Мрзелив е во опфатот на општествениот проблем што го допира, мрзлив е во својот хумор, се чувствува како стенд-ап од втор ред, а најлошо од сè и апсолутно неоправдано за филм со таков буџет, мрзеливо е напишан.
EМА КАТЕРИНА ХАЛЕР
Едно попладне, во киното Европа во Загреб, кое во тоа време сè уште беше отворено, ја гледав „Лејди Бирд“, одлична, духовита приказна за полнолетството на Грета Гервиг, тогашната дебитантска режисерка. И оттогаш ја следам. Ја видов и во шармантните „мумблкор“ улоги од почетокот на нејзината актерска кариера, и ми се допадна, ми се допадна и во малку жилавата романтична комедија „Планот на Меги“, ми се допаѓаше и во интервјуа и јавните настапи, ја гледав како паметна, добро начитана млада жена, жена која сакам да ја слушам и гледам. Поради неа почнав да ја следам и работата на нејзиниот партнер Ноа Баумбах (и за жал до смрт ја гледав здодевната „Брачна приказна“). Накратко, Грета Гервиг брзо ја стекна мојата наклонетост и како актерка со поинаков профил и изглед од класичниот холивудски архетип и како режисерка во подем. Ми се допадна дури и нејзината адаптација на „Малите жени“, во која, и покрај тогашното веќе очигледно гадење со масовната филмска индустрија и посакуваниот феминистички наратив, таа успеа да даде ново, посериозно читање на добро позната, прилично зашеќерена литературен шаблон. И бев уште подлабоко разочарана откако го гледав овогодинешниот хит „Барби“.
Тоа е филм кој е едноставно мрзлив. Мрзливо е во опсегот на општествениот проблем што го допира, хуморот е мрзлив, се чувствува како стенд-ап од втор ред, и најлошо од сè и апсолутно неоправдано за филм со таков буџет и толку агресивна маркетинг кампања – тоа е мрзливо пишување.
Што очекував? Па, го очекував – особено по феноменалниот прв трејлер во кој џинот Маргот Роби облечена во црно-бел костим за капење, речиси идентичен со првиот модел на куклата, стои над некоја верзија на пост-апокалиптичен свет во кој девојките ги кршат нивните бебиња во манир од „Одисеја во вселената“ – интелигентна комедија, можеби сатира за модерната поширока јавност, еден вид „логорски“ ескапизам. Очекувам полнокрвно филмско искуство кое многу гледачи ќе потсети дека „забавувањето“ не мора да ја исклучува рефлексијата, односно дека и денес е можно гледачите да се забавуваат без да се потценуваат себеси.
Среде целата таа огромна кампања (која вреди дури и повеќе од самиот филм) често можете да прочитате дека Гервиг е „многу посветена на секој детал“, а потоа имате кадри каде таа посветено ја избира точната нијанса на розова или гестикулирајќи насилно за мене ја објаснува референцата за секоја облека што ја носи Роби за време на филмот. И навистина, дизајнот е интересен, облеката и за време на филмот и за време на презентацијата е апсолутно тема сама по себе, и одлична. Сето ова совршенство е резултат на работата на тие луѓе зад сцената и сличбните на нив. Но, каква е посветеноста на секој детал со толку многу неверојатни недоследности во само два часа филм? Со сета слобода што ја даваат жанровите во кои се наоѓа светот на „Барби“: фантазија, односно бајки и комедија, со толку многу можности за убав апсурд, Гервиг и Баумбах успеваат да напишат филм каде оваа бајка е паралела на светот каде нема свои закони. Овие закони, солидна алтернативна логика, условуваат конфликти и пречки, а потоа решенија, благодарение на кои се создаваат навистина висококвалитетни фантастични прикази. Еве, решенијата за сите ситуации што му ги наметнува се неимагинативни, банални и ништо друго освен мрзливи. Како е можно да не ја прифаќам целата можност за луда случајност, која никогаш не е дозволена, па дури и пожелна во такви рамки? Повторување на стереотипот на некаква „бајка кума“ која го има целиот увид и моќ во лицето на Кејт Мекинон (а исто така повторување на долгогодишниот холивудски стереотип за чудак кој служи само за потсмев – истото важи и за лицето го игра Мајкл Сера ), без да им даде лична димензија или позадина на тие посебни моќи, а потоа и моментот кога Барби има визија за девојка која сака да оди на факултет (дали Барби одеднаш има натприродни способности во „реалниот свет“, дали постојат и во Барбиленд, дали имате други барбики?) – буквално, би било добро за шоуто, во моментот кога ќе зачекори во реалниот свет, веднаш паѓа во лик на мало девојче.
Понатаму, тоа што Кен започнува разговор со жена за во 2023 година да го праша ништо друго освен – колку е часот?! Зошто гардеробата и фрижидерот на Барби се така „детално дизајнирани“, таа пие непостоечки сок од чаша и секое утро магично се пресоблекува, но одеднаш сите Барбики имаат смартфон, а не некоја подеднакво симпатична варијанта што наликува на играчка? Зошто во Барбиленд нема концепт на патријархалност, но Барби знае што е фашизам (во тој момент очекував некаква игра на зборови за „мода“, која сепак би била наивна, но барем можеби повеќе во склад со било што). Би можел да набројам повеќе и можеби сето ова изгледа неважно, но не можам а да не го доживеам овој вид наратив како чисто непочитување и потценување на жанрот, а потоа и на публиката.
