Со потпишувањето на меѓудржавните договори меѓу Кина и Србија, постои можност кинеското влијание да стигне до Ѓердап и Дунав, вели политичкиот аналитичар Душан Јањиќ
ЈАСМИН АГИЌ
Кога претставниците на Кина и Србија во средината на месецот потпишаа неколку договори, меѓу кои и оној за слободна трговија, најзадоволен беше српскиот претседател Александар Вучиќ. Потпишувањето на договорот и средбата со кинескиот претседател Си Џинпинг беа доволни причини Вучиќ да се „пофали“ со своите дипломатски успеси на социјалните мрежи.
По средбата со кинескиот претседател, Вучиќ на социјалните мрежи изјави дека договорот за слободна трговија „отвора нови видици во односите меѓу Србија и Кина“, како и дека иницијативата „Појас и пат“ „донесе многу добро“ на неговта земја и дека Србија во сите области каде што соработува со Кина и прави напредок.
Присуството на Александар Вучиќ на Форумот за меѓународна соработка „Појас и пат“ и потпишувањето на договорот, според него, „донесоа многу добри работи“. Колку е навистина добро, останува да видиме, вели политичкиот аналитичар Душан Јањиќ, бидејќи она што јавноста треба да го знае е содржината и условите на потпишаните меѓудржавни договори.
ЕКОНОМСКИ ДИСПАРИТЕТ Така, како и другите, претседателот Вучиќ беше на состанокот „Еден појас, еден пат“. Тој одржа меѓудржавни разговори, билатерални, но пред се поврзани со проекти финансирани во рамките на проектот „Еден појас еден пат“. А тоа, како што знаеме, беше претходно подготвено и беа потпишани три проекти, од кои едниот е за шест милијарди нови инфраструктурни инвестиции. Објективно, тие шест милијарди се и репрограмирање на долгот од две милијарди, што значи дека нема да стигнат сите шест милијарди во Србија, но со ова се решава проблемот со нередовното враќање на претходниот долг“, вели Јањиќ.
Она што Јањиќ го гледа како „стапица“ во потпишаните договори е економскиот диспаритет меѓу двете земји, што всушност го отвора српскиот пазар за стоки од Кина, а прашање е колку стоки, од кој било вид, Србија може да извезе во ултра-конкурентниот кинески пазар.
„Договорени се инфраструктурни проекти, јавноста и јас барем не знаеме кои конкретни. Второ, потпишан е договор за стратешка соработка и секако таа стратешка соработка ја опфаќа и надворешната трговија. Реализацијата на договорите во доменот на надворешната трговија подразбира отворање на пазарот на Србија за стоки од Кина, а сега колку Србија може да извезе во Кина, не му верувајте на претседателот Вучиќ, а оние што се обидоа да го разберат тоа мора да го знаат следново: „Србија и целиот Западен Балкан ја немаат стоката што ја споменува за јаболка, дури ни за добар голем хипермаркет во Пекинг“, вели Јањиќ.
Потпишувањето на овие меѓудржавни договори првенствено ќе доведе до ширење на кинеската стока низ Србија, објаснува понатаму Јањиќ.
ОТВОРЕТЕ ЈА ВРАТАТА ЗА КИНЕСКИ ПРОИЗВОДИ Значи, во основа сега отвора една врата за масовен влез на кинески стоки. Кинеското влијание ќе се шири, ќе се шири преку надворешната трговија, доаѓањето на тие стоки, исто како што почна во 90-тите“, објаснува тој.
Јањиќ не е убеден дека „кинеската стока ќе донесе руско влијание“. Тој додава дека е потребно внимателно да се анализира како се трошат кинеските пари во Србија, односно во што се инвестираат.
„Ако ги земеме податоците, Кина инвестирала 0,1 отсто во Западен Балкан, еден на илјада од сите средства што ги инвестирала во Европа, а од тоа 50 отсто стигнале до Србија. Тие пари се потрошени пред се за инфраструктура и рудници. Таму Србија веќе позајми 10 отсто од својот БДП. Значи десет проценти се долг и таа веќе паднала во таа замка и веќе не може многу да пресмета, бидејќи, има проблем да го врати долгот. Приказната некаде заврши, а она што е непријатно во приказната е прашањето како Кина ќе си ги наплати долговите. А познато е дека договорите потпишани со Кина од 1996 година предвидуваат дека државата гарантира и се вклучуваво отплатата“, вели Јањиќ.
„Кинеските работи“ во Србија се трн во око на Европската унија, објаснува Јањиќ, а со нивните „махинации“ постои можност преку фирми во Србија да избијат дури и на Дунав.
ЈАЗОТ НА ЕВРОПСКАТА УНИЈА „Реално е да се очекува по оваа средба, а веројатно и по изборите, бидејќи е политички непријатно за изборите, во јавноста да се појави активирањето на хипотеката на рудникот за лигнит кај Заечар. Тоа значи дека Кина таму ќе изгради езеро, ново езеро, кое ќе биде во непосредна близина на постоечкото езеро, а со тоа Кина ќе има пристап до Ѓердап и Дунав. Тоа ќе биде голем геостратешки и политички проблем за Србија. Европската унија веќе се грче поради тоа“, вели Јањиќ.
Ширењето на кинеското влијание беше потиснато со реактивирањето на Соединетите Американски Држави, објаснува Јањиќ. „Што се однесува до натамошното проширување, треба да се каже дека е потиснато, засега, бидејќи во меѓувреме Америка преку Турција ја стабилизираше контролата на Коридорот 8. Црното, Јонското, Јадранското Море и патот кон Сараево, сите Бехтел, а каде што е Бехтел таму е Америка. И така кинеското влијание е намалено“, заклучува тој.
