И покрај тоа што српската армија ќе биде далеку посилна од идната војска на Косово, јасно е дека Србите во Косово во својата појавност се гледаат како подготовка на идното етничкото насилство од страна на државата што не ја признава и не ја сакаат, туку ја толерираат само ако е под покровителство на меѓународната заедница
ЈАН ИВАЊЕК
За идните можности на војска на Косово досега малку се знае. Никој не може да очекува тие да бидат насочени токму само за да го неутрализираат вооружени напади на Косово, но тие сами по себе никогаш нема да биде закана за Србија. На крајот на краиштата не треба да има било каков вооружен конфликт меѓу Косово и Србија, бидејќи и двете бараат членство во ЕУ, од каде секако нема да толерираат нови етнички конфликти. И покрај континуираните реторички борби и повремените инциденти, вооружените конфликти не се во интерес на двете страни. Војската на Косово, обучена според стандардите на НАТО, ќе треба да се задржи на највисоко ниво на професионализам со цел да се спречат потенцијалните идни инциденти.
Како едно од решенијата за трајна стабилност на односите меѓу Косово и Србија во последниве месеци често се споменува разграничување или обележување, како што се нарекува во Белград и Приштина. Во суштина, станува збор за промена на границите или замена на територии со мнозинско српско население. Идејата е силно пропагирана од Александар Вучиќ, но првично беше пречекана со неодобрување на Европската унија, а особено од Ангела Меркел.
ЕУ стравува дека граничната разамена меѓу Србија и Косово може да не остане преседан за Југоисточна Европа, веројатно плашејќи се дека сите земји во регионот ќе одат за да се променат нивните граници. Од безбедносен аспект, пријателска демаркација и размена на територија на гарантира повисоко ниво на безбедност и стабилност, од едноставна причина што претходното искуство во југоисточна Европа и во светот, покажуваат дека малцинските заедници во држави кои не сакаат да го признаат државата во која се често се катализатори на нестабилност, од политички да безбедносни.
И покрај тоа што српската армија ќе биде далеку посилна од идната војска на Косово, јасно е дека Србите во Косово во нејзината појавност ја гледаат како подготовка на идното етничкото насилство од страна на државата што не ја признаваат и не ја сакаат, туку ја толерираат само ако е под покровителство на меѓународната заедница, пред се на КФОР, што досега беше единствената правно формална вооружена сила во Косово. Намалување на силите на КФОР во периодот по формирањето на косовските вооружени сили и постепено предавање на надлежностите би можело да се зајакне само овие стравови. Затоа е особено важно Приштина да ја намалува анксиозноста колку што е можно, додека на во овој или оној начин не се постигне трајна стабилизација и нормализација на односите меѓу Србија и Косово.
Главниот проблем на српска перспектива, е статусот на северно Косово, кој има српско население мнозинство, па затоа доаѓањето на претседателот на Косово на Газиводе, со неговата безбедносна придружба како најава на обезбедување на локација, во Србија се гледа како најава за иден напад во претежно српските области. Покрај тоа, Србите се убедени дека е прашање на време кога косовските сили ќе се обидат да го протераат српското население. Забележлив е трендот на ориентацијата на Армијата на Србија за помали сили за брза реакција, како што е „Проектот 1500“, која е поврзана со опремата за 1.500 војници кои би добиле соодветна опрема и оружје, потоа тука би биле хеликоптерите Менаџер 4, напаѓачките Ми-35 М, а потоа 6 лесни транспортни хеликоптери H145M и 3 Ми-17.
Ако правилно се имплементира во постојните капацитети, Србија ќе може да распореди помали, лесни копнени сили до блиски критични точки на немири.
На крајот на краиштата, војска на Косово, треба да придонесе за мирот и стабилноста во многу ранлива дел од Југоисточна Европа, која со својата нестабилност влијае и на Македонија, како и на Црна Гора, и ќе служи како залог на посветеност на членството на Косово во НАТО и во Европската унија. Инаку, може да се случи и дестабилизација на мнозинските српски подрачја и да има конфликти со низок интензитет. Исто така, треба да се очекува дека во иднина, Косовската армија во голема мера ќе оди во меѓународни мировни операции, најверојатно под покровителство на САД и НАТО. Ова ќе стане извозник на стабилност на сличен начин како што стана Хрватска.
За НАТО, ова ќе биде двојна корист. Прво, тоа се должи на намалување на сопствените сили ангажирани во Косово, а потоа, бидејќи на нови сојузници кои ќе ви помогнат за понатамошно растоварување учеството во мировните мисии на Алијансата, што ќе се ослободи поголем број на сојузничките сили да се распоредат на други фокусни точки или во задача на заплашување.
Косовската армија за Србија е првенствено симболичен удар, како уште една потврда дека Косово е неповратно изгубено. Тоа нема да претставува никаква вистинска воена закана за Србија, и во зависност од идните договори, таа во крајна линија би можела да биде прифатена за ограничена безбедносна соработка. За Србија е поболно сознанието сигурната НАТО иднина на Косово, бидејќи, на Србија и повеќе од симболички и се стеснува полето на дејствувањето. Таа е речиси целосно опкружена со земји-членки на НАТО и се уште надвор од Пактот останува Босна и Херцеговина, која никако не смее, од белградски агол, да влезе во Организацијата на Северноатлантскиот договор, што е во интерес и на Русија. И БиХ е поверојатно ќе биде идно жариште како Косово.
(крај)
