Најмалку 16.500 деца се убиени во Газа од октомври 2023 година, според локалното министерство за здравство. Освен проблемот со сведувањето на луѓето на бројки, тие бројки во Газа одамна ја изгубија својата замисливост. Дали е можно да се замислат 55.000 мртви? Па како да се справиме со замисливоста на два милиони гладни луѓе?
МАРКО ЛОВРИЌ
Повеќе од една деценија, секој ден, Медитеранот е место на трагедии. Обединетите нации велат дека 2.200 луѓе се удавиле во него само минатата година, доволно очајни да им го дадат на шверцерите она што го имаат и да го ветат она што го немаат во замена за обидот да го преминат Средоземното Море на скапани пловила. Но, нешто поинакво зло што се случи во Медитеранот во ноќта помеѓу први и втори мај, без оглед на фактот дека никој не починал во него, беше уникатно симболично.
Еден брод, чие име ќе го откриеме подоцна, како поента на многу црна шега, беше закотвен таа ноќ во меѓународни води, близу до Малта. На него имаше група луѓе кои имаа намера да се протнат низ израелската блокада и да достават храна и лекови во Газа. Помалку од еден час по Меѓународниот ден на трудот, ден што наводно ги обединува работниците на планетата, некои работници испратија експлозивни дронови врз тој брод. Трупот пукна, палубата се запали, но некако бродот остана над водата и на крајот никој не беше повреден. Мисијата, се разбира, не успеа. Според долго воспоставеното правило, Израел ниту потврдил ниту негирал дека нападот бил негово дело, но би било тешко да се најде некој што искрено се сомнева во неговиот потпис.
„Можеме само да замислиме како би зовриело гневот ако има некакви индикации дека овој потенцијално смртоносен напад врз хуманитарен брод – веднаш надвор од територијалните води на земја-членка на Европската Унија – бил извршен од непријател на Западот, а не од негов сојузник“, напиша Натан Акхарст, политиколог со диплома од Оксфорд, кој самиот еднаш се пријавил како волонтер да спасува давеници во Медитеранот, во бродот „Њујорк Јакобин“.
ОСТРА ОСУДА ВЕЌЕ ПО 600 ДЕНА Исто така, ветивме да кажеме каде е поентата на таа приказна. Бродот се викал „Совест“, и во сегашната состојба, тој е совршен симбол на колективниот европски став кон страдањето во Газа. Совеста што минатата недела, по 600 дена уништување и 55.000 мртви Палестинци, претпазливо ја молеше својата глава од некои канцеларии во Лондон и Париз, е исто толку ефикасна како и пробиен и изгорен брод што се ниша на брановите без екипаж.
Владите на Велика Британија, Франција и Канада на почетокот на минатата недела ја нарекоа најновата израелска офанзива „несразмерна“, условите во Газа „неподносливи“ и се заканија со „конкретни“ мерки ако Тел Авив продолжи да биде непослушен. Британскиот министер за надворешни работи, Дејвид Лами, ги прекина преговорите за нов договор за слободна трговија со Израел и – како што напиша Гардијан – тој употреби јазик што никогаш порано не се слушнал пред парламентот.
„Вчера, израелскиот министер за финансии Безалел Смотрих дури зборуваше за ’чистење на Газа’, за ’уништување на она што останало’, за „преселување на Палестинците во трети земји“. Мораме да го наречеме тоа со неговото вистинско име. Тоа е екстремизам. Тоа е опасно. Тоа е одвратно. Тоа е монструозно“, некако успеа да забележи Лами, додека од задните клупи на Долниот дом се слушаше извик: „Геноцид!“
Во тоа време, министрите за надворешни работи на Европската Унија одлучија во Брисел да го разгледаат трговскиот договор што Унијата го има со Тел Авив, иако не многу решително, бидејќи според „Гардијан“ и „Дојче Веле“ имало седумнаесет членки „за“ и десет „против“. Шпанија е една од ретките земји од ЕУ за кои може да се признае дека барем грмеле за геноцидот во Газа долго пред Дејвид Лами и остатокот од британскиот естаблишмент да забележат нешто, а нејзиниот министер за надворешни работи Хозе Мануел Албарес овој понеделник повика на ембарго за испорака на оружје за Израел, како и на итно прекинување на гореспоменатото трговско партнерство.
„ПЛАН ЗА СПАС“ НА ТЕЛ АВИВ И ВАШИНГТОН Европскиот сојузник одговори како што се очекуваше. Израелското Министерство за надворешни работи ѝ возврати на Европската Унија дека „апсолутно не ја разбира сложената реалност со која се соочува Израел“. Неговиот портпарол, Орен Марморштајн, исто така ја виде „антиизраелската опсесија на британската влада“ и остро заклучи дека „Велика Британија има право да ѝ наштети на сопствената економија“. Лондон дополнително беше погоден од забележувањето дека британскиот мандат, кој колонијално ги опфаќаше денешните територии Палестина и Израел, престана да постои пред 77 години.
Самиот премиер, Бенјамин Нетанјаху, остана да ги обвинува своите британски, француски и канадски колеги, Кир Стармер, Емануел Макрон и Марк Карни, за „охрабрување на Хамас“. Сето ова и покрај фактот дека Дејвид Лами, лут каков што е, не пропушти да се нарече себеси „доживотен пријател на Израел“ и детално се плаши за „имиџот на Израел во очите на светот“.
