Ако се бара причината заради која еден тговец со оружје стана толку моќн тоа е пријателските со т.н. обично шалтерски работници, но секко и со политичкиот врв на Србија ама и со државите од опкружувањето. Од пет лица вмешани во извоз на оружје ова го потврдуваат тројца кои рабoтеле со Тешиќ
ДАВОР ЛУКАЧ
Во разните медиуми многу се зборуваше за трговијата со оружје на Тешиќ, особено по американската нота до српското Министерство за надворешни работи. Но, каде се „реинвестираше“ самиот? Како тоа еден предвоен кондукер па возач на камион од Кисељак крај Сараево секогаш успеал да влезе во влезната врата ако веќе не упвал, секогаш тоа го можел на споредната?
Официјалната нота од САД упатена до српското Министерство за надворешни работи, што Ивица Дачиќ го негора како факт, но еден од интервјуираните му ги покажува на авторот на текстот („Не можам да те пуштам да скенираш, тие веднаш ќе го дознаат мојот извор“), објаснува тој), убаво е што српските власти треба да се обратат внимание на Тешиќ, бидејќи претставува закана за мирот и стабилноста; на корумпираните службеници на државите на кои тој им продаваат оружје; дека загрижува тоа што такво лице има пристап до највисокото државно раководство на Србија. Нотата му била предадена на министерот за надворешни работи Ивица Дачиќ во август и никогаш тоа не било демантирано од амбасадата на САД, вели нашиот извор
КИСЕЉАЧКА ВРСКА Како започна Тесиќ? Сите извори се согласуваат дека тој бил од Република Српска и започнал да работи во компанијата Микро, која се занимавала со поправка на резервоари, а била во сопственост на неговиот брат, вујко Ѓорѓе, угледен човек во својата работа. Тој полека го учел занаетот таму. Потоа, по Дејтонскиот договор, тој сфатил дека е лесно да се најде купувач, но тешко продавач во трговијата со оружје, и ги искористи своите „кисењачки врски“. Што значи тоа? За време на војната, Кисељак беше оф-шор зона, каде локалните формации утврдуваа кој е „пријател“ и кој е „непријател“. Главно, шверцот се развивал. Познавајќи ги луѓето од околината, Тешиќ започна да купува оружје, стана независен, отворил своја канцеларија на Доркол (интервјуираните мислат дека тоа е на Солунска улица). Тој ги собрал и поранешните офицери на Армијата на Република Српска (ВРС) кои имаале добри врски и информации за тоа што се случува таму. Тие имале контакти со „претставници на Федерацијата на Босна и Херцеговина“, така што оружјето почна да пристигнува и тој го препродавал.
До 2001 година, сè беше направено „во мал обем“, но по промените во Србија, бизнисот се разделил. „Од 2002 година наваму, директорите на фабриките за специјална индустрија доаѓаа во неговите канцеларии, задоволни од она што им го понудил. Исто така, офицерите на Армијата на РС ги плаќал да најдат каде ќе се склаира вишокот оружје во РС и Федерацијата на БиХ, а тоа е неговиот тим потоа заминуваа во Русија, Ерменија, Грузија, Ирак за да најде оружје или пазарат таму “, речкол поранешниот соработник на Тешиќ, кој исто така тврди дека неговиот поранешен шеф не штедел на плати и дневници.
„Тој плаќаше додека работевте за него, но како човек никој не му значеше ништо. Ако не го сторивте тоа што го баравте, автоматски ќе ве отпушеште. Тој имаше свои шпиони, луѓе кои одеа наоколу и проверуваа што работите”, наведува изворот. Тешиќ продолжи според овој извор, постојано менувајќи ги имињата на компаниите, регистрирајќи нови, или во Србија каде ги сменил адресите, или на некои острови – „даночни засолништа“. Директорите биле луѓе од доверба, оние кои му дадоа информации за вишок оружје не само во БиХ, туку и од Хрватска кон крајот на 1990-тите, „затоа што оружјето од Хрватска доаѓаше преку Кисељак“.
НА УАР НА БИА Овој извор исто така наведува: „Во Србија, тој не успеа да остигне ДО врвот на државата за време на ДОС, дури и подоцна, дури и кога дојде на власт Со негово силно финансирње СНС. Но, тој стигна до луѓето од најблиската околина“.
Другите интервјуирани се согласуваат со оваа изјава. И сите го цитираат директорот на БИА, Саша Вукадиновиќ, како клучен човек кој го спречил подемот на Тешиќ за време на владата на ДС, притоа назначувајќи го Иван Мркиќ, близок соработник на Томислав Николиќ и последниот министер за надворешни работи, како главна личност која му пристапила со со раширени крилја.
„Мркиќ беше амбасадор во Кипар во времето на Милошевиќ, кога таму истекуваа парите, тој ги познаваше сите марифетлуци“. Тешиќ се доближи до него, со тоа започнувајќи го своето нагло работење со успех и добивање дозволи за извоз“, вели еден извор. Друг извор тврди дека Тешиќ се обидел да му пристапи на министерот за одбрана на ДС, Драган Шутановац и регрутирал некои негови соработници, но бил „оладен“ од Вукадиновиќ.
