Екатерина Захариева нема гаранција, бидејќи е пред влез во „лавовска уста“ – на сослушувањата на ЕП. А Брисел веќе ги отфрли кандидатите за еврокомесари од три држави!
ЕМИЛИЈА МИЛЧЕВА
Без дебати во Националното собрание – дури и во собраниската Комисија за европски прашања и контрола на европските фондови, преодната влада објави двајца кандидати за еврокомесар за новиот состав на Европската комисија (ЕК) – Екатерина Захариева (ГЕРБ) и Јулијан Попов. (PP-DB) . Со предложените седуммина од политичките сили застапени во парламентот интервјуираше вршителот на должноста премиер Димитар Главчев, кој ги соопшти имињата на двајцата избрани часови пред истекот на рокот за предлози – 30 август. За Еуроњуз, заменик-директорот на Европскиот совет за надворешна политика, Весела Чернева, коментира дека доцнењето е намерно – за да нема собраниска расправа на оваа тема.
Формално Главчев имаше аргумент за изборите – партиите зад Захариева и Попов го повикаа да избере кандидати од најголемите пратенички групи. Со оглед на расколот во ДПС, до неодамна втора сила во 50-от парламент, оваа позиција ја зазеде ПП-ДБ. Така, политичка фигура како Захариева и експерт од областа на енергетската ефикасност и транзицијата кон чиста енергија како Попов одат на интервјуа со претседателката на ЕК, Урсула фон дер Лајен. Инаку, и двајцата беа во официјалната влада на Марин Рајков – Захариева како вицепремиер и регионален министер, а Јулијан Попов – како еко-министер, функција што ја извршуваше и во редовната влада на ПП-ДБ на академик Николај Денков. .
РУБИКОНОТ ЗА ЕКАТЕРИНА ЗАХАРИЕВА За лидерот на ГЕРБ, Бојко Борисов, „нормално е партијата што ќе победи на европските избори да има предност“ (ГЕРБ е дел од семејството на Европската народна партија (ЕПП)). Политичката определба и искуството се главните предности, за кои се верува дека играат значајна улога во тоа што Захариева ја мине првата пречка – разговорот со Фон дер Лајен.
Но, тоа не и ја гарантира функцијата еврокомесар, бидејќи е пред влез во „устата на лавот“ – на сослушувањата во Европскиот парламент (ЕП). Во 2019 година, ЕП отфрли тројца кандидати за еврокомесари – од Романија, Унгарија и Франција – поради судир на интереси на првите две и финансиски истраги на третата. Бугарија има негативно искуство и со кандидатот за еврокомесар Румјана Желева, министерка за надворешни работи предложена од првата влада на Бојко Борисов и кандидат за функцијата еврокомесар за меѓународна соработка, хуманитарна помош и одговор на кризи. Нејзиното сослушување беше целосно фијаско поради нејзината лоша подготовка, лошото познавање на англискиот јазик (сослушувањата се на англиски/француски) и неубедливи одговори на прашањата на европратениците.
ПОЗНАТА ВО БРИСЕЛ Рекламирајќи ја Захариева, лидерот на ГЕРБ изнесе два аргументи – дека има „големо искуство“ и дека е „позната во Брисел“. Захариева е претставник на партиската бирократија, поминала низ различни министерства. Почна како директор на Правната управа во Министерството за внатрешни работи и врски во времето кога нејзин министер беше Џевдет Чакаров – во тројната коалиција, се искачи на местото заменик министер во МРРБ во првиот кабинет на ГЕРБ, главен секретар на претседателот Росен Плевнелиев, тогашен министер за правда и надворешни работи во последните две влади на ГЕРБ.
Нејзината кандидатура беше изненадување бидејќи шпекулациите беа за европратеници на ГЕРБ или личности чии кариери се тесно поврзани со Брисел. А она што се памети од кариерата на Захариева е дека како министер за надворешни работи во 2020 година, таа го најави бугарското вето на преговорите за членство на Северна Македонија во ЕУ. Овој чин не само што го запре процесот на проширување на Западен Балкан, туку и го наруши угледот на Бугарија, иако во внатрешната политика беше поздравен како алатка за заштита на националните интереси и идентитет, вклучително и на историската вистина.
А она што се памети од кариерата на Захариева е дека како министер за надворешни работи во 2020 година, таа го најави бугарското вето на преговорите за членство на Северна Македонија во ЕУ. Овој чин не само што го запре процесот на проширување на Западен Балкан, туку и го наруши угледот на Бугарија, иако во внатрешната политика беше поздравен како алатка за заштита на националните интереси и идентитет, вклучително и на историската вистина.
Ветото ги продлабочи проблемите меѓу двете земји и покрај одреден напредок постигнат во 2022 година со „францускиот предлог“, кој вклучуваше компромисна опција за напредок на преговорите меѓу Софија и Скопје
БУГАРИЈА И СТРАТЕШКИТЕ ОДНОСИ При определувањето на составот на ЕК, секоја земја, повеќе или помалку, се стреми кон портфолио што ќе и даде стратешка предност во рамките на ЕУ и најдобро ќе се усогласи со нејзините национални интереси. Последните гласини за Бугарија се дека ќе добие регионална политика, вклучувајќи политика на кохезија и поддршка за регионите. Дека веројатно се води комуникација на ниво на ЕПП, која јавно не е видлива, говори и податокот дека Главчев, кој е поврзан со ГЕРБ, не ја препуштил номинацијата за еврокомесар на редовна влада, како што првично вети.
ПОЛОТ НА ЗАХАРИЕВА КАКО ПРЕДНОСТ Пред да ги објави в.д. премиерот, претседателот Румен Радев ја повика Владата да предложи две жени, бидејќи изборот ќе биде распишан поради пополнетата квота на мажи во ИК. Фон дер Лајен постави услов да има избор помеѓу мажи и жени од земјите кои поднесуваат нови имиња за да се постигне родова еднаквост во составот на новата Европска комисија. Сепак, повеќето од нив ги предлагаат нивните сегашни еврокомесари, кои се мажи, а условот досега го исполнила само Бугарија.
Се чини дека ГЕРБ по четврти пат ќе може да го наметне својот кандидат за бугарски еврокомесар, ако не ја сметаме Илијана Иванова, која го заврши мандатот на Марија Габриел. Се додека Захариева се снаоѓа во ЕП.
.