Среде целата таа огромна кампања (која стоеше дури и повеќе од самиот филм) често можеше да се прочита како Гервиг е „многу посветена на секој детал“, а потоа имате кадри каде таа посветено ја избира точната нијанса на розова или силно гестикулира за да ја објасни референцата за секоја облека што ја носи Роби во текот на филмот. И навистина, дизајнот е интересен, облеката и за време на филмот и за време на презентацијата е апсолутно тема сама по себе, и врвна. Сето ова всушност е резултат на работата на тие луѓе зад сцената и онака. Но, каква е посветеноста на секој детал со толку многу неверојатни недоследности во само два часа филм? Со сета слобода што ја даваат жанровите во кои се наоѓа светот на „Барби“: фантазија, односно бајки и комедија, со толку многу можности за прекрасен апсурд, Гервиг и Баумбах успеваат да напишат филм каде оваа самовила- бајка паралелниот свет нема свои закони. Овие закони, солидна алтернативна логика, условуваат конфликти и пречки, а потоа решенија, благодарение на кои се создаваат навистина квалитетни фантастични приказни. Овде, решенијата за сите ситуации што ги наметнува овој аб се неимагинативни, банални и ништо друго освен мрзливи. Како е можно да не ја прифатија сета можност за луда случајност, што е сосема дозволено, па дури и пожелно во такви рамки? Повторување на стереотипот на некаква „бајка кума“ која ја има сета увид и моќ во ликот на Кејт Мекинон (и исто така повторување на долго носениот холивудски стереотип за чудак кој служи само за потсмев – истото важи и за ликот што се игра од Мајкл Цера), без да ѝ даде лична димензија или позадина на тие посебни моќи, а потоа и моментот кога Барби има визија за девојката што ја бара токму на училиште (дали Барби одеднаш има натприродни способности во „реалниот свет“, дали и тие постојат во Барбиленд, дали ги имаат другите барбики?) – буквално, ќе беше подобро за приказната во моментот кога зачекори во реалниот свет, веднаш се заби во тоа мало девојче. Понатаму, тоа што Кен започнува разговор со жена за во 2023 година да го праша ништо друго освен – колку е часот?! Зошто гардеробата и фрижидерот на Барби се така „детално дизајнирани“, таа пие непостоечки сок од чаша и секое утро магично се пресоблекува, но одеднаш сите Барбики имаат смартфон, а не некоја подеднакво симпатична варијанта што наликува на играчка? Зошто во Барбиленд нема концепт на патријархалност, но Барби знае што е фашизам (во тој момент очекував некаква игра на зборови за „мода“, која сепак би била наивна, но барем можеби повеќе во склад со било што). Би можел да набројам повеќе и можеби сето ова изгледа неважно, но не можам а да не го доживеам овој вид наратив како чисто непочитување и потценување на жанрот, а потоа и на публиката.
Односот помеѓу детската игра и куклата, токму најинтересниот метасвет што можеше да се прикаже, беше целосно запоставен. Тоа е она на што се надевав кога видов снимка на која Роби лета од покривот на куќата и влегува во автомобилот наместо да се спушта по скалите, дури и на почетокот на филмот, кога егзистенцијалната криза низ која поминува Барби се припишува на мало девојче си игра со неа тажно – каква прекрасна можност да се истражи влијанието, ако сакате, на патријархатот врз вистинско девојче и неговите проекции на играта со кукли.
И какво слабо решение во филмот (наместо тоа – несреќна мајка, вработена во Мател, навистина?). Како е можно никогаш да не била прикажана детска игра, освен неколку блескави „флешбек“ снимки на кои мама и ќерка мавтаат со Барбики низ воздухот? Да, со доаѓањето на Барби, веќе не моравме да си играме само со мајки како со кукли како бебе. Но, барбиките не беа идеални копии од нас. Ние бевме нивни мајки ако сакаме, а владетелите на тие наши мали светови и оние во кои живеевме беа впишани во нив на сосема луди и прекрасни начини. Имагинацијата е најголемата еманципација што ни ја подари Барби. Колку и да е трогателно во некои моменти, колку и да е всушност добар комичар Рајан Гослинг, останува впечатокот дека наративот во повеќето детски игри најверојатно е многу поинтересен од она што го пишуваат луѓе за кои Лос Анџелес е граница на реалното. светот, а „монологот“ (не можам ни сериозно да го наречам тој термин) Америка Ферера на крајот од филмот се смета за револуционерен. Тажно и целосно погубно е што нејзиниот лик, наводно носител на тој просветлен став, „вистинска жена“ со која би требало да се поистоветуваме, ја добива својата „валидација“ од претпоставените само кога ќе ја проценат нејзината идеја не како добра, туку како профитабилна.. Дополнително, идејата за „обична барбика“ која нема карактеристики и не знае што сака, а што не, е исто толку стереотипна за западен милениум кој не може да се справи со животот, како што беше обликувањето на жените во украси од почетокот на производството на оваа кукла.
