Ако изборите се одржуваа сега, политичките односи во словенечкиот парламент ќе се менуваат. Затоа Јанша ќе стори се за да ја зачува моќта. Нон-пејпшерот е актуелен план или спин на безбедносните служби? Во три продолженија ќе ја проследиме анализата на загрепски Глобус
ЖЕЉКО ТЕРКАЊЕЦ
„Тајниот документ“ на Јанша за „конечното распаѓање на Југославија“ ги потресе Словенија и БиХ. Во Сараево е повикан словенечкиот амбасадор на разговор, Љубљана се обидуваат да објаснат сè …
Политичките сцени на Босна и Херцеговина и Словенија се разнишани од наводните потези на словенечкиот државен врв, кој, според медиумите на БиХ, има визија за „комплетирање на распадот на Југославија“ и промена на границите на Балканот.
Во Сараево, повикувајќи се на неименувани извори во Брисел, тие тврдат дека словенечкиот премиер Јанез Јанша му го предал документот за приоритетите на словенечкото претседателство со ЕУ на претседателот на Европскиот совет Шарл Мишел, во кој се наведени и насоките за „конечното распаѓање на Југославија“. Тој наводно сакал да го информира шефот на Европскиот совет за еден од приоритетите на претседателството со Европската унија, кој Словенија ќе го преземе на 1 јули годинава.
Контрадикторни информации за постоењето на спорниот документ засега пристигнуваат од Брисел. Дописникот на Дело од Брисел, Питер Жерјавич објави на Твитер дека канцеларијата на Шарл Мишел му потврдила дека го добиле „нон-пејпер“ од Јанша за да ја „сврти плочата“ половина час подоцна и изјавија: не можеме да потврдиме дека сме добиле „нон-пејпер“.
Денес очигледно е повторно ден на бриселскиот хаос, напиша Жерјавичќ на Твитер.
Европската комисија не можеше да коментира за содржината на спорниот документ бидејќи тврдат дека не се запознаени со него.
Сè започна со приказната за порталот БХПолитички.ба, за кој се тврди дека е поврзан со локалната разузнавачка заедница и кој објави дека Јанша е за промена на границите на Србија и Косово според планот Вучиќ-Тачи, што беше во игра минатата година. кога беше претседател на САД Доналд Трамп, но кој доби силно спротивставен од Германија. Истиот план сега оди чекор подалеку и предвидува можност за отцепување на Република Српска, анексија на делови од Црна Гора и Северна Македонија со албанско мнозинство и заминување кон Албанија и припојување на западна Херцеговина кон Хрватска.
Резервна варијанта на наводниот план на Јанша е формирање на три национални републики во Босна и Херцеговина. Србија и Хрватска, продолжува Политички.ба, што ќе имаат блиски врски со нивните матични земји, додека Бошњакот ќе добие коридор до меѓународните морски води што ќе биде гарантиран од НАТО.
Истите медиуми го претставуваат Јанша како најгласен поборник за „крајот на распадот на Југославија“, тврдејќи дека тој веќе подолго време го турка концептот на „Голема Србија“ и „Голема Албанија“.
Политички.ба исто така додава дека словенечкиот премиер не е сам во напорите за редефинирање на границите на Балканот, но дека наводно ја има поддршката од Унгарија, Хрватска и Полска и дека Австрија и Франција ќе дадат зелено светло на план. Да потсетиме, последниот изрази неутралност за време на разговорот Вучиќ-Тачи.
Пишувањето на овој босанско-херцеговски медиум веројатно немаше да има никакви реперкусии доколку не беше подигнат на повисоко ниво од страна на членот на Претседателството на БиХ Жељко Комшиќ, од чија канцеларија беше поканета словенечката амбасадорка во БиХ Зорица Букинац за разговор Тоа го сторија, меѓу другото, и заради наводното појавување на словенечкиот претседател Борут Пахор за време на неговата неодамнешна посета на БиХ, кој, според Комшиќ, на 5 март ги прашал членовите на тричленото претседателство во Сараево за распадот на земјата.
– Во последно време во Европа се повеќе се слушаат гласови дека треба да се заврши распадот на Југославија. Можете ли мирно да се распрснете во БиХ? Прашањето е што наводно им побарал Пахор на Милорад Додик, Шефик Жаферовиќ и Жељко Комшиќ, кои подоцна потврдиле дека тоа навистина се случило.
