Тука странци речиси и нема. На работа се доаѓа пред шефот. Сите се плашат од промените
БОРИС ОРЕШИЌ
„Златното доба е зад нас подолго време: пред 30 години, нашата економија цветаше и живеевме подобро од било кога. Оттогаш платите не се зголемија за нас, а трошоците за живот се многу повисоки. Ние продолжуваме да работиме од утро до вечер, но индустријата заминува за Кина, каде производството е поевтино “Јапонското општество е како коцка. Совршено подредено, затворено, неподготвено за големи и ненадејни промени. Со тие зборови ни ја опиша животната средина во која живее Го, сопственик на мало кафуле сместено во жив бизнис кварт Шињики, еден од оние сопственици кои никогаш нема да заспијат, бидејќи коннкуренцијата е силна и таа не спие 7/24. Реката мажи во црни костуми и бели кошули која доаѓа од разни смерови на Токио со чанти во рацете оди кон и од нивните канцеларии, уште од рано наутро а ретко кој од нив од таму ќе замине пред 20:00, во вечерните часови. По долгиот ден, Јапонците се релаксираат во рестораните и баровите, од кои некои ќе заминат по полноќ, главно се судираат на метро станица која работи до 1 час или во 25-тиот час, како што се вели во Јапонија, да нема забуна.„Иако работното време започнува во девет часот наутро, повеќето луѓе се на работа веќе од седум часот, во зависност од тоа кога доаѓаат нивните претпоставени. Не постои начин некој да дојде на работа после шефот или да замине пред него! И тоа значи дека работат од утро до вечер. Тоа не е живот. Тоа сигурно не е за мене. Со години го правев тоа, па решив да застанам, а сега го имам овој бар што го отворам во 20:00 часот и се затворам во пет наутро. Јас не работам во недела. Тоа е денот кога се одмарам и поминуваат време со мојата ќерка и сопруга, која обично не ја гледам во текот на една недела, бидејќи таа работи во текот на денот, а јас навечер. Јас не заработувам многу, но тоа е доволно за мене. Не сакам да бидам роб за работа “, вели 52-годишниот Го, чија локација сигурно не е поголема од 10 квадрати. Тој е на едната страна од барот, а спроти него се осум столчиња за гости, меѓу кои често има и странци со кои течно зборува англиски, за разлика од повеќето негови сонародници кои дури и не ги знаат зборовите на некој друг странски јазик. Со исклучително љубезен тон, ненаметлив и гостопримлив на јапонски начин, многу е тешко да се воспостави комуникација поради јазичната причина со неговите сонародници.
Го многу патувал и најмалку еднаш годишно одел во некоја европска земја. Затоа, може да го спореди јапонското општество со европското и несомнено заклучува дека Европејците работат многу помалку и имаат повеќе забава. Тој е среќен ако собира околу десет дена одмор годишно, што е повторно повеќе од повеќето Јапонци. Неколку години, тој ни кажа, водел производствена компанија во Кина, во сопственост на неговата сестра. Тој не бил воодушевен од овој бизнис, туку и од животот во големата комунистичка држава, која за многу години потоа стана најголемата фабрика во светот.
На Далечниот Исток, вели, во 80-тите, тој статус го уживала Јапонија, чија економија се гордела со крилјата на извоз на софистицирани технички производи. Овој пат, вредните Јапонци сè уште го помнат тоа како златното доба во кое живееле најдобро. Денес, тврди нашите соговорник, платите се исти како и тогаш, но трошоците за живот се зголемија. И многу јапонски компании додава, како и неговата сестра, ги пренесат производните погони во Кина, за да ги намалат трошоците и да бидат поконкурентни на светскиот пазар. Но, до ден-денес, некои се уште го имаат производството дома а има и такви кои се пишманат и го враќаат производството во Јапонија бидејќи во Кина го изгубија – квалитетот.
