Во Европа сè уште се слуша клишето за „мрзливите Грци“, иако тоа не е точно. Повеќето Грци дури работат на две или три места за да врзат крај со крај. А од 1 јули земјата воведува 6-дневна работна недела. Зошто?
ЕМИЛИЈАН ЛИЛОВ
ММФ ја пофали Грција за очекуваниот економски раст на земјата во 2024 година, кој веројатно ќе биде речиси 3%. Сите цитирани податоци покажуваат дека Грците се всушност меѓу најтешко оптоварените во ЕУ. Ова го потврдува и студија на Евростат, цитирана од германското економско издание Wirtschaftsvohe. Според него, просечната работна недела во Грција во 2022 година била 42,8 часа, а во Германија 40,4 часа.
Уште повеќе – од 1 јули во Грција се воведува 6-дневна работна недела во приватниот и јавниот сектор, но не и за државните службеници, пренесува магазинот „Фокус“. На овој начин Грција сака да се справи со проблемот што постои и во Германија – недостатокот на квалификуван кадар. Сепак, тоа не ја спречува Германија дури и да разговара за воведување на четиридневна работна недела, а оваа идеја е особено популарна меѓу младите.
Од 1 јули вработените во Грција ќе можат да работат шест дена во неделата – но промената е доброволна, односно секој ќе може сам да одлучи дали ќе работи уште еден ден во неделата. Дополнителната работа ќе биде поттикната со дарежлив додаток на плата: ако прекувремената работа е во сабота, зголемувањето ќе биде 40%, а во недела и државни празници вработените ќе добиваат 115% поголем надоместок, пишува Wirtschaftsvohe.
МНОГУ ГРЦИ РАБОТАТ ПРЕКУВРЕМЕНО Сепак, не сите се ентузијасти за идејата за шестдневна работна недела. Експертите во овој експеримент на владата гледаат обид да се усогласи законодавството со реалноста, коментира магазинот „Фокус“ и потсетува дека на многу Грци им требаат две или повеќе работни места за да врзат крај со крај. Адвокатот за труд Јанис Карусос, на пример, изјави за германското издание дека многу луѓе сè уште работат дополнителни часови, но тоа обично останува непријавено и неплатено.
Особено за време на грчката должничка криза често се слушаше клишето за „мрзливи Грци“. Се покажа дека оценката е премногу ннагласена , и покрај тоа што многупати беше демантирана. Неодамна – од студија спроведена од Универзитетот во Гронинген во септември 2023 година. Таа покажува дека луѓето во Грција работат во просек 2.036 часа годишно, а потоа следат Полјаците (2.023 работни часа). Германците заземаат едно од последните места според овој индикатор – работат само 1.386 часа годишно.
ГРЦИТЕ СЕ МЕЃУ НАЈОПТОВАРЕНИТЕ РАБОТНИЦИ Државата најмногу ќе добие од новата регулатива со која ќе се наплатат повисоки социјални придонеси и даноци бидејќи се очекува да се намали уделот на црно, забележува и „Фокус“
Во истиот линк „Wirtschaftvohe“ го цитира германскиот економист и експерт за Грција, Јенс Бастијан, кој го поздравува фактот дека се повеќе ќе излегува на виделина сивата економија, чиј дел е непријавена прекувремена работа. Сепак, тој не е убеден дека доброволната 6-дневна работна недела е реформата на пазарот на труд што сега и е потребна на Грција.
ЌЕ СЕ РЕШИ ЛИ ПРОБЛЕМОТ СО НЕДОСТИГ НА РАБОТНА СИЛА?
Критики се слушаат и од опозицијата, но и од синдикатите. Згора на тоа, многу е сомнително дека промената ќе го реши проблемот со недостигот на квалификувана работна сила од кој страда и Грција. „Во последните 12 години многу млади и мотивирани луѓе ја напуштија земјата поради немањето перспектива за иднината. Нема да се вратат ако работат повеќе и имаат подолг работен ден“, убеден е Јенс Бастијан.