Како го испробал тоа? Тешиќ го направи својот прв најголем извоз на оружјето на Застава во 2006 година со одреден Дејвид Голдстајн, но по авансот, тој имал задоцнети плаќања, и главно плаќал во последната минута.
„Тогаш Голдстајн се појави со договорот на една од неговите компании со Либија, во пресрет на таканаречената Арапска пролет, да извезува дури 100.000 автоматски пушки „Застава“ во Либија. Тоа беше одлична работа – на „Застава“ вонормалнивремиња би и биле потребни за ѕакоб зафат три години- така што веднаш се појави сомнежот. СДПР испрати договор за верификација од „Југоимпорт“. Тогашниот амбасадор во Либија, Душан Симеуновиќ, се приближил до потписникот на тој наводен договор во Триполи, кој одговори дека договорот не е валиден. Министерството за надворешни работи и БИА веднаш го сопреле целиот бизнис, а Мирослав Лазански, „поучен“ од некого, објавил во „Политика“ дека државата не дозволува „историски договор за Застава“. Потоа, се појавија фотографии на кои се појави Лазански, придружуван од Тешиќ “, вели друг извор, ,кој некогаш работел во СДПР“.
Тој исто така објасни како приватните шверцери со оружје, со помош на властите, им штетиле на државата и СДПР по 2012 година.
Тој исто така објасни како приватните дилери на оружје, со помош на властите, им штетат на државата и СДПР по 2012 година.
„СДПР купува стока од воениот фонд, станува нејзин сопственик и наместо директно да ја извезува стоката, затоа што е регистрирана за тоа, го избира, на пример, Тешиќ да го направи тоа како комисионар. Приватна фирма извезува оружје, прима девизи и наместо нив, како што се бара со закон, да ги уплати според договорот, тој ја зема својата провизија, девизите ги претвора во динари по сопствен курс во сопствена банка, што е понеповолно од средниот курс на НБС. Па потоа исплатува на лиентот во динари. Си знаеја дека станува збор за несигурна интерпретација на законот, а потоа во 2018 година беше изменет и Законот за производство и транспорт на оружје “, вели поранешниот вработен во СДПР.
НИШТО БЕЗ АМЕРИКАНЦИТЕ Поранешен висок офицер на српските вооружени сили, некогаш индиректно одговорен за надгледување продажба на оружје, објасни дека Тешиќ станал моќен благодарение на неговата снаодливост од посебен вид:
„Некој му објасни како функционира ’третиот свет’ – земјите од Африка и Азија и како се ’преговара’ со министрите и другите службени лица благодарение на доларот. Тој исто така сфати дека клучна работа е да се набави стоката по добра цена, а пазарот беше најмал. проблемот и потоа се применуваше овој „модус операнди“ за луѓе блиски до властите во Србија и РС“.
Тешиќ се нашол под санкции во САД, а еден поранешен офицер тврди дека, освен аферата „Орел“ од 2003 година, каде се случила колатерална штета, тој подоцна се плеткал како случајот во Либерија: „Не беше во ред да направи многу работи без некои комуникации со САД, и тие ги контролираат борбените терени..Се чини дека тој решил да заработи повеќе пари во однос на претходните зделки.Но, тој лесно нашол други пазари.Тој се чинеше дека ја налути и Саудиска Арабија, па тука влегоа ГИМ и Бранко Стефановиќ. ”
Коментирајќи ги различните написи во медиумите, поранешниот член на воената безбедност вели дека Тешиќ одамна е предмет на нивната оперативна обработка и дека ВБА има многу информации за сите неови активности, но дека е тоа ставено „во фиока“ откако дојде на власт СНС. Тој негира дека ќерката на Тешиќ некогаш била пратеничка во СНС. „Барем имињата на пратениците во сите седници на Собранието се јавни, лесно е да се проверат на страницата“, објасни тој.
Овој извор не спори дека Тешиќ бил меѓу големите финансиери на СНС.
Кога станува збор за „државна“ трговија со оружје, тој забележува дека целата работа најдобро ја карактеризира поранешниот началник на Генералштабот, генерал Здравко Понос, во „Импресиите на неделата“, велејќи дека има три вида на шверцери – првиот што ја финансира државата, БИА; други финансирани од владејачките партии како Тешиќ; и трети што ги финансира семејствата на функционерите – што е ГИМ.
УТВА Еден извор му покажал на авторот на овој текст дека фабриката за оружје со седиште во Панчево „Утва“ купила 5.000 автоматски пушки од „Застава“ во четири транши септември минатата до февруари годинава и се прашувала што ќе им е оружје освен ако не се препродава. Пушките биле набавени по цена од 9.873 динари, плус ДДВ од 20 проценти (вкупно 11.847 динари), во септември минатата година 2.000 парчиња, во ноември и декември исто тка а во февруари исто 1.000.
Актуелниот акт за производство и трнсфер на оружје му забранува на производителот, кој е Утва, да продава нешто друго освен неговиот производ. Тогаш, зошто тие купиле пушки освен да им ги дадат на препродавач, приватна компанија? Тие на крајот може да се повикаат на закон за надворешно-трговска размена, но тогаш постои ризик некому да му биде одредена дозвола, рече изворот.
