ДАВИД ГРОСМАН
Околу илјада убиени, 2.900 ранети, стотици заложници. Секој преживеан е неверојатна приказна за снаодливост и храброст. Безброј чуда, безброј храброст и жртви на војници и цивили
Гледам во лицата на луѓето и гледам шок. Вкочанетост. Нашите срца се оптоварени со постојан товар. Си кажуваме одново и одново: тоа е ноќna мора. Кошмар неспоредлив. Нема зборови да се опише сето тоа. Нема зборови за да се искаже.
Гледам и длабоко чувство на предавство. Предавство на граѓаните од нивната влада – од премиерот и неговата деструктивна коалиција. Предавство на сето она што ние како граѓани ни е драго, особено како граѓани на оваа држава. Тоа ги издава нејзините формативни и обврзувачки идеи. Најскапоцениот од сите завети – националниот дом на еврејскиот народ – кој беше доверен на неговите водачи за чување и кон кој тие требаше да се однесуваат со почит.
Но, што видовме наместо тоа? Што сме навикнати да гледаме, како да е неизбежно? Она што го видовме е целосен неуспех на државата во корист на ситни, алчни агенди и цинична, теснограда, делириумска политика.
Она што се случува сега е конкретната цена што Израел ја плаќа затоа што со години беше заведен од корумпираното раководство кое го водеше надолу, од лошо кон полошо; што ги еродираше нејзините институции на правото и правдата, нејзината армија, нејзиниот образовен систем; која беше подготвена да ја доведе земјата во егзистенцијална опасност за да го спаси својот премиер од затвор.
Сега замислете во што сме вклучени низ годините. Помислете на целата енергија, мисла и пари што ги потрошивме гледајќи го Нетанјаху и неговото семејство како ги играат своите улоги во стилот на Чаушеску. Помислете на гротескните илузии што ги создадоа пред нашите запрепастени очи.
Во изминатите девет месеци, милиони Израелци излегуваат на улиците секоја недела за да протестираат против владата и човекот на чело. Тоа беше движење од огромно значење, обид да се врати Израел на курсот, назад кон возвишената идеја што е во основата на неговото постоење: создавање дом за еврејскиот народ. И не секој дом. Милиони Израелци сакаа да изградат либерална, демократска, мирна, плуралистичка држава која ќе ја почитува верата на сите луѓе.
Но, наместо да слуша што има да понуди тоа протестно движење, Нетанјаху реши да го дискредитира, да го прикаже како предавник, да поттикне против него, да ја продлабочи омразата меѓу актерите. Тој ја искористи секоја прилика да изјави дека Израел е моќен, решителен и – пред сè – добро подготвен да се соочи со каква било закана.
Кажете им го тоа на родителите вознемирени од тага, на бебето фрлено крај патот. Кажете им го тоа на заложниците, луѓето кои сега се делат како бонбони меѓу разни терористички организации. Кажете им го тоа на луѓето кои гласаа за вас. Кажете го тоа пред најнапредната гранична ограда на светот, која е пробиена на осумдесетина места.
Но, не правете грешка и не се збунувајте: и покрај сиот гнев кон Нетанјаху, кон неговиот народ и кон неговата политика, ужасот во изминатите неколку дена не го предизвика Израел. Тоа го направи Хамас. Окупацијата е злосторство, но врзувањето на стотици цивили – деца и родители, стари и болни – и ладнокрвно пукање во нив еден по еден – е полошо злосторство. Дури и во хиерархијата на злото има „рангирање“. Постои скала што здравиот разум и природните инстинкти можат да ги идентификуваат. И кога ќе ја видите сцената на убиствата на посетителите на музичкиот фестивал, кога ќе ги видите терористите на Хамас на мотори како бркаат млади луѓе кои се забавуваат, од кои некои се уште танцуваат без да сфатат што се случува…
Она што се случува сега е конкретната цена што Израел ја плаќа затоа што со години беше заведен од корумпираното раководство кое го водеше надолу, од лошо кон полошо; што ги еродираше нејзините институции на правото и правдата, нејзината армија, нејзиниот образовен систем; која беше подготвена да ја доведе земјата во егзистенцијална опасност за да го спаси својот премиер од затвор.
Сега замислете во што сме вклучени низ годините. Помислете на целата енергија, мисла и пари што ги потрошивме гледајќи го Нетанјаху и неговото семејство како ги играат своите улоги во стилот на Чаушеску. Помислете на гротескните илузии што ги создадоа пред нашите запрепастени очи.
Во изминатите девет месеци, милиони Израелци излегуваат на улиците секоја недела за да протестираат против владата и човекот на чело. Тоа беше движење од огромно значење, обид да се врати Израел на курсот, назад кон возвишената идеја што е во основата на неговото постоење: создавање дом за еврејскиот народ. И не секој дом. Милиони Израелци сакаа да изградат либерална, демократска, мирна, плуралистичка држава која ќе ја почитува верата на сите луѓе.
Но, наместо да слуша што има да понуди тоа протестно движење, Нетанјаху реши да го дискредитира, да го прикаже како предавник, да поттикне против него, да ја продлабочи омразата меѓу актерите. Тој ја искористи секоја прилика да изјави дека Израел е моќен, решителен и – пред сè – добро подготвен да се соочи со каква било закана.
Не знам дали оперативците на Хамас треба да се нарекуваат „животни“, но тие несомнено ја изгубија сопствената човечност.
***
Низ овие ноќи и денови поминуваме како месечари. Се обидувам да одолеам на искушението да гледам ужасни клипови и да слушам гласини. Чувствувам страв што продира низ оние кои за прв пат по педесет години – од војната во Јом Кипур – ја доживуваат застрашувачката можност за пораз.
Кои ќе бидеме кога ќе станеме од пепелта и ќе се вратиме повторно во нашите животи? Кога ќе ја почувствуваме болката од зборовите на писателот Хаим Гури, напишани за време на војната за независност на Израел: „Колку има што повеќе не се со нас.“ Кои ќе бидеме и какви луѓе ќе бидеме откако ќе видиме се што ќе треба да видиме? Каде да почнеме по уништувањето и губењето на толку многу работи во кои верувавме и во кои верувавме?
Ако можам да погодам: Израел ќе биде многу повеќе надесно по оваа војна, ќе биде повоинствен и порасистички. Војната што и е наметната ќе ги зацементира најекстремните, омраза стереотипи и предрасуди кои го вградуваат – и ќе продолжат да го врамуваат – израелскиот идентитет. И тој идентитет отсега ќе ја отелотворува траумата од октомври 2023 година, како и поларизацијата, внатрешниот раскол.
Дали можеби она што беше изгубено на 7 октомври – или на неодредено време суспендирано – беше мала шанса за вистински дијалог, за вистинско прифаќање на постоењето на друга нација? А што велат сега тие што мавтаа со апсурдниот термин „бинационална држава“? Израел и Палестина, две нации растргнати и расипани од бескрајната војна, не можат ни да бидат поврзани еден со друг – дали некој сè уште верува дека тие можат да бидат споени близнаци?
(danas.rs)
