Треба да се формира широк сојуз што ефективно ќе се спротивстави, побие и спречи нивно реализирање” вели Пусиќ
Весна Пусиќ во интервју за НОВА зборува за актуелниот документ кој предлага прекројување на границите на Балканот и предизвика бурни реакции во цела Европа. Пусиќ во инервјуто за НОВА укажува на опасностите од ваквите идеи „На сите им е јасно дека ова ќе доведе до хаос и масовно крвопролевање” вели Пусиќ во интервјуто за НОВА и повикува на обединување на проевропските структури. „Треба да се формира широк сојуз што ефективно ќе се спротивстави, побие и спречи нивно реализирање” вели Пусиќ во разговорот кој го водеше Борјан Јовановски.
Весна Пусиќ е хрватски социолог и политичар кој служеше како прв вицепремиер и министер за надворешни и европски работи во левоцентристичкиот кабинет на Зоран Милановиќ. Таа беше втора жена министер за надворешни работи на Хрватска, која ја презеде функцијата по Колинда Грабар-Китаровиќ. Таа е позната како либерал и поборник за европска интеграција, антифашизам, родова еднаквост и ЛГБТ права.
НОВА:Како го оценувате нон-пејперот на словенечкиот премиер за решавање на преостанатите проблеми во регионот?
Весна Пусиќ: Постојат сериозни индикации дека нон-пејперот „Западен Балкан – патот напред“ беше предаден од словенечкиот премиер Јанша во канцеларијата на претседателот на Советот на Европската унија, Шарл Мишел. Од таа канцеларија, тие прво го потврдија приемот на нон-пејперот, за подоцна да го негираат, кога се појавија реакции. Сепак, што се однесува до авторството, мислам дека тоа е друга и многу поширока приказна. Јанша овде служеше како корисен канал за комуникација, имајќи предвид дека Словенија ќе го преземе претседателството со ЕУ на 1 јули оваа година. Но, според мене има повеќе автори и главните автори се на друго место.
Идејата за прекројување на границите на Балканот се покажа како смртоносна. Тоа е страшна, криминална идеја. Засега, повеќето политичари се откажуваат од тој труд, но тој веќе ја постигна својата цел. До пред неколку дена, никој од нас не можеше да замисли како ја распарчува Босна и Херцеговина, ампутирајќи ја Македонија, осакатена Црна Гора или Косово како додаток на Албанија. Картата што е составен дел на овој труд ни го покажа токму тоа. Оваа слика е првиот чекор во обидот да се навикнеш на такво нешто, за да стане возможно.
Дали земјите на Балканот имаат сериозни потешкотии? Сигурно! Дали овие проблеми треба сериозно да се решат и решат, пред сè, со активно вклучување на ЕУ? Апсолутно! Но, тоа не значи да се попуштиме на најниските шовинистички страсти на најлошите меѓу балканските политичари. Би било како проблемите со масовно убиство, полициска бруталност и демонстрации за расна еднаквост во Америка да се решаваат преку апартхејд, строга расна сегрегација и одвојување на белата заедница од сите други раси во американското општество. На сите им е јасно дека ова ќе доведе до хаос и масовно крвопролевање. Но, на Балканот, такво нешто, наводно, е можно. Значи, кога станува збор за војни, тоа е наводно резултат на историска омраза и неизбежни околности.
Значи, мислам дека идеите презентирани во нон-пејпер се многу опасни, дека нивните поборници секогаш им служеле повторно со децении во една или друга форма и дека треба да се формира широк сојуз што ефективно ќе се спротивстави, побие и спречи нивно реализирање .
НОВА: Зошто се објавуваат такви идеи што имаат потенцијал да предизвикаат нов циклус на нестабилност во регионот сега кога се очекува ЕУ да ги започне преговорите со Северна Македонија и Албанија?
Весна Пусиќ: Ваквите идеи се континуирано присутни и повремено излегуваат на површина. Можно е, како што се чини дека сугерира вашето прашање, авторите на нон-пејперот да оценат дека ЕУ во моментов нема ниту сила, ниту волја, ниту визија, како да се пристапи кон проширување и отворање на преговорите со Северна Македонија и Албанија, и дека ова е вистинското време да се постави ова јајце на кукавица. Сепак, мислам дека би било многу поумно и попрактично ЕУ да се соочи со овој факт и да смисли нов пристап кон интеграцијата на земјите од Западен Балкан во ЕУ. Скандинавското партнерство со трите балтички држави на нивниот пат кон ЕУ е успешен и добар пример. Тука нема да навлегувам во детали затоа што би зафатил премногу простор, но тоа е идеја што дефинитивно треба да се разработи.
НОВА: Можно ли е воопшто да се променат границите на земјите членки на НАТО пактот?
Весна Пусиќ: За жал секако дека е можно. Единственото нешто што не е можно е тоа да се случи мирно.
НОВА: Со оглед на политичката блискост на словенечкиот премиер Јанша со унгарскиот премиер Орбан, дали сметате дека ова е иницијатива што стои зад новата идеолошка матрица во Европа?
Весна Пусиќ: Сигурно е дека во ЕУ има лидери и политички партии кои го поддржуваат овој пристап и промените на границата. Можеби Виктор Орбан не е особено заинтересиран за границите на Западен Балкан. Но, тој во повеќе наврати многу јасно и на различни начини го покажа својот интерес за Трансилванија, провинција со големо унгарско малцинство во Романија. И штом темата за промена на границите беше ставена на дневен ред, кој знае што може да се случи?
НОВА: Сметате ли дека овој предлог може да биде поддржан од американската администрација, како и администрациите на некои од влијателните земји членки на ЕУ?
Весна Пусиќ: Актуелната администрација на САД јасно стави до знаење дека не станува збор за промена на граници или нешто слично. Но, претседателот Бајден и министерот за надворешни работи Блинкен се соочуваат со долг список на горливите прашања со кои треба да се справат. Ни треба нивното внимание и интерес во овој момент. Мислам дека најдобриот начин да го привлечеме тоа е да се снајдеме себеси, како регион, со некои рационални и изводливи решенија. Истото важи и за ЕУ.
НОВА: Дали сметате дека американската дипломатија ќе биде вклучена во решавањето на преостанатите отворени прашања во регионот?
Весна Пусиќ: Актуелниот Стејт департмент исто така има знаење и капацитет да го стори тоа на позитивен начин. Но, како што реков, има многу други прашања што треба да се решат и овој регион не им е прва грижа. Како и со сите работи, некој може да ви помогне ако прво покажете дека знаете и сакате да си помогнете. Не знам зошто деструктивните негативци и шовинисти секогаш се поврзуваат и соработуваат толку успешно регионално, а ние останатите очајуваме во најдобар случај за весниците. Можеби малку да го смените пристапот?
