Глобусов репортер беше на Седларовата премиера во Израел со легендарниот агент кој го фати нацистичкиот монструм
БОРИС ОРЕШИЌ
Тајната служба е камен темелник на безбедноста на било која земја, бидејќи тоа е од суштинско значење да се знае што им се случува на вашите непријатели, туку и на пријателите – вели Рафи Еитан, најпознатиот таен агент на Израел. Од 1959 до 1960 година ја предводеше операцијата на Мосад за фаќањето на еден од најголемите нацистички криминалци – Адолф Ајхман, кој во Третиот Рајх бил директно одговорен за ликвидација на Евреите.
На возраст од 92 години Еитан првиот со кого имав договорено пред камерата да каже некои детали од неговата богата кариера на таен агент и политичари во документарниот филм „Од Мосад да Ајхман”, во режија на Јаков Седлар, кој премиерно во петокот минатата недела се одржа во Тел Авив, каде се собраа голем број познати имиња од израелскиот политички и јавен живот.
Таинствениот агент на Мосад, со кого Седлар правеше интервју во својот дом во Тел Авив, во филмот, ие убеден дека од сите активности во кои учествувал, само откривање на Ајхман во Аргентина и неговото доведување во Израел, е историски чин, со што се соглауваат и експертите кои го сметаа овој подвиг за еден од брилијанните во историјата на тајните служби. За тој настан се напишани бројни книги и филмови, ноп мозокот на таа операција – Еитан, во согласност со правилата на својата служба, секогаш се воздржуваал од коментар. Во Аедларовиот документарец тој се потсетува на злиот човек кому му се судеше за смртта на шест милиони Евреи. „Јас бев таму (на судењето и реков – секој кој го преживеал холокаустот, сега на ова гледа веројатно со гордост”, вели Еитан на судењето што се одржа во Ерусалим.
Документарниот филм „Од Мосад да Ајхман”, вели Седлар до крајот на оваа година ќе доживее премиера во Загреб и во Лос Анџелес.
„Многу е комплицирано и предизвик е да снимате филм за тајната служба, бидејќи речиси немате документи. Рафи Еитан едвај се согласи да даде една слика од неговото семејство, а имавме многу малку од неговите фотографии. Тој има 92 години и можам да кажам дека сето тоа е зад него, но се уште ги штити својата професија и држава и точно знае што може и не може да се каже.
Дури и денес останува мистерија како Еитан во Аргентина го најде Ајхман, иако од тогаш изминаа 60 години “, вели Седлар, чиј филм за Мосад и легендарниот агент меѓу другите, главно поранешни израелски високи личности како премиерот Ехуд Олмерт и поранешниот шеф на на безбедноста агенција Шин Бет Јаков Пери, се полни со благодарност и восхит за човеотк кој е роден во 1926 година во кибуцот во тогашна Палестина, каде Евреите биле малцинство и мнозинството биле Арапи. Неговите родители, како што вели Ејтан во филмот, биле бегалци од Русија, три години претходно.
Во арапско-израелската војна која избувна во 1948 година, откако Израел прогласи независност, Рафаел Еитан беше војник и потоа стана офицер, а во 1951 година од страна на војската имина во цивилна тајна служба во 1957 година. По наредба на премиерот Давид Бен-Гурион започна од пребарувањето за нацистичките криминалци кои до тогаш сè уште не беа изведени пред лицето на правдата. Најголемиот потенцијален плен жртва секако беше Ајхман, кој како водач на организацијата на Хитлер за прогон и депортација на Евреите во логорите на смртта во Европа се смета за симбол на геноцид против еврејскиот народ. Тој успеал да избега од Германија во 1945 година и во Аргентина се криел под лажен име. Тој во Ерусалим во 1962 година беше осуден на смрт и обесен, а неговата пепел била истурена во морето.
Искреноста е смета Еитан, најважна карактеристика на добар агент, а Мосад ја смета за една од најдобрите тајни служби во светот. Младите кои само решаваат за оваа работа кажуваат дека филмот влегол во многу возбудлив свет, полн со авантура. Кога го прашале кој е најважната личност во историјата на Израел, без никакво двоумење, кој одговара дека тоа е основачот на државата, Бен Гурион, со кого тесно соработувал со години. Тој истакнува дека имиграцијата на муслимански имигранти без контрола и селекција за што сведочиме во последниве години за Европа може да биде многу опасна. Затоа, додава тој, подобро муслиманите кои бегаат од војните да се населат во земјите кои и сега главно се муслимани.
„Поради модерната комуникација и нуклеарни сили на денешниот свет треба да има една светска влада која ќе има свој полицијата и армијата. Ако тоа не се случи, луѓето може да го уништат сопствениот свет “, вели Рафи Еитан признавајќи дека жали само што не влегол претходно во политиката, но тој почна да работи на тоа на возраст од 79 години, кога тој основал партија на пензионерите Гил и на изборите во 2006 година освои седум места во Кнесетот. Во слободното време тој е скулптоу, што го смирува, и ја наоѓа на најголемата среќа во неговото семејство – сопругата, три деца и седумте внуци.
За Еитан, Израел е познат уште од 50-тите години кога тој влегол во Мосад. Тој е познат заради неговата улога ама и ден-денес избегнува да биде јавен човек. Дури и кога беше политичар, тој беше зад сцената, секогаш во позадината. Да има некој како него во Хрватска, тој ќе беше сто пати на насловната страница на весниците, со изневерени тајни … Тој ми кажа дека тоа е затоа што тој работи за државата.
Бев неколку пати со него и го гледав како прави скулптури. Човекот е константа, еден од најголемите сп довербата кај сите израелски лидери од Бен Гурион да Бенјамин Нетанјаху “, рече Седлар, кој го побара Еитан иако знаеше дека гиодбзошто, на сите директори одлучи да не учествува во докувал сите филмски автори Еитан одговори дека ги гледал неговите филмови за Израел и заклучил дека тие се важни за историјата на таа држава, дека младите генерации ,ожат да научат нешто. Затоа решил да каже колку што може.
(продолжува)
