Дарежливите унгарски субвенции насочени кон зголемување на наталитетот не ги постигнаа посакуваните резултати. Унгарскиот премиер Виктор Орбан троши пет отсто од БДП за зголемување на наталитетот, но малиот напредок кој траеше неколку години повторно запре. Се чини дека повеќе пари и субвенции не се начин да се реши демографскиот пад во побогатите земји во светот, пишува Financial Times
Јулија Шарле, 33-годишна Унгарка, беше корисник на унгарските програми за поддршка на плодноста. Благодарение на трите родени деца, таа и нејзиниот сопруг добија повеќе од 80.000 евра грантови и заеми од владата, вклучително и грант од околу 6.000 евра за набавка на нов семеен автомобил. По второто дете, ќарлиите добија заем од 25.000 евра. По третото, им се намали сумата што требаше да ја вратат. Доколку родила четврто дете, државата би им ја простила целата сума на заемот. Тоа не се случи…
„Сакавме четврто дете, но тие не советуваа да не го правиме тоа, поради медицински причини. Беше тешко да се биде религиозно семејство“, вели Џулија Чарл.
Унгарската програма за охрабрување на жените да раѓаат е најголемата во светот. Даночните поволности се зголемуваат со бројот на деца, а мајките со четири или повеќе деца не плаќаат персонален данок на доход. Петте проценти од БДП што Унгарија ги троши за семејни субвенции е двојно повеќе од тоа што Унгарија го троши за одбраната.
Сепак, колку и да звучи убаво и идилично, сè појасно е дека мерките имаат ограничено влијание врз наталитетот. На почетокот се чинеше дека има смисла. Од рекордната ниска стапка на наталитет од 1,23 деца по жена во 2011 година, стапката на фертилитет во земјата се искачи на 1,59 во 2020 година. Потоа се случи пандемијата на корона вирусот и економската криза. Раѓањата потоа се намалија, а генерацискиот пад на бројот на жени во дваесеттите и триесеттите години помогна да се забави стапката на наталитет.
Во последниве години, стапката се израмни на околу 1,5. Во првата половина од годинава наталитетот е 1,36 бебиња по жена, што е најниска бројка во последните десет години.
Волфганг Луц, основач на Центарот за демографија и глобален човечки капитал Битгенштајн во Виена, рече дека зголемувањето на вкупната стапка на наталитет во Унгарија пред последниот пад „биле првенствено предизвикани од менувањето на моделите во времето на раѓања, со забавување на претходно силно одложување на раѓањето. “. Со други зборови, жените кои планирале семејство едноставно одлучиле да го направат тоа порано. Сепак, не е постигнато трајно зголемување на бројот на раѓања.
Програмите насочени кон зголемување на бројот на раѓања се следат внимателно бидејќи десетици земји ширум светот доживуваат уште побрз пад на наталитетот отколку што предвидуваа демографите. На глобално ниво, стапките на фертилитет паднаа од 5,3 деца по жена во 1960-тите на 2,3. Повеќе од половина од сите земји сега имаат стапки на фертилитет под 2,1 раѓања по жена, ниво потребно за одржување на константна големина на населението без миграција.
Унгарскиот премиер е познат по противењето на мигрантите. Многу десничари во западниот свет го гледаат како лидер и ги следат резултатите од неговиот експеримент. Резултатите од последните години не се ветувачки. Освен неговите недостатоци, многумина сметаат дека системот што го има Унгарија не е ни фер. Најмногу корист имаше средната класа. Не посиромашните класи или претприемачи.
Така мисли Агнес, мајка на три деца, со која ФТ разговараше за време на нејзиниот краток одмор покрај езерото Балатон. Семејството не јадело во ресторанот, а децата не добиле реквизити за на плажа. Имено, Агнес е фризерка, таа тврди дека приходите и се недоволни за ништо друго освен за голи потреби. Во нејзиниот случај не станува збор за четврто дете, без разлика на стимулации – дури и целосно даночно ослободување, рече таа.
