ДЕЈАН ИЛИЌ
Да, токму затоа што немаше контакт „ученик-наставник“, но немаше контакт „ученик-ученик“, како и сите други контакти важни за социјализацијата на децата и стекнување навики и вештини за учење и комуникација. Што се однесува до министерот, тие контакти заслужуваат само случајна забелешка, бидејќи најважно е дека – „никој не беше лишен“.
Во Британија има дебата и паѓаат оставки – заради образованието. Кевин Колинс доби инструкција од тамошната влада да смисли план за враќање на училиштата од последиците од мерките за борба против инфекцијата. Колинс го смислил планот и побарал од владата 15 милијарди фунти за да го спроведе. Владата одобри една и пол милијарда. Колинс поднесе оставка во знак на протест против одлуката. Владата објаснува дека една и пол милијарда фунти се огромна сума пари. Експертите за образование во Велика Британија им објаснуваат на членовите на владата дека проблемот предизвикан од вирусот корона во образованието е многу поголем. Во споредба со него, 15 милијарди не се доволни.
Аргументот на работниците во образованието е ваков: децата изгубиле помеѓу 110 и 190 дена на училиште минатата и оваа учебна година; при што околу два милиони деца воопшто не учеле за тоа време; децата со посебни потреби и децата од сиромашно потекло се особено погодени од лошо школување во услови на инфекција; во некои делови на Британија каде училиштата се затворени подолго време, последиците ќе бидат уште потешки. А, последиците се: децата не научиле или ја изгубиле навиката за учење; ова дополнително значително ќе ги намали нивните шанси и за школување и за барање работа.
Затоа, во Велика Британија се стравува дека може да се изгуби цела генерација ако нешто не се стори итно. Затоа, меѓу другото, се предлагаат дополнителни часови за деца од мерките на најпогодените групи. Со цел да се направат какви било потези, потребни се средства за тоа. Колинс ги проценил на 15 милијарди, со изразен страв дека штетата ако ништо не се направи може да биде многу поскапа. Владата, од друга страна, е горда што може да одвои една десетина од тие 15 милијарди. Понатаму, дискусијата се одвива како што се очекуваше – на владата и е прикажано како е подготвена да одвои многу повеќе пари за некои други работи (на пример, армијата).
Но, што ни е гајле за Англичаните и нивните тажни приказни за тамошните училишта. Па вешто назад во Србија. Бидејќи најголемиот проблем тука во моментот во врска со образованието е – прославата на матурата: дали ќе се слави или не и дали ќе се слави на училиште или надвор од него? Да, да, тоа е распеаниот балкански менталитет: веселбата ги потиснува грижите. Ако љубопитен читател би сакал да знае, аналогно на податоците од Британија, колку денови изгубиле училишни деца на пример во Србија и како мерките за заштита од вируси влијаеле врз образованието на децата со посебни потреби или на децата од сиромашно потекло – тоа е само негова работа, па нека реши сам.
Добро, не така. Читателот би имал каде да открие. Наставниците многу зборуваат за тоа. Претставниците на синдикатот на просветни работници исто така гласно би зборувале за тоа, ако некој ги прашал. Малкумина ги прашуваат. И еве што грубо би рекле: децата во последната и оваа учебна година претежно не направија ништо (како што покажаа тотално бесмислените тестови). Иако не направија ништо, во дневниците се вели дека материјалот е уредно пренесен и совладан. Понатаму, значителен број деца и наставници не добија опрема потребна за учење на далечина дури и по една година и неколку дена. Тие деца и наставници беа целосно исфрлени од училиштата.
Но, тоа не беше забележано никаде. Постои илузија дека сè било како што треба во тешки околности. Министерот за образование… не, не е Шарчевиќ, но како и да е, тој вели: „Успеавме со сите електронски услуги, дигиталната писменост на наставниците. Контактот помеѓу ученикот и наставникот недостасува, но во основните одделенија го оставивме поради стекнување работни навики и социјализација, затоа мислам дека никој не беше лишен во тој дел“. Министерот лаже, но кому му е гајле. Наставниците, родителите и учениците најмногу користеле стапови и јажиња – каква црна дигитална писменост. Но, дури и да станат дигитално писмени, тоа не би значело ништо од гледна точка на образованието.
Да, токму затоа што немаше контакт „ученик-наставник“, но немаше контакт „ученик-ученик“, како и сите други контакти важни за социјализацијата на децата и стекнување навики и вештини за учење и комуникација. Што се однесува до министерот, тие контакти заслужуваат само случајна забелешка, бидејќи најважно е дека – „никој не беше лишен“. За Бога, министре, сите се лишени и сега некако ќе треба да се поправи. Но, како да го поправам тоа кога министерот одбива и регистрира дека (можеби непоправлива) штета се случила. Дали е можно тука да се замисли министерот за образование кој ќе излезе пред Ана Брнабиќ и ќе побара пари за закрепнување на училиштата по кризата?
Тој не може, се разбира. Бидејќи тука министерот за образование не им служи на училиштата. Тој им служи на владата и нејзиниот претседател (и нејзиниот шеф) со тоа што ги штити од незадоволни и всушност очајни училишни работници. И додека наставниците очајуваат, родителите и децата се подготвуваат за матурската вечер, односно за матурската вечер. Каде ќе одат и што ќе носат – децата. И, како родителите ќе плаќаат за тоа. Од тој агол, министерот всушност прави добра работа. Затоа што се чини дека само наставниците сè уште се грижат за образованието тука. Што повторно има смисла, бидејќи тоа е нивна работа, тие живеат од тоа. Додека родителите и децата долго време, од 2012 година, јасно гледаат дека образованието за успех во Србија е ирелевантно.
Ништо ново или непознато за нас овде. Но, на крајот, тука е едно прашање: што ако инфекцијата не заврши летово и што ако новата учебна година започне повторно под закана на короната? Дали домашните училишта ќе бидат неподготвени трета учебна година по ред во вонредни околности? Читателот се смее, бидејќи прашањето е лесно. Бидејќи Шарчевиќ го поздрави септември 2020 година, по второто полугодие од учебната 2019/20 година, Ружиќ го поздравува септември 2021 година по учебната 2020/21 година – па претпоставувам дека нема да имаме корона и по летото, се надева тој. Толку малку е доволно за да бидете министер за образование – да бидете глупави и да се потпрете на среќата.
(Авторот е уредник на издавачката куќа Фабрика књига и на списанието Реч)
