САНДРА ПЕТРУШИЌ
Нашите трамписти, т.е. радикалите, го гледаа Трамп како свој сојузник, но не разбраа дека тој не може да ги напушти основните постулати на американската политика и американската држава, што е демократијата. Америка не може да ги напушти демократските принципи, а тие значат чесни и фер избори
Влада која има некого да контролира, дури и ако Трамп е на нејзино чело, нема да си дозволи да биде отворен учесник во корупција, што е потврдено со неодамна донесениот закон кој предвидува дека претседателот на САД во краток временски период ќе воведе санкции кон секое странско лице за кое ќе се утврди дека е вмешано или се обидело да биде вмешано во корупција поврзана со Западен Балкан.
Во моментот кога Доналд Трамп беше избран за претседател на САД, Александар Вучиќ почна панично да го бира својот телефонски број и штом се јави по пет дена, радосно го информираше дека Србија е земјата каде што поддршката за неговиот избор е „најголема во цела Европа“. А потоа им се обрати на граѓаните на Србија уште порадосно со веста дека Трамп ја врати познатата – и јас ве сакам, што беше повеќе од доволно за да се нагласи поентата: „Сигурен сум дека, со поддршката на пријателите, а под пријатели мислам на целата околина на претседателот Трамп, ќе можеме да ја направиме Америка голема, а ние Србија пристојна земја која ќе може многу добро да соработува со САД“.
Интересно е, но откако „со пријатели“ воведе санкции врз сопствениот народ за НИС, наредба за царинско задржување на автомобилски гуми произведени во Србија од Линглонг во Зрењанин, како и најава за санкции за сите оние кои беа „вклучени или се обидоа да бидат вклучени“ во корупција во Западен Балкан, претседателот немаше што да им каже на своите граѓани. Тој дури и не се обиде да ја заврши својата омилена реченица дека „никогаш во историјата никој пред него не…“, иако во оваа ситуација навистина покажа уникатен талент и вештина – навистина, никој никогаш не се приближил толку многу до претседател како што тој му се приближи на Трамп, а за возврат доби санкции и дел од понижување.
Последниот пат кога зборуваше за односите со САД, и во време кога веќе на сите освен нему им беше јасно дека лично добил предност од администрацијата на Трамп, беше откако фирмата на Џаред Кушнер, „Афинити партнерс“, објави дека се повлекува од работата со Генералштабот. И во таа прилика, тој имаше многу поубави зборови за оние што му ја треснаа вратата во Флорида кога се обиде да се протне во републиканската конвенција и да го допре Трамп во живо, и кои му ја исклучија нафтата и ја затворија рафинеријата во Панчево, отколку за граѓаните за кои тој е претседател.
„Дали очекувавте луѓето да напишат – се повлекуваме затоа што таму има идиоти кои не сакаат инвестиција од 750 милиони евра и кои уживаат гледајќи срушени згради од пред 26 години за да останат такви во следните 100 години? Дали очекувавте да кажат дека таму има идиоти кои не сакаат американски инвестиции? Па, секако дека не. Логично рекоа – очекувавме сите да ни бидат благодарни, очекувавме дека тоа ќе ги обедини луѓето, дека луѓето ќе бидат воодушевени. Но, таму, знаете, има некои кои не се ентузијастични, но, читајќи меѓу редови, некои кои не разбираат што е држава, ниту што е народ, ниту кои се интересите на граѓаните на Србија“, рече Вучиќ.
Значи, сè отиде по ѓаволите затоа што српските граѓани кои се држат до сопственото наследство се „кретени“ кои ја уништија работата за изградба на хотел каде што стотина од нив би можеле да добијат работа како чистачки или портир, а тие не се „кретени“ кои толку вешто ја водеа земјата што загрозија 34.000 вработени во Панчево и иницираа финансиска криза која наскоро ќе ги чини сите. Исто како што оние што дозволија Линглонг да ги експлоатира работниците во средна Србија, и покрај важечките домашни закони, не се ни „кретени“, поради што САД го забранија увозот на нивните производи. Или во овој случај, американските функционери се „кретени“ затоа што не го гледаат она што го гледа медиумската советничка на Вучиќ – највеличествената фабрика што ја видела некаде додека патувала низ светот, затоа што има теретана и менза.
