Авторот на цртаните тетратки за Мирко и Славко велеше дека нема епизода каде еден од јунаците му вели на соборецот „Пази, куршум!“, ама од тоа се создаде мит. Овие стрипови одеа неделно во тираж и до 200 илјади а фирмата пропадна без врска, кога цртачите ги истера од студијата транзицијата некои типови ала Изногуд
СЛОБОДАН ИВКОВ
Шесте децении од настанувањето на еден од најнзачајните југословенски стрипови не се посебно обележено, све до една уличне изложбе. Инаку „тератките“ со „Мирко и Славко“ имаа тиражи од по повеќе стотини илјади примероци!
„Немаше куршум … “ – тврдеше до крајот на својот работен век, Десимир Буин Зизовиќ (1920-1996), столар, камено-резбар и самоук сликар, карикатурист на приказните за партизаните Мирко и Славко, „роден“ наводно спонтано како дете на „негување револуционер традиција“ во горното основно училиште во Таковскиот партизански баталјон во Горњи Милановац. Хероите, како што напиша тој, биле директно дизајнирани „во базата“ од наставници и вредни пионери, вредни студенти од литературната секција
Потсетете се, ова беа авантуристички скици за измислени ликови од Втората светска војна, за кои многумина денес тврдат дека не знаат точно дали тие навистина постоеле, туку и каде потоа опстојувале како социо-политичките работници по заслугите на војната, кога среќно нè воделе од 1945 до 1990 година.
Стрипот имаше печатена премиера во 1958 година, и бидејќи шест децении значаен настан никогаш не се славеше, беше направена неодамна само улична изложба за Мирко и Славко и беше одбележувања на билборди.
Дури и денес, Мирко и Славко најверојатно водат битки на српските градски плоштади од овие панели. Но нема некој кој живеел во поранешна Социјалистичка Федеративна Република Југославија кој досега не слушнал за споменатата дискутабилна реплика на стрип, кога цртаниот јунак Славко, во моменти на најголема опасност, одеднаш се свртел и во еден момент, гледајќи го целиот ужас од опасноста предизвикана од омразениот освојувач, Славко вика: „Мирко, внимавај – куршум” Мирко наводно погледнал наназад, го фатил со поглед куршумот, ја проценил неговата траекторија, се наведнал на време и му одговорил на соборецот со насмевка: „Благодарам Славко!“ и го сторил тоа што требало.
Сега, постојат различни верзии на овој моментум кој доби митски димензии а можеби и по нечија желба го решија исходот на НОБ, или НОР, како ќе изберете.
Некои тврдат дека Славко не го предупредувал Мирко, дека било обратно, а благодарение на Славко, тој дури и одмавнал со рака, како поздрав, така што Мирко сам увидел од каде доаѓа опасноста …
Уште од измислувањето на Интернет, очигледно конструираните цртани написи како монтажи само се размножуваат. Тие го зајакнуваат митот, и (дали е тоа само урбана) легендата незапирливо се шири низ целата земја
Но, што е најважно, аподиктичкото оспорување на епскиот дијалог потекнува од веројатно клучниот лик на серијата, Буин. Тој негираше сè, но никој немаше сили да ги прочита и проверува очајните рани епизоди од 1958 година како и да е. Кој знае, сè беше таму сепак возможно …
Како и да е Буин тврдеше дека „Мирко, гледај го куршумот!“ никогаш не го напишал ниту еден уредник или коавтор или писател (Сречко Јовановиќ, Жарко Вукосављевиќ, Ацо Лазаревиќ, М. Ничиќ, Б. Томиќ, М. Тодоровиќ). .), дека тој не го нацртал, колку што знаат другите коавторски карикатуристи Мирко и Славко, и дека сето ова за „куршумот“ во седумдесеттите било сместено од завидливи и злобни луѓе кои сакале да сопрат монументален патриотски проект!
Како и да е тие луѓе во тоа успеаа кога една комисија која работеше од 1975-1979 година. Со аналиика дефинитивно успеаа да го прогласи за шунд во 1972 година, така што оваа повремена евокација на НОБ прекина пред 40-годни .. Серијата под наслов „Побрзи од смртта “ премиерно се претстави на 25 ноември 1958 година, во бројот 23 на училишниот весник, Детски весник, а заврши славно околу две децении подоцна.
Да се потсетиме, во 1972/73 година. беше снимен долгометражен игран филм во режија на Бранимир Тори Јанковиќ, една блазирана творба која е единствен слчучај срип да биде мотив за игран филм, а Мирко и Славко се појавија и на радио, ТВ, на училишни торби, тетратки, налепници, календари, енигматски списанија, боенки.
Претходно, кога побарувачката за Детсске новинњ се зголеми од 1.000 на 10.000 примероци, само двајца наставници, Сречко Јовановиќ и Ацо Лазаревиќ, имаа храброст да ја напуштат педагогијата во 1962 година и да формираат посебна компанија заснована на стрипот, за жал во стартап се потпираше само на локални стрипови, со дуеи подоцнежно засилување.
„Немав сценарио. Па, кога почна да оди, тогаш имаше луѓе кои беа од перото“, рече Буин, кој е роден и погребан во Горња Брантиши на Рајац и од школо имал само четири оделенија од осмолетка. „Ме зеде на заб Миломир Мариќ во Дуга, напиша, како, Десимир Зизовиќ, карикатурист и каменпрезач, па дури и подвлече дека сум – каменорезач, како тоа да е нешто нечесно …Никогаш не тврдев дека Мирко и Славко се уметност“, истакна овој автор во Политика, но тој беше прилично залуден и чувствителен на работата во која учествуваше, особено ако некој од неговите помошници и заменици направи подобро од неговиот „внук“: „Навистина, беа тешки, шеесет нови страници на стрипови секоја недела“.
„Дечје новине“, како еден од најголемите југословенски издавачи до крајот на 80-тите години, не само на стрипови, со своето задолжително место на Белградскиот саем на книгата, до 1990-тите, резервирани во центарот на салата 1, почнаа да се сопнуваат во српската верзија на транзицијата. Во 1995 година, Јовановиќ беше избркан во пензија од локалниот Изогуд, иако тој основа сè, и беше нејзин главен уредник од 1996/97 година. Пс компанијата компанијата не успеа да одбележи половина век … Вработените не добија над 50 месечни плати. Некои дури се бореа херојски против банкротот што започна во Трговскиот суд во Чачак во 2001 година, но во 2004 година фирмата беше целосно ликвидирана.
