омилен кај тајните служби, но и во крими-романите на Агата Кристи.
Другото лице на Алшар: Решавање на сончевата мистерија
Но, приказната за Алшар има и друга, светла страна. Истиот тој минерал, лорандитот, се смета за „свет грал“ во модерната физика. Во 20-от век, научниците се соочиле со огромен предизвик наречен „проблемот со сончевите неутрина“ – не можеле да ги детектираат овие ситни честички кои доаѓаат од Сонцето. Тие сфатиле дека токму кристалите на лорандит од Алшар можат да послужат како природен детектор. Со анализа на стариот лорандит, тие би можеле да ги „избројат“ неутрината што го погодувале со векови и со тоа да ги разберат процесите во внатрешноста на Сонцето.
Двојното наследство на еден рудник
Приказната за Алшар е фасцинантен парадокс. Истото место кое го дава суровиот материјал за еден од најподмолните отрови, истовремено го нуди и клучот за решавање на една од најголемите научни мистерии. Ова го прави Алшар не само обичен рудник, туку и непроценливо светско богатство – место каде што се спојуваат темната страна на криминологијата и светлата страна на науката.
На крајот, ова е потсетник дека еден елемент, како и еден човек, може да има две лица. Талиумот од Алшар може да биде и смртоносен отров и алатка за разбирање на универзумот. Разликата е само во тоа како ќе го искористиме.