Во понеделник, само како илустрација, во израелски напад од далечина загинаа 36 Палестинци, претежно жени и деца, во училиште претворено во засолниште, објави француската државна телевизија Франс 24, повикувајќи се на извештаи од болницата Ел Шифа во главниот град на Појасот Газа. Освен проблемот со сведување на мртвите луѓе на бројки, тие бројки во Газа одамна ја изгубија својата замисливост. Дали е можно да се замислат 55.000 мртви? Па како да се справиме со можноста за два милиони гладни луѓе?
Се чини дека тие предизвикаа мало негодување во кабинетот од претходните пасуси, бидејќи беа главна тема и во понеделникот. На 2 март, Израел целосно го запре протокот на помош во Појасот Газа, а дури на 18 мај побара од Обединетите нации да продолжат да ја испраќаат „во ограничен обем“. Тој „ограничен обем“ е капка вода во пустината, но Тел Авив и Вашингтон имаат план за спасување, велат тие. Жалејќи се дека голем дел од хуманитарната помош завршува во рацете на Хамас, иако Обединетите нации постојано го негираат ова, тие заеднички ја поддржаа – или ја основаа – Хуманитарната фондација за Газа (GHF), која Њујорк Тајмс ја опиша како „неколку новоформирани приватни организации со нејасна историја и непознати финансиери“.
„Јасно е дека е невозможно да се спроведе нашиот план, а во исто време да се придржуваме до принципите на хуманост, неутралност, непристрасност и независност, од кои нема да отстапам“, рече Вуд.
Критичарите ширум светот истакнуваат дека хуманиот план би барал од Палестинците да пешачат и да носат пакети со километри низ израелските воени линии. По патот, веројатно случајно, тој би придонел и за намерите на Израел да турка што е можно повеќе жители на Газа кон југ. И кога веќе ги споменавме израелските медиуми, а со тоа и општеството, една од најважните теми таму минатата недела беше изјавата на Јаир Голан, лидерот на Демократската партија. Патот од воена до политичка кариера во Израел е вообичаен, па Голан е и генерал-мајор во резерва, поранешен заменик-началник на Генералштабот, што ги направи неговите зборови експлозивни.
„Израел е на пат да стане отфрлена држава, како што беше Јужна Африка, ако повторно не почне да се однесува како нормална земја. Нормална држава не води војна против цивили, не убива бебиња како хоби и не си поставува цели како протерување на населението“, рече Голан.
БУРА ОД ЗБОРОВИ А НЕ ОД ДЕЛА Нема потреба долго да се опишува бурата што се спушти врз генералот. Министерот за одбрана Израел Кац ги нарече забелешките на Голан „крвна клевета“ – алудирајќи на стара антисемитска парола – и повика генералот да биде „протеран од јавниот живот“. Министерот за правда Јарив Левин, исто така, побара отстранување на неговиот чин, а министерот за комуникации Шломо Кари го прогласи Голан за терорист. Хистеријата, заклучи телавовскиот „Хаарец“ во уреднички коментар, „ги премина имагинарните граници на режимот и опозицијата“, па Бени Ганц, номинален опозиционер и поранешен началник на Генералштабот, заклучи дека Голан „ја загрозува слободата на израелските војници“, што и да значи тоа. И според уредниците на „Хаарец“, Јаир Голан ја кажал само вистината што не им се допаѓа на израелските уши.
„По речиси 600 дена војна, Газа не е „смртна“, туку самата смрт. Бомбардирање, глад, недостаток на вода за пиење, раселување, безброј мртви и ранети – овие зборови едвај го опишуваат она што се случува во енклавата. Газа стана најлошата средина на планетата. Гладот не е само кркорење во стомакот, туку егзистенцијално чувство на екстремна исцрпеност. Меѓу нас има и такви кои велат дека „цела Газа е Хамас“. Ова не е само погрешно, туку и врвот на дехуманизацијата. Војната ги трансформира луѓето во сенките, во бројките во статистичките колони, во телата под урнатините. Јас живеам во Израел и гледам, слушам и знам дека тука не можете ни да тагувате кога ќе се убие дете во Газа. Колку повеќе Палестинци треба да бидат убиени за да се задоволи жедта на Израел за одмазда?“, праша новинарот на „Хаарец“, Шерен Фалах Саб.
Жедта за одмазда можеби ги брка некои случаен Израелец од улиците на Сдерот. Секако не го води Бенјамин Нетанјаху. Новинарот на „Хаарец“, Ури Мисгав, потсетува на друга перспектива, можеби поблиска до онаа случаен Израелец – војниците се жртвуваат за да се зачува режимот. За Бенјамин Нетанјаху, кој се соочува со бројни политички и правни проблеми во мирно време, ниеден исход од војната не може да биде толку корисен како војна без исход.
„Го згрозивме светот. Израел никогаш не бил повеќе омразен. Америка на Трамп ја напушти владата на Нетанјаху и почна да склучува договори со Иранците, Саудијците, Хутите, Катарците, Сиријците и Хамас“, напиша Мисгав.
Забелешката за „договорот на САД со Хамас“ се однесува на некои нови нејасни преговори за прекин на огнот во Газа, за кои не вреди да се зборува во моментов. А што се однесува до откажувањето… Мисгав можеби е очаен, но сепак греши. „Светот“, барем западниот свет, без разлика дали е конзервативен или либерален, нема да се „откаже“ од Нетанјаху, а особено не од Израел. Совеста е само бескорисна урнатина.
(radar.rs)
