Националното движење „Третти март“ што го најави претседателот Радев стана факт. Звучниците на проруската пропаганда во Бугарија се зголемуваат за уште еден
ЕМИЛИЈА МИЛЧЕВА
Звучниците на руската пропаганда во Бугарија се зголемуваат за уште еден со иницијативата 3-ти март да се зачува како државен празник а тоа го бара т.н. „Народно движење“ на претседателот Румен Радев. Истиот што „нема да дозволи да се избрише 3 март, да се избрише националната меморија и да се уништи бугарската државност“, како што најави самиот претседател во говорот за 146-годишнината од битката на врвот Шипка.
Темелите на „Движењето 3 Март“ како политички проект ги оземаат луѓето поврзани со Радев – кои учествувале во иницијативниот одбор за негово издигнување во шеф на државата како проф. Искра Баева или во неговите кабинети како Весела Лечева. Медиумите објавија и за левичарскиот европратеник Петар Витанов, боксерот Тервел Пулев, проф. Андреј Пантев, академик Иван Јухновски и идејата за организирање референдум за зачувување на 3 март.
Ова ќе биде уште една анкета на национално ниво, со која политичарите и истакнатите јавни личности ќе ги бранат „националните светилишта“ од злите западни господари и нивните локални слуги – реторика од времето на Студената војна. Така беше и со референдумот на проруската партија „Вазраждане“ и со оној на БСП против наставата „родова идеологија“ во училиштата – затоа што „традиционалното бугарско семејство“ така наводно пропаѓа. А пред само неколку дена, синдикалната ветеранка Јанка Такева, претседателка на Сојузот на бугарските учители при Советот за национална безбедност, објави лажна вест дека сегашните владетели ќе го нападнат бугарскиот јазик, кој требаше да се изучува како мајчин јазик.
Сите овие акции ги користат истите механизми за спроведување на нивните пропагандни пораки во стилот на црно-бело. На почетокот ситуацијата станува вжештена, како крадците на скапоцености да ги ограбуваат бугарските свети места. Како резултат на тоа, се создава анксиозност, па дури и хистерија кај луѓето чие критичко размислување е целосно затапено. Конечно, како во бајките, доаѓаат спасителите – високи и љубезни очи, во бели кошули, загрижени за традициите, чувари на патриотизмот. Политика со театарски ефекти.
ПРОНАЈДЕН Е КИБРИТОТ „Вазраждане“ собра нешто над 400 илјади вистински потписи за (зачувување) на левот, БСП – над 200 илјади директни сили против наставата за „родовите“ (не е јасно колку се вистински). Ги мобилизираа гласачите, но ефектот избледе. Во исто време, владата Денков-Габриел со своите први одлуки ја истисна Бугарија од орбитата на Кремљ, каде што беше зачаурена од страна на претседателските канцеларии.
Веќе е јасно дека Бугарија може без рускиот гас. Најверојатно и без руска нафта и руско нуклеарно гориво, кои се во процес на замена со други извори. Бугарите се веќе свесни дека „Газпром“ им го продавал прескапо синото гориво, дека „Лукоил“ преработува евтина руска нафта, но ја продава како европска нафта и избегнува да плаќа данок на добивка. Бугарија и дава воена поддршка на Украина и полека се разделува со старата советска воена опрема – иако сè уште плаќа милиони за нејзино одржување. Сепак, таа не може да го избрише гасоводот „Турски поток“, кој ги снабдува рускиот гас за Србија и Унгарија, ниту да го раскине 13-годишниот договор за снабдување со гас со Турција, што ќе донесе повеќе руски гас во ЕУ. И покрај цевките, една по една петелките стануваат одвишни. Што останува?
„На крајот на краиштата, најмоќната вакцина против негативноста е нашата заедничка историја, таа сè уште функционира, но времето ќе покаже дали ќе функционира со промената на генерациите“. Руската амбасадорка во Бугарија Елеонора Митрофанова не направи никакви откритија во нејзиното интервју за ТАСС минатата недела. Зачувувањето на 3 март како знаме на т.н Заедничката историја е соодветно избрана за чипување мозоци со пропагандистички инсинуации.
КОЈ КАКО ЈА ЧИТА „ОПШТАТА ИСТОРИЈА“ За мнозинството Бугари, Трети март – датумот на кој беше потпишан Санстефанскиот мировен договор по завршувањето на Руско-турската војна (1877-78) – е збир на клишеа како „ослободување од турскиота/ османлиски јарем“, „почеток на новата бугарска држава“ и др. Фактот дека е прелиминарно – предмет на одобрување на другите големи сили, дека Руската и Отоманската Империја се согласуваат (со содржината на договорот), дека Бугарија е прогласена за автономно, но не и самостојно кнежевство – односно дека е подредена на султанот, дека и плаќа на Русија за неговото ослободување повеќе од 27 милиони златни лева (иако не е тоа целосниот окупациски долг од скоро 90 милиони), итн. се надвор од стереотипната слика.
Надвор од тоа, во архивите се кријат многу други факти кои советската армија ги извезла во СССР по окупацијата на Бугарија на 8 септември 1944 година. До сега бугарската држава добила само 20.000 страници фотокопии, а не и оригинали. Историјата ја прават фактите, а не сервилните лакеи на „народната моќ“.
ПОЛИТИЧКИТЕ ЕФЕКТИ Потписите за референдуми во Бугарија се совпаѓаат со изборните кампањи. „Вазраждане“ и БСП ги спроведоа пред предвремените парламентарни избори на 2 април, онаа што се подготвува за одбрана на 3 март ќе биде пред локалното гласање. Овие локални избори се важни за потврдување на новата коалиција ПП-ДБ и нејзината влада – истите против кои претседателот и неговата армија од 3 март ја насочија својата огнена моќ. Преку „Третомартовско движење“ шефот на државата добива, практично, уште една платформа за говор – освен претседателската институција.
Не би било изненадување доколку новиот формално неполитички проект ги поддржи и кандидатите за градоначалници. На снимката од седница на Националниот совет на „Продолжуваме со промената“, што ја дистрибуира отцепениот од ПП Радостин Василев, се слуша дека Радев со едната рака се заканува, а со другата ги поткупува градоначалниците. „Оваа работа моментално им се случува на апсолутно сите градоначалници на ГЕРБ. Она што ќе се случи е дека наместо да имаме ГЕРБ – 25 отсто, ќе имаме ГЕРБ – 15 отсто и партијата на Радев од 10 отсто про-кремљовска со локални градоначалници“, вели Асен Василев. во снимката.
Движењето за зачувување на Трети март се појавува и како противтежа на барањата за итно отстранување на споменикот на советската армија, познат во Софија како Споменик на Црвената армија и за преименување на улиците во главниот град. кои носат имиња на руски воени дипломати. Кој го сака ова – истите тие што подготвуваат киднапирање на Уставот, за што ги обвини претседателот. Така, ќе има народно движење против народот на Софија, МПХА против Трети март поради причини поврзани со Русија. И Румен Радев ќе има место во „општата историја“. Меѓутоа, Бугарија им го должи бугарството на следните генерации.
(авторката е коментатор на ДВ на бугарски јазик)