Расправијата со теретаната очигледно не остави претеран впечаток ниту кај Трамп ниту кај неговите пријатели „од целата негова околина“, бидејќи Законот за демократија и просперитет на Западен Балкан помина во двата дома на американскиот Конгрес во миг и беше заверен со потпис на претседателот. А во него, Србија е единствената земја во регионот во која ситуацијата е експлицитно анализирана и меѓу другото се наведува: „Парламентарните и локалните избори одржани во Србија на 17 декември 2023 година и нивните непосредни последици се причина за длабока загриженост за состојбата на српската демократија, меѓу другото, поради конечниот извештај на Канцеларијата на ОБСЕ за демократски институции и човекови права (ОДИХР)“. Со изјавата дека „условите за одржување на изборите се неправедни“, се додава дека „српските функционери ги обвинија мирните демонстранти, опозициските партии и граѓанското општество за „обид за дестабилизација на владата“, што е загрижувачко тврдење кое ја загрозува безбедноста на важни сегменти од српското општество“.
Но, не се држат ли заедно претседателите чија омилена поговорка е „она што му е дозволено на Јупитер не е на волот“, или во овој случај Трамп процени дека само тој е Јупитер?
„Меѓународната политика се повторува и има свои циклични кругови, сега повторно го има бонапартизмот претставен од Трамп. Неговото толкување е – она што го правам јас и луѓето околу мене е морално, но сè друго не е морално. Нашите трамписти, т.е. радикалите, го гледаа Трамп како свој сојузник во ова, но не разбраа дека тој не може да ги напушти основните постулати на американската политика и американската држава, што е демократијата. Америка не може да ги напушти демократските принципи, а тие значат чесни и фер избори. Трамп можеби може да им гледа низ прстите на големите сили, но не и нам затоа што нема злато, нема кобалт, нема нафта или гас…
Тука, има само завојувани балкански племиња и поглавари кои му се пречкаат на неговиот главен пат на светската политика. И таа светска политика од големи размери ги остави лидерите да се договорат по Дејтонскиот договор, по Охридскиот договор и сите други што беа направени, што нашата влада не е во можност да го направи, само сака да се врати во деведесеттите и да продолжи таму каде што застана. Па, тој нема да им го даде. Затоа американската администрација испраќа порака до сите „Скитници во регионот: свртете се, дефинитивно завршете со Косово и имплементирајте го Охридскиот договор за да не добиете нешто многу полошо“, вели поранешниот дипломат Среќко Ѓукиќ.
И додава дека не е изненаден бидејќи пресвртот кон САД започна на почетокот на годината, кога не беше назначен новиот американски амбасадор во Србија, а особено од април, кога беше забележан непријателски став кон протестите. „Грудва се тркала повеќе од половина година, владата паѓа од грешка во грешка и наместо да решава проблеми, само ги множи“, вели Ѓукиќ.
Според Елиот Браун, новинарот на „Волстрит џурнал“ кој прв ја објави веста дека Кушнер се повлекува од Генералштабот, постои уште една причина зошто не само САД, туку и другите западни земји ги напуштаат инвестициите во Србија – тоа е земја која е високо рангирана по индексите на корупција, со многу силна владина контрола и влада која е под истрага. А Трамп има дополнителен товар. „Има сè повеќе приговори на фактот дека семејството Трамп остварува профит додека е на власт. Бизнисот во Србија е еден од многуте што ги склучиле или Џаред Кушнер, децата на Трамп или семејството Виткоф. Тие тврдат дека го правеле тоа во согласност со законот, но тоа предизвикало многу незадоволство, особено кај демократите во САД и традиционалните застапници на доброто управување, кои веруваат дека ова ги поместува границите на она што е прифатливо“, вели Браун.
И владата која има некого да контролира, дури и ако Трамп е на нејзино чело, нема да си дозволи да биде отворен учесник во корупција, што беше потврдено со неодамна донесениот закон кој предвидува дека претседателот на САД ќе воведе санкции „најдоцна 90 дена од денот на стапување во сила на овој закон“ против секое странско лице за кое ќе се утврди дека е „вклучено или се обидело да биде вклучено во корупција поврзана со Западен Балкан“. Затоа, сосема е сигурно дека наскоро ќе чуеме многу имиња кои беа вклучени во случајот со НИС или Генералштабот, но и дека тие би можеле да ги вклучат сите оние кои „ги поткопуваат демократските процеси или институции“ или „ги кршат човековите права“, бидејќи американскиот закон подразбира санкции и врз таа основа.
Единственото прашање е дали Вучиќ ќе го прифати тоа без прашање бидејќи тој упорно тврдеше дека никој не ја знае и не ја разбира ситуацијата во Србија подобро од Трамп.
(radar.rs)
