Постојано сум на Интернет, најчесто преку мојот мобилен телефон – понекогаш да се информирам, понекогаш и да се забавувам. Денес веќе не можете да си дозволите да ви биде здодевно. Штом мислам дека може да ми биде здодевно, веќе го грабнам мобилниот телефон “, признава Филип Павиќ
БОРИС ОРЕШИЌ
„Порано бевме во можност да остваруваме телефонски повици, што беше многу скапо, или да пишувавме писма, што е многу бавна комуникација. И преку Фејсбук, повторно остварив контакт со многу пријатели и соученици од детството, кои со години не сум знаел каде биле и што прават“, заклучува Тања Рудеж. За разлика од неа, мето да ги посетува библиотеките, Филип Павиќ најголем дел од стручната литература ја пронајде во проучувањето филозофија и компаративната литература на Интернет во многу стручни списанија, кои имаат публикации на Интернет. Тој дури и не знае како да добие некои информации како новинар доколку немал Интернет. „Постојано сум на Интернет, најчесто преку мојот мобилен телефон – понекогаш да се информирам, понекогаш и да се забавувам. Денес веќе не можете да си дозволите да ви биде здодевно. Штом мислам дека може да ми биде здодевно, веќе го грабнам мобилниот телефон “, признава Павиќ, која никогаш не остварила повик на телефон со плаќање и се сеќава дека како момче, неговиот стар домашен телефон со бирање се користел само за будење наутро. Тој признава дека е крајно бизарно што неговите родители нарачале телефонски повик за будење. И тоа беше прилично вообичаено во тоа време, затоа што пред само 20 години, во 2000 година, повеќето луѓе во Хрватска немаа ниту мобилни телефони, ниту пристап до Интернет.
Интернетот беше официјално воспоставен во Хрватска во 1992 година и имаше околу 10,000 корисници во средината на 1990-тите. Во февруари 1993 година, националното име на домен.хр беше регистрирано. Првата аналогна мобилна мрежа во Хрватска е основана во 1991 година, а многумина се сеќаваат дека имала префикс број 099. Првите модели изгледале како помал куфер, тежеле околу четири килограми и чинеле како просечен автомобил да стане помал и поевтин со текот на времето. Мрежата GSM 098 пристигна во Хрватска во 1995 година, а првиот оператор стана Кронет во сопственост на тогашната државна HPT. За разлика од аналогните, мобилните телефони на GSM може да се користат и во странство, а од 1999 година тие можеа да испраќаат СМС-пораки.
На крајот на таа година, вториот оператор Випнет започна со работа и конкуренцијата направи нова технологија за возврат на новиот милениум поевтина и подостапна за широк спектар на корисници. Првиот паметен телефон беше претставен во САД во 2007 година и во наредните години се повеќе ги истиснува мобилните телефони кои порано се користеа за правење телефони до тогаш. Дотогаш, трендот беше уредите да бидат што е можно помали и лесни, а денес тие имаат големи екрани и безброј функции како што се компјутерите. Најновите истражувања покажуваат дека во Хрватска, во просек, ние користиме Интернет, како и жители на повеќето други и многу побогати европски земји. Скоро сите, и големите и малите бизниси користат компјутери и имаат пристап до Интернет, но сепак 30 проценти немаат своја веб-страница. Се проценува дека 97% од училишните деца се способни сами да ги вклучуваат компјутерите, а 90% од нив само бараат интернет по содржина. 77 проценти од децата од предучилишна возраст самостојно користат Интернет. Во Хрватска, 92 проценти од родителите не знаат што гледа нивното дете на Интернет.
Околу петтина, или 21 процент, хрватските граѓани никогаш не користеле Интернет. Најмногу се работи за постари лица, но интересно е што дури 34 проценти од Интернет се неписмени и кај населението помеѓу 55 и 64 години. Дури 91% од корисниците на Интернет во Хрватска ги читаат вестите на дигиталните платформи. За 78 проценти од испитаниците, Интернетот е главен извор на информации и медиум што најмногу го користат во текот на денот, а 53,6 проценти сметаат дека е најсигурен медиум со најточни информации. Во Хрватска има повеќе паметни телефони отколку жителите, а 82 проценти од домаќинствата имаат пристап до Интернет. Оние што немаат Интернет врска дома кога ги прашале зошто ја немаат изјавиле дека не им е потребна.
Според податоците на Евростат, во 2018 година, 85 проценти од граѓаните на ЕУ на возраст од 16-74 години користеле интернет, најмногу во Данска дури 98 проценти и најмалку во Бугарија 65 проценти, додека Хрватска била на 75 проценти, заедно со Португалија. Ние сме малку подобри од Италија во однос на корисниците на Интернет. Бројот расте, според статистиката од 2007 година, кога 57 проценти од луѓето во ЕУ користеле Интернет и 73 проценти во 2012 година. Во просек, 56% од граѓаните на ЕУ користат социјални мрежи, а 54% имаат интернет банкарство.
Консултант за комуникација и активист за Интернет, Марко Ракар признава дека отсекогаш сакал промени, па затоа било природно да прифати нови технологии.
(продолжува)
