На 1 октомври се отвори интерконекторот со кој овој дел од Европа се ослободува од рускиот монопол во испорака на гасот, како еден од основните енергенти потребни за стопанството и домаќинствата
Овој интерконектор за земјава има и дополнително значење, бидејќи ќе ни овозможи пристап и до складиштето за природен гас во Чилен во Бугарија, преку кој може да набавуваме ЛНГ (Liquified Natural Gas) од терминалот во грчкиот град Александрополис, а во текот на летото кога е поевтин и да го складираме во Бугарија, со можност да го користиме на зима кога е најпотребен. Диверсификацијата на изворите со природен гас, треба да обезбеди сигурност во снабдувањето со природен гас за земјава на среден и долг рок, како и одлична можност за зголемување на перформансите на домашната економија, која може да биде конкурентна со земјите од регионот
Претседателот на државата, Стево Пендаровски во Софија истакна дека пуштањето на гасниот интерконектор Грција – Бугарија (ИГБ) доаѓа во клучен момент кога и регионот и Европа се соочуваат со изгледи за тешка зима, зголемена инфлација и преголема невработеност.
Во обраќањето на церемонијата по повод стартот на комерцијалната работа на интерконекторот ИГБ, рече дека тој отвора нова и сигурна порта за диверзифициран природен гас.
„Во времето кога светот постепено се опоравуваше од разорните ефекти на пандемијата, неодговорната руска агресија во Украина предизвика енергетска криза со огромно социо-економско влијание“,
истакна Пендаровски.
Му честиташе и на Азербејџан за конструктивната улога во текот на целиот потфат.
„Јасно е, колку сме повеќе меѓусебно поврзани, толку поотпорни ќе бидеме на енергетските предизвици од секаков вид. За да обезбеди одржлив развој и да ги задоволи потребите на бизнисите и домаќинствата, Северна Македонија мора да стане дел од оваа мрежа за природен гас. Оттука, подготвени сме да ги направиме сите неопходни чекори во таа насока“, потенцира Пендаровски.
На настанот освен Пендаровски присуствуваа и претседателката на Европската Комисија, Урсула фон дер Лајен, претседателите на Азербејџан и Србија, Илхам Алијев и Александар Вучиќ, како и премиерите на Грција и на Романија, Киријакос Мицотакис и Николае-Јонел Чука.
Гасниот интерконектор ИГБ ја поврзува мрежата за пренос на природен гас на Грција во близина на градот Комотини со бугарската преносна мрежа во близина на градот Стара Загора. Имплементацијата на проектот има за цел да обезбеди диверзификација, не само на рутите, туку и на изворите на природен гас за Бугарија и поширокиот регион.
Овој интерконектор за земјава има и дополнително значење, бидејќи ќе ни овозможи пристап и до складиштето за природен гас во Чилен во Бугарија, преку кој може да набавуваме ЛНГ (Liquified Natural Gas) од терминалот во грчкиот град Александрополис, а во текот на летото кога е поевтин и да го складираме во Бугарија, со можност да го користиме на зима кога е најпотребен. Диверсификацијата на изворите со природен гас, треба да обезбеди сигурност во снабдувањето со природен гас за земјава на среден и долг рок, како и одлична можност за зголемување на перформансите на домашната економија, која може да биде конкурентна со земјите од регионот.
За време на посетата во Софија, Пендаровски се сретна со Фон дер Лајен, а средба ќе има и со бугарскиот колега Радев. Според најавите, ќе се одржи и трилатерална средба меѓу Пендаровски, Радев и Фон дер Лајен.
ктуелната енергетска криза и текот на скрининг процесот, како важна фаза во пристапните преговори за членство на земјава во Европската Унија, беа главни теми на денешната средба на шефот на државата Стево Пендаровски со претседателката на Европската Комисија, Урсула фон дер Лејен во Софија.
Како што соопшти Кабинетот на Пендаровски, тој изразил очекување за помош од Европската Комисија во контекст на европската солидарност во справувањето со енергетската криза.
Шефот на државата истакнал дека земјава е подготвена да ги направи потребните реформи во клучните области, како дел од процесот за пристапување кон Европската Унија.
Домаќинот на оваа средба на високи гости од цела Европа, бугарскиот претседател Радев истакна:
„Азербејџан е посакуван и стратешки партнер за Бугарија. Во денешната посета на претседателот Илхам Алиев има двојна симболика – оваа година славиме 30 години од воспоставувањето на економските односи меѓу двете земји, а на 1 октомври гасната врска меѓу Бугарија и Грција официјално ќе бидат отворени.преку кои всушност првпат ќе тече гас од Азербејџан“.
