ВO ГРЦИЈА: ТЕШКИ ЗАВИСНОСТИ МЕЃУ ПОЛИТИКАТА И МЕДИУМИТЕ

Грција е на последното место во ЕУ според слободата на медиумите. И ова не е случајно – има врска со сопственоста на медиумите. Истражувачките новинари се обидоа да фрлат светлина на темните зависности таму

МАРИЈА РИГИЦУ

Грција е земја со десет милиони жители, но има разновиден и богат медиумски пејзаж. Заедно со државната медиумска компанија ЕРТ, која се финансира од парите на даночните обврзници и има шест телевизиски и 13 радио програми, има и бројни приватни медиуми.

За вниманието на публиката се натпреваруваат 160 приватни телевизиски станици, 1.150 приватни радио станици, 82 печатени весници и 600 локални изданија. Кон нив се додаваат значителен број онлајн изданија. Значителен дел од приватните медиуми се во сопственост на моќни претприемачи.

Важноста на хартиените весници сè повеќе опаѓа – денес ги читаат речиси само постарите лица. Меѓу весниците со најголем тираж се оној на независната левица „Ефимерида тон синактон“, од кои дневно се продаваат по 3.500 примероци и оној на десниот центар „Елефтерос типос“ со тираж од 4.000.

НА МЕДИУМСКИОТ ПАЗАР ДОМИНИРААТ КРУПНИОТ КАПИТАЛ

Големите Ттелевизиски куќи како Алфа, Мега, Антена, Опен и Скај се во сопственост на десет големи грчки бизнисмени. Покрај тоа, постојат стотици компании со седиште во и надвор од земјата кои поседуваат грчки медиуми. Но, речиси сите се во рацете на неколку олигарси.

Ова е заклучок на екипа на истражувачки новинари наречени „Соломон“, група основана во 2017 година и досега во фокусот на работата беа темите за бегство и миграција, но во последните 18 месеци новинарите се обидуваа да ги откријат деловните врски. на медиумскиот фронт.

Според податоците на „Репортери без граници“, во последните години Грција е на последното место според слободата на печатот меѓу земјите од ЕУ. Една од причините за ова е испреплетувањето на медиумите, бизнисот и политиката, изјави за ДВ новинарката Данае Марагудаки од истражувачкиот тим. Таа и нејзините колешки Корина Петриди и Елизе Триантафулу ги проучувале овие врски.

Еден од големите сопственици е бродскиот магнат Евангелис Маринакис. Негови се дневните весници Та Неа и То Вима, како и најпопуларниот информативен портал in.gr. Покрај тоа, тој е сопственик на фудбалските тимови „Олимпијакос“, „Нотингем“ од Англија и „Рио Аве“ од Португалија.

Друг медиумски магнат е Иван Савидис со грчко потекло, кој поседува имот во рускиот град Ростов. Неговиот бизнис опфаќа голем број области – од спорт, преку индустрија, до туризам. На пример, тој поседува 67 отсто од компанијата што управува со пристаништето во Солун, како и телевизискиот канал „Опен ТВ“ и грчкиот фудбалски клуб „ПАОК“. (Овој клуб односно навичите се познати по антимакледонските демонстрации и нападите врз сега починаиот градоначалник Бутарис). Се смета за руски човек и спроводник на кремљовската политика -н.з).

СОПСТВЕНИЦИ НА СЕ’ ПА И НА МЕДИУМИ Семејството на милијардерот Вардис Вардинојанис, кое според магазинот Форбс е едно од највлијателните во бродоградителската индустрија во Грција, поседува и огромен нафтен бизнис, банки, бродски компании, енергетски компании итн. Семејството е сопственик на холдингот Медиамикс, во кој е вклучен и ТВ каналот „Алфа“.

Целата корпоративна структура ја сочинуваат повеќе офшор единици и тие се сложени и невидливи до крај. Дури и грчкото регулаторно тело, Националниот совет за радио и телевизија, не е целосно запознаено со сопственоста на Алфа.

Нашата анализа покажува дека медиумите не се профитабилен бизнис за претприемачите, вели Данае Марагудаки. Анализата на билансите на големите телевизии во земјава покажува дека тие во моментов на банките им должат 350 милиони евра, додава таа.

Но, не се само телевизиите – во загуба се и повеќето радија и весници. Зошто се’ уште им изгледаат привлечни на грчките бизнисмени?

Медиумскиот експерт, професор Јоргос Пилос од Универзитетот во Атина објаснува: „Тие купуваат медиуми, по можност весници, дури и ако имаат мал тираж. Но, весниците се сметаат за сериозни медиуми, нивната содржина се дистрибуира насекаде – на Интернет, на радио и се коментира на телевизиите. Овие медиуми ја поддржуваат, особено за време на предизборните кампањи, партијата која е во власта или која најверојатно ќе влезе во неа“, додаде тој.

ПРОФИТОТ НЕ Е ФИНАНСИСКИ, ТУКУ ОБЕЗБЕДУВА КОНТРА УСЛУГА ОД ПОЛИТИКАТА Ако некој медиум ја поддржува владата, тоа се враќа со реклама или нарачки од нејзиниот сопственик. Еден пример: градежен изведувач кој поседува весник го доби владиниот договор за изградба на автопат откако објави написи во кои ги фалеше владетелите. Друг начин за враќање е да се откаже од таксата за лиценца, која за ТВ е 3,5 милиони евра годишно, вели Пилос.

Последица на сето ова е што грчките медиуми со задоволство избегнуваат теми кои не ѝ се допаѓаат на владата или би ја налутиле, објаснува Ламбрини Пападопулу, која е и медиумски експерт на Универзитетот во Атина. „Ако медиумите се во сопственост на неколку моќни бизнисмени или им служат на политички интереси, клиентелистичките односи што се развиваат со моќта го загрозуваат медиумскиот плурализам и независноста на новинарството, што доведува до цензура или самоцензура на новинарите и до афирмација на доминантниот наратив.

Во написите не се поштедени само политичарите, туку и самите бизнисмени – критиките за нив тешко или воопшто не ја гледаат светлината на денот. Повеќето грчки новинари, на пример, добро знаат дека и покрај санкциите на ЕУ против Русија, грчките бродови продолжуваат да транспортираат руска нафта. Но, ниту една од главните ТВ станици не зборува за тоа, бидејќи, повеќето се во сопственост на грчки бродски тајкуни.