Поствоениот синдром, криците на убиените и главно невин граѓани на островот ги прогонуваат постарите машки жители – бројот на самоубиствата се зголемува
СЕЈЛАН ЈЕГИНСУ
Во студениот февруари 2001 година, кога Холбак се штал по брегот од чакал во Њукасл, Северна Ирска, тој замислуваше дека се крева опасен бран и го дави. Неколку дена подоцна, тој застана на вертикална карпа, обидувајќи се да најде храброст да скокне.Тој не го сторил ова, но како и многу други кои преживеале насилство за време на неволја во Северна Ирска, тој страдал од посттрауматско стресно нарушување. Дури и денес, тој се бори против демоните кои му велат да си стави крај на животот.Дваесет години откако неволјите завршија со договорот во Белфаст, Северна Ирска стана едно од подрчјата со највисоките стапки на самоубиства во светот.Експертите укажуваат на фактори како што се сиромаштијата, нерегулирани услуги за ментално здравје и засилување на паравоено насилство. Како и да е, водечката причина е пострауматско стресно нарушување.Холбак е еден од илјадниците кои беа фатени во герилска војна во Северна Ирска во која бомби, снајперисти и осакатувања беа дел од секојдневниот живот скоро три децении.
Неговиот ПТС се манифестира во форма на ретроспективи, интензивен емоционален стрес, депресија и вознемиреност, што го доведува до самоубиствено однесување. Во друга прилика во истата година, Холбак, признава тој, „пукнав и отидеов директно во езерото и се фрлив..Сакав да се удавам. Сакав да умрам “, додава тој.
Северна Ирска има најголема стапка на самоубиства во Велика Британија. Таа е меѓу првите петнаесет во светот, според Агенцијата за статистика и истражување на Северна Ирска. Сиобан О’Нил, професор на универзитетот Алстер, вели: „Кога завршија проблемите, многу луѓе се обидоа да го најдат значењето на борбите што се случија и да разберат што се постигнало. Тогаш стапката на самоубиство скокна.“.
Неизвесноста околу Брегзит и колапсот на владејачката коалиција во Северна Ирска се закануваат да го загрозат едвај одржливиот мир на регионот. Престрелките и тепањето на паравоен начин – пред се за казнување на младите луѓе за ситни прекршоци и справување со дрога – скокнале за 60 проценти во текот на изминатата година, а експертите велат дека ова е исто така значаен фактор што придонесува за порастот на стапките на самоубиства. На тој ден во 2001 година, Холбака забележа рибар што го влече на брегот.
Додека се даврл, Холбак имал флеш-бекови за 8 ноември 1987 година, на денот кога отишол во Енисклин за да се одбележи смртта на британски војници, а потоа тука експлодирала бомба, поставена од ИРА.
„Сите се собраа – пријатели, семејство, деца – и тогаш сè експлодираше“, се сеќава Холбак. „Мислев дека сум мртов“. Во нападот загинаа 12 лица, а повредени се повеќе од 60. Денес, одговорот на самоубиството е тишина и стеицизам, особено во католичките заедници каде лишувањето на нечиј живот се смета за непростлив грев. Имон Бејкер, кој работи во Фондацијата за градење на мирот и го посвети својот живот на решавање на конфликтите, сè уште е прогонет од настаните што ги сретнал во неговиот роден град Дери, 30 јануари 1972 година – во Крвавата недела, еден од најнасилните денови во конфликтот.
Тој се справува со својата траума свртувајќи се кон алкохолот. Сепак, тој има позитивен пристап, приближувајќи ги луѓето од обете страни и се обидува да воспостави дијалог. Процесот на помирување е катарзичен за многумина, иако повеќето луѓе сè уште се обидуваат да се справат со своите чувства. „Минатото јаде од сегашноста и не влече наназад“, вели Бејкер. „Голем предизвик е да се живее во сегашноста“.
