Српските власти неофицијално биле информирани дека се проверува целото работење на Колеџот на Европа, а со тоа и Меморандумот за стипендирање на српски постдипломци што Могерини го потпиша со Владимир Лучиќ. Телеком го негира ова, се заканува со тужба „индивидуално и колективно“ и наведува дека колеџот е „една од најпрестижните образовни институции во ЕУ“.
НАТАША ЛАТКОВИЌ
Федерика Могерини, поранешната висока претставничка на ЕУ за надворешна политика, беше уапсена пред помалку од 10 дена како ректор на Колеџот на Европа поради сомневања за измама и корупција во врска со образованието на млади дипломати, финансирано од Европската Унија. Според изворот на Радар, српските власти неофицијално биле информирани дека како дел од истрагата се проверува целото работење на Колеџот на Европа, а со тоа и Меморандумот за стипендирање на српски постдипломци, кој го потпишаа пред две години Могерини и Владимир Лучиќ, директор на Телеком Србија. Од српската национална компанија, пак, во нивниот одговор до „Радар“, тие го негираат ова, му се закануваат на судот „индивидуално и колективно“ и наведуваат дека „Колеџот на Европа е една од најпрестижните образовни институции на територијата на ЕУ“.
Апсењето на Федерика Могерини одекна низ цела Европа, а покрај неа, во голема полициска операција во Бриж, беше приведен и менаџерот на Колеџ Европа, чиј идентитет не е објавен, како и Стефано Санино, висок функционер во Европската комисија. Како што објавија медиумите, се сомнева дека Колеџот на Европа имал привилегиран пристап до доверливи информации за време на тендерот за лансирање на новата Европска дипломатска академија – деветмесечна програма за обука на европски дипломати финансирана од ЕУ, односно Европската служба за надворешни работи (ЕЕАС), во која Санино бил генерален секретар.
Канцеларијата на европскиот обвинител се сомнева дека раководството на Колеџот однапред ги знаело критериумите и условите на тендерот, што би ѝ дало на оваа институција неправедна предност во однос на другите заинтересирани кандидати.
ЛОШ ТАЈМИНГ ЗА ЗАЈАКНУВАЊЕ НА СОРАБОТКАТА И токму со Колеџот на Европа, чиј ректор до нејзиното апсење беше Федерика Могерини, Српски Телеком склучи Меморандум и се согласи да ги испрати „најдобрите српски постдипломци“ во кампусите на Колеџот во Бриж и Тирана на обука. Тој документ го потпишаа Могерини и Владимир Лучиќ, директорот на Телеком, во 2023 година, а само неколку месеци пред апсењето на поранешниот висок претставник на ЕУ, соработката беше дополнително проширена, вклучително и договор за дури 10 нови стипендии за постдипломци од Србија.
Изворот на „Радар“ наведува дека Европското јавно обвинителство ги проверува сите договори склучени од Колеџот на Европа, вклучително и Меморандумот потпишан со српската телекомуникациска компанија. Според нашиот соговорник, за ова неформално биле информирани и српските власти. „Тие истражуваат речиси сè“, тврди соговорникот на „Радар“.
Сепак, оваа информација е демантирана од Телеком Србија. „Вашите информации не се точни. Нагласуваме дека секое лажно известување за ова прашање ќе го регулираме во согласност со законите на Република Србија, пред судот, поединечно и колективно“, велат тие во краткиот писмен одговор на барањето на Радар да ги коментираат нашите неофицијални наоди.
И покрај огромниот скандал и сериозните обвинувања за измама и корупција, во одговорот на Телеком до нашето списание, тие наведуваат дека Колеџ Европа е една од „најпрестижните образовни институции на територијата на Европската Унија“ и дека компанијата ќе „продолжи со соработката во иста форма како и досега“.
„Три студенти од Србија досега завршиле или ќе завршат постдипломски студии на оваа институција, благодарение на стипендијата на Телеком Србија и ќе помогнат во процесот на Србија што поскоро да стане членка на Европската Унија. Договорот за стипендии на Телеком Србија со Колеџот на Европа овозможува стипендирање на најдобрите дипломирани студенти од Србија кои ќе бидат избрани од самиот Колеџ и европското движење од Србија“, се наведува во одговорот на Телеком Србија.
Могерини ја посети канцеларијата на Телеком во Брисел во јануари
Дали Телеком или некој друг од Србија е вклучен во истрагата што ја води Канцеларијата на европскиот јавен обвинител против Федерика Могерини, а во случајот со Колеџот на Европа, го прашавме и Обвинителството, но бевме упатени само на официјални соопштенија.
„Бидејќи истрагата е во тек, засега нема да даваме никакви дополнителни информации, за да не го загрозиме нејзиниот исход“, изјавија од Канцеларијата на европскиот јавен обвинител за Радар.