Според извештаите на медиумите емитувани зад затворени врати, словенечкиот претседател објаснил дека го поставува прашањето првенствено како пријател на БиХ, но нема информации за тоа што „гласови од Европа“ сакале да кажат.
Заферовиќ и Комшиќ, наводно, му одговориле на словенечкиот претседател дека нема ништо од мирното распаѓање, односно распадот на БиХ, додека Додик потврдил дека верува во таа можност.
Токму тој, на седницата на парламентот на Република Српска на 10 март, рекол дека сега европските политичари отворено зборуваат за можноста за мирен распад во БиХ и најави дека тој лично ќе побара референдум за статусот на РС „за една година или две “.
Во интервју за агенцијата Срна, објавено на 3 април, тој експлицитно рече дека не верува во можноста за опстанок на БиХ и затоа треба да се залага за мирен распад и за воспоставување на РС како независна држава.
– Перспективата е да се обезбедат неутрални, мирни услови за разделување во БиХ. Не станува збор за какво било насилно отцепување, туку за процес кој ќе им го овозможи правото на народот на самоопределување, рече тогаш Додик.
Засега само Комшиќ експлицитно потврди дека шефот на словенечката држава го постави прашањето за можен мирен распад на состанокот во Сараево.
– Да, вистина е, рече Комчиќ во изјавата што се емитуваше во понеделникот (12 април).
Тој додаде дека тоа е една од причините зошто на почетокот на април го испрати својот нон-пејпер на адреса на претставници на ЕУ, во кој, меѓу другото, ги обвини Хрватска и Србија за мешање во внатрешните работи на БиХ и ги повика САД и Унијата.посилно да ја координираат својата политика кон БиХ.
Јанша веќе одговори на пишувањето во медиумите, тврдејќи на социјалните мрежи дека последен пат ја видел Микела минатата година и дека би било „тешко физички да му предаде нешто во февруари или март годинава“. Јанша нагласува дека Словенија бара решенија за развој за регионот и европската перспектива на земјите од Западен Балкан, „но дека ваквите написи се обидуваат да ја спречат таа цел“.
Словенечки „24ur“, во меѓувреме, објави дека добил потврда дека спорниот таен документ навистина постои, но се претпоставува дека бил испратен преку вообичаените дипломатски канали. „Ниту највисоките словенечки претставници во Брисел не го видоа“ – пишува 24ур.
Некои од нивните извори дури тврдат дека документот ќе го регулира враќањето на поранешниот премиер на Северна Македонија Никола Груевски од егзил во Унгарија.
Поради извештајот за документот испратен од Јанша до Европскиот совет, словенечката амбасадорка во Сараево, Зорица Букинац беше поканета на интервју во седиштето на Претседателството на БиХ. Од неа беше побарано да ја разјасни наводната содржина на документот, кој предвидува прецртување на границите на Балканот. Според извештаите во медиумите, поканата дошла од канцеларијата на Жељко Комшиќ. Амбасадорката на средбата го уверила Комшиќа дека не се сменила политиката на Словенија кон БиХ и дека Словенија го поддржува европскиот пат на БиХ во исполнувањето на условите за влез во ЕУ, пренесува Радио Сараево.
Кабинетот на Борут Пахор соопшти дека претседателот не бил запознаен со содржината на наводниот нон-пејпер што Јанша му го предала на Мишел.
– Бидејќи не ја знае содржината, не може да ја коментира. Патем, претседателот Пахор е поборник за БиХ, нејзиниот територијален интегритет, европска перспектива и мирен развој, што тој секогаш постојано го нагласува, соопшти кабинетот на Пахор. Тие исто така додаваат дека Пахор не поддржува распаѓање на БиХ, но го поддржува нејзиниот пристап во Европската унија што е можно поскоро.
Веќе неколку години претседателот Пахор ја брани тезата дека проширувањето на ЕУ кон Западен Балкан е геополитичко прашање, дека не треба да се одложува и дека ова е најдобриот одговор на опасноста од обид за спроведување нови граници во согласност со етнички принципи, велат од кабинетот
(продолжува).