Ова го изјави шефот на државата Румен Радев пред новинарите по пленарните разговори меѓу официјалните делегации на Бугарија и Азербејџан, вклучително и приватен разговор со претседателот Алиев, кој е во дводневна посета на Бугарија.
Интерконекторот со Грција не е само инфраструктурен проект, туку проект кој одлучно ја менува енергетската карта на Европа и е моќен катализатор за развој на економската соработка во целиот регион“, рече претседателот Радев.
Радев најави дека пред еден ден добил предлог од меѓусистемските оператори за гас на Романија, Унгарија и Словачка да се вклучат во транзитот на дополнителните количини азербејџански гас договорени меѓу Азербејџан и претседателката на ЕК Урсула фон дер Лајен во летото оваа година. Според овој договор, Азербејџан двојно ќе го зголеми извозот на гас во Европа.
„Наместо да чекаме долго и да инвестираме значителни средства за проширување на мрежата за пренос на гас, можеме да ги користиме интегрираните преносни мрежи на овие четири земји – Бугарија, Романија, Унгарија и Словачка. Тоа ќе овозможи гасот да пристигнува побрзо, поевтино и секако да Централна, Западна и Јужна Европа. На оваа тема ќе се разговара и со претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен“, рече Радев и посочи дека Бугарија уште порано ќе организира работна група на високо ниво за реализација на овој проект. како октомври.
Двајцата претседатели разговарале и за новите можности за економска соработка. Еден од нив е дека големите индустриски потрошувачи на природен гас, како што се производителите на ѓубрива, полимери и стакло во Бугарија, добиваат гас директно од Азербејџан, а потоа заедно излегуваат на странските пазари и го делат својот профит. На овој начин се заштедуваат огромни средства за транспорт, а од друга страна се растеретува гасниот оператор Булгаргаз“, посочи Радев.
Тема на разговорите беше и концептот „природен гас наспроти електрична енергија“, се разговараше и за можностите за заедничко производство на „зелен водород“, компоненти за автомобилската индустрија, соработка во земјоделството, прехранбената индустрија и фармацијата.
„Во сегашните услови, итноста на мерките и наглото зајакнување на производството и испораката на гас во Европа се поважни од кога било“, рече Илхам Алиев. „Азербејџан се докажа како доверлив партнер и извозник на гас“, рече тој и го нарече започнувањето на гасната врска меѓу Грција и Бугарија историски настан.
Алиев нагласи дека се разговарало и за брзото отворање на канцеларија на азербејџанската државна компанија за нафта и гас СОКАР во Бугарија. Со претседателот на Азербејџан пристигна и деловна делегација која ќе се сретне со потенцијални бугарски партнери.
Претседателот на Азербејџан денеска беше пречекан со официјална церемонија пред црквата Св. Александар Невски“ со изведба на националните химни на двете земји, артилериски поздрав, формирање на почесната гарда и полагање венци пред споменикот на Непознатиот воин. Алиев е клучен гостин на отворањето на гасовото поврзување со Грција, бидејќи преку него ќе пристигнува целиот обем на азербејџански гас според долгорочниот договор со Бугарија. Синото гориво се испорачува преку Трансјадранскиот гасовод, а количината е 1 милијарда кубни метри годишно, што е околу 1/3 од домашната потрошувачка на Бугарија. Цената е значително пониска од онаа на прекинатите испораки на Гаспром.
Според договорот, азербејџанскиот гас требаше да почне да пристигнува во Бугарија од почетокот на 2020 година. Но, тоа се покажа како отежнато поради сè уште неизградената гасна врска со Грција. Неговата изградба беше одложена повеќе од 10 години.
Денеска Комисијата за регулирање на енергетиката и води (КЕВР) соопшти дека ги издала последните дозволи со кои ќе може да започне со работа бугарско-грчката гасна врска.
Како резултат на тоа, цената на синото гориво во октомври се очекува да биде нешто под 240 лева (околу 120 евра) за мегават час“, најави претседателот на регулаторот Иван Иванов.
По повод веста дека преку интерконекторот може да помине испораките на гас за Романија, Унгарија и Словачка, Иванов прецизира: „Прво, од бугарска страна ќе се разговара за дополнителни количини директно за Бугарија. Романија, Унгарија и Словачка се обврзаа да водење разговори со претставниците на компанијата во Азербејџан и договор за количината, условите и цената на испораката.
(користени материјали од весникот „Сега“)
