Аналитичарот смета дека е добра вест што Србија има уште многу демократи кои ЕУ ја гледаат како сојузник, а лошата вест е што тие не се во предност во земјата
Декемвриските избори во Србија укажуваат на демократскиот пад на оваа земја и Европската унија не може да остане неутрална пред провокациите и авторитарните тенденции на претседателот Александар Вучиќ, смета Димитар Бечев, висок соработник на непрофитната организација Карнеги Европа, известува агенција Бета..
Во авторскиот текст „Повторно враќање на Сбија конавторитаризмот“, Бечев пишува дека иако некои мислат дека Србија се оддалечила од ситуацијата во 1990-тите, барем некои граѓани се чувствуваат како часовникот да се вратил назад, во времето на поранешниот претседател и насилник Слободан Милошевиќ.
Бечев наведува два примери за тоа, од кои првиот се однесува на таблоидите и популарните ТВ канали – судејќи според насловите, војната се врати во поранешна Југославија и Србија се уште ги води „вчерашните битки“ против косовските Албанци, Босанците и, повремено, Хрватска или друг сосед.
КАКО БРНАБИЌ И СЕ ЗАБЛАГОДАРИ НА РУСИЈА Друг доказ за враќање назад е ставот дека „перфидниот Запад“ е соучесник кој со истиот жар ги поддржува и помага надворешните непријатели и петтата колона во Белград. Ова е поткрепено со инсинуацијата на претседателот Вучиќ, по декемвриските избори, дека „важна земја се вмешала на најбрутален начин“ во гласањето (прикриена референца за Германија, забележува Бечев).
Истото доаѓа и од премиерката Ана Брнабиќ, пишува Бечев и наведува дека говорејќи за протестите на опозицијата поради изборни нерегуларности, им се заблагодарила на руските безбедносни служби што ја предупредиле владата за „што се подготвува во Белград“.
Бечев во авторскиот текст пишува и за протестите на опозициската коалиција Србија против насилството (СПН) поради лажно гласање, полицијата го растури протестот на 24 декември, штрајкот со глад на Мариника Тепиќ, која стана „лице на антивучиќевските протести“, како и некои други опозиционери.
Набљудувачите на изборите предупредија на нерегуларности, вклучително и фантомски гласачи, кои носат луѓе од Босна и Херцеговина. ентитет Република Српска да гласаат, купуваат гласови, лица кои гласаат повеќе пати. Тие практики, смета Бечев, го одредиле исходот од локалните избори во Белград, кои се одржаа истовремено со парламентарните избори.
Меѓународната мониторинг мисија заклучи дека нерегуларностите влијаеле на гласањето.
Бечев пишува дека опозицијата веројатно имала шанса да го заземе Белград, но сепак завршила на второто место, зад СНС, а кој ќе ја преземе власта во главниот град ќе одлучи популистичката група Ние – Гласот на народот, основана од страна на теоретичарот на заговор и антиваксер Бранимир.Несторовиќ.
„Не е потребно многу за да се разбере како Несторовиќ би можел да застане на страната на Вучиќ, зацврстувајќи го статус квото во Белград, иако засега вели дека нема таква намера“, пишува Бечев, кој смета дека кризата е далеку од завршена.
ПОМЕЃУ БРИСЕЛ, БЕРЛИН И МОСКВА Кога станува збор за ЕУ, Бечев наведува дека симпатиите на бриселските функционери можеби се на страната на демократската опозиција, но не и при изборот на страна.
„Вучиќ е предизвик за ЕУ колку и партнер, не само во незгодните преговори со Косово. И, иако Србија е парламентарна република, претседателот (Вучиќ) е долго време на власт, што е факт за кој отворено се разговара во Брисел“, рече Бечев.
Според него, тоа повеќе нема да биде можно. Бечев наведува дека Владата на Србија ја обвини ЕУ дека води кампања на дестабилизација, што портпаролот на Европската комисија го отфрли, поврзувајќи ги таквите обвинувања со руска пропаганда.
Тој понатаму укажува на критиките на српските власти во германскиот Бундестаг и очекува заострување на берлинската реторика. Според него, ситуацијата може да ескалира, особено ако српските власти продолжат да и оддаваат почит на Русија или јавно да разговараат со нејзиниот амбасадор Александар Боцан-Карченко.
Српската опозиција секако би сакала промена на тонот во Брисел и во другите главни градови на ЕУ. Бечев пишува дека обвиненијата против високи европски функционери, дека се во дослух со Вучиќ, деновиве се помалку убедливи и истовремено укажува дека притисокот на Западот врз српските власти можеби нема да помогне во израмнување на теренот за игра, што е исходот кон кого цели опозицијата.
Бечев смета дека Вучиќ би можел да се согласи да се повторат изборите во Белград и овојпат да игра пофер, но дека тоа не гарантира победа на опозицијата. Во исто време, нови парламентарни избори се помалку веројатни, а и да има, СНС би можела повторно да триумфира.
На опозицијата и недостига понуда до општеството.
Бечев понатаму наведува дека Вучиќ е во дослух со најследените медиуми, ТВ Пинк и ТВ Хепи, и дека има убедлив наратив за тоа како неуморно работи Србија да ја направи побогата, поразвиена и повлијателна во регионот.
„Со текот на времето, тој веројатно ќе се обиде да ги убеди западните лидери дека не размислува за свртување кон Русија во надворешната политика“, пишува Бечев.
Опозицијата, пак, според бриселскиот аналитичар на Карнеги, освен повикот да се ослободи од Вучиќ поради наводна корупција и поврзаност со организираниот криминал, нема наратив или суштинска понуда за заедницата.
Тој потсетува дека во 2019 година Фридом Хаус ја исфрли Србија од категоријата „делумно слободни“ држави во „хибридени режим“, додавајќи дека неодамнешните настани покажале дека оценката на организацијата била добра.
„Добрата вест е дека Србија сè уште има многу демократи кои ја гледаат ЕУ како сојузник. Лошата вест сепак е што тие не се во предност во државата. Најмногу на што можат да се надеваат е преземањето на власта во Белград, што е подвиг што антимилошевската опозиција го постигна во 1996 година“, заклучи Бечев.