Кога во јануари 2025 година, соработката меѓу Телеком и Колеџот на Европа беше дополнително проширена, за време на состанокот во Брисел, Федерика Могерини ја посети претставништвото на Телеком во ЕУ, каде што се сретна со директорот Владимир Лучиќ. Во таа прилика, беше постигнат договор Телеком да обезбеди стипендии за до 10 од најдобрите српски студенти кои сакаат да се запишат на постдипломски студии на Колеџот на Европа во следната учебна година.
Потоа Лучиќ изјави дека Колеџот Европа е „една од најпрестижните институции во Европа“ и ги покани младите луѓе од Србија да аплицираат. Тој нагласи дека за време на нивниот едногодишен престој во европските институции, стипендистите ќе стекнат искуство кое ќе биде непроценливо за понатамошната европска интеграција на Србија.
„Колегите од Колеџот ќе бидат идни носители на функции во администрациите низ целата Европска Унија, од Брисел до главните градови на земјите-членки“, рече Лучиќ, нагласувајќи дека тоа е исклучителна можност за српските студенти да бидат дел од таква мрежа.
Од друга страна, Могерини изрази задоволство од партнерството со Телеком, оценувајќи дека програмата за стипендии е „клучна за вклучување на земјите-кандидатки во европските процеси“.
ПОСЕТАТА НА БЕЛГРАД И СРЕДБАТА СО ВУЧИЌ И ЛУЧИЌ
Федерика Могерини последен пат ја посети Србија во ноември 2024 година, за време на дводневната посета, за време на која, како што објави порталот Нова, ги промовираше образовните програми на Колеџот на Европа и учествуваше во низа политички и јавни настани. Првиот ден, таа се обрати пред студентите, академската заедница и младите професионалци на собир во Европската куќа, каде што нагласи дека сака што е можно повеќе српски студенти да го изберат новиот кампус на Колеџот во Тирана. Таа изјави дека никој од Србија не аплицирал за упис таа година, изразувајќи желба тоа да се промени.
Тој ден, таа учествуваше и на Белградската безбедносна конференција, каде што рече дека „оние кои ја слават победата на Трамп наскоро ќе сфатат дека нема да им биде лесно“, коментирајќи ги политичките текови во САД и Европа. Следниот ден, таа се сретна со претседателот на Србија, Александар Вучиќ, со кого разговараше за образовната соработка, европскиот пат на Србија, геополитичката ситуација во регионот и реформите во областа на образованието. Владимир Лучиќ беше присутен и на состанокот како партнер на Колеџот на Европа.
Не е објавено колку се високи стипендиите за обука на Колеџот на Европа. Оваа информација не ја најдовме ниту во финансиските извештаи. Но, Телеком одамна ја „препознава“ важноста на европскиот пазар за својот бизнис, како и парите на Европската Унија.
Така, во 2023 година беше објавено дека српската телекомуникациска компанија отворила свое претставништво во Брисел. Во тоа време беше кажано дека на овој начин тие „го следат искуството на големите европски телекомуникациски оператори, кои исто така имаат свои претставништва во главниот град на Европската Унија“. Исто така, беше наведено дека ова е важно, бидејќи „ја зголемува можноста за пристап до средства, првенствено во развојот на дигитални услуги и 5G инфраструктура“.
ПРЕТСТАВНИШТВО ИЛИ КАНЦЕЛАРИЈА ЗА ЛОБИРАЊЕ Веста дека Телеком ќе отвори своја канцеларија во Брисел беше објавена во српските медиуми половина година порано, но со акцент на лобирањето. Сепак, тоа немаше голем успех, бидејќи во извештајот на Европскиот парламент во 2023 година, таа беше означена како компанија за која се сомнева дека ја злоупотребува својата доминантна позиција на пазарот, како и дека е искористена од владејачката партија за зголемување на своето влијание врз медиумите во Србија.
Интересно е и тоа што известувачот на Европскиот парламент за Србија, Владимир Билчик, потоа, на средина од дискусијата за амандманите, се сретна со претставници на Телеком и партнерската медиумска групација на Телеком, Адрија, и се обиде, како што пишуваа медиумите, да влијае на промена на текстот. Сепак, тој не успеа ниту по четири рунди консултации со колегите од Европскиот парламент.
Телеком Србија е една од најзадолжените компании во Србија, а на крајот од минатата година долгот надмина три милијарди евра. И покрај ова, во септември купи пет помали локални оператори, а се шпекулира дека ќе стане и сопственик на Орион Телеком и дека ќе издвои 100 милиони евра за купување на таа компанија.
Исто така, беше потврдено дека Телеком добил одобрение од Комисијата за заштита на конкуренцијата да ја преземе компанијата Мондо Инк, која е издавач на Курир. Претходно, Телеком доби „зелено светло“ за преземање на Мондо, кој моментално е во сопственост на бизнисменот Игор Жежељ, од антимонополските комисии на Северна Македонија и Црна Гора. Не е познато колку ќе нè чини авантурата на Телеком.