Во секој случај, опцијата постои – шестдневната работна недела ќе стапи на сила на 1 јули. Мерката ќе подлежи на строги правила. Покрај плаќањето на надоместоците, работодавачите ќе треба да се погрижат и работното време да не надминува осум часа дневно, а дополнителното работно време да не е ноќна работа. Друг услов е прекувремената работа да биде однапред регистрирана на централниот сервер на Министерството за труд.
Во Грција, во меѓувреме, илјадници домови седат празни, додека кириите во големите градови експлодираат: во Атина и Солун, станарите плаќаат меѓу 60 и 70 отсто од својот приход како кирија за станот во кој живеат.
Од специјализираната веб-страница Спитогатос, јасно е дека меѓу 2015 и 2022 година кириите во Грција пораснале за 48,7 отсто. Во центарот на Атина просечната цена за кв.м. е 9,52 евра, а во скапите јужни квартови на градот – 11,30 евра за кв.м.
Во Грција околу 30 отсто од луѓето живеат под кирија. Во исто време, податоците на Евростат покажуваат дека месечните трошоци за кирија кај нашиот јужен сосед се повисоки отколку во Италија, Шпанија и Германија, особено со платите во тие земји.
ОВАА ОБЛАСТ НЕ Е СООДВЕТНА ЗА ВАС „Бев очајна затоа што не можев да најдам дом“, изјави Елса од Атина за ДВ. Таа работи во едно од скапите јужни предградија на грчката престолнина и долго време бара дом во близина. „Брокерите ми рекоа – со парите што ги имаш ќе треба да бараш дом во друга област. Овој кварт не ти одговара“. На крајот, сепак, имала среќа – по осум месеци успеала да најде дом без помош на брокер – 130 кв.м. за 900 евра месечно. Бидејќи платата како сметководител не и била доволна, започнала втора работа. Киријата сега јаде две третини од нејзиниот приход.
42-годишниот Христос, кој работи гастрономија, барал стан за изнајмување уште подолго – 15 месеци. „Тоа беше еден од најтешките периоди во мојот живот. Тоа влијаеше на мојата работа – не можев да се концентрирам. Се грижев за тоа каде ќе живеам и како ќе се снајдам ако не најдам нешто поподносливо. стресот беше бесконечен“.
Со месеци истражувал огласи, ги пребаруваше улиците барајќи имоти за изнајмување. 15 месеци подоцна нашол стан. „Се чувствував како да го добив џекпотот“.
Христос плаќа 380 евра кирија за 50 кв.м. „Ако ми бараат 450, нема да ми останат пари да ги платам струјата и другите трошоци.
Христос моментално го дели станот со роднина кој е во процес на барање место за живеење. Кохабитацијата во Грција до неодамна беше речиси непозната. Но, дневницата толку многу се зголеми што стана решение за проблемите.
ПРИХОДИТЕ СЕ НИСКИ ВО ОДНОС НА ДАНОЦИТЕ „Според податоците на ЕУ, просечниот Грк плаќа 37 отсто од својата плата за кирија, а во големите градови – 60-70 отсто“, изјави за ДВ адвокатот Ангелос Скијадас.
Повторно, статистиката покажува дека киријата за еднособен стан во Лондон е 2.228 евра, во Берлин – 1.316, во Париз – 1.291, во Рим – 1.003. За Атина истиот овој показател е 500 евра, а некој би помислил дека ова не е многу. Но, за Грците, кои заработуваат во просек 900 евра нето месечно, ова е богатство.
Има уште една работа – благата клима и сè уште релативно ниските цени на имотот и кириите привлекоа многу инвеститори и туристи во последниве години. Има зголемување на бројот на домови кои се издаваат долгорочно преку Airbnb, како и купување имот од странци – од внатре и надвор од ЕУ.
И зошто толку многу домови се празни? Адвокатот Стратос Парадиас го споделува своето мислење за ДВ дека причина за тоа се високите трошоци за модернизација и високите даноци за приходите добиени од кирии.
КОЕ Е РЕЕШЕНИЕТО? Ангелос Скијадас верува дека има решение за огромниот станбен проблем со кој се соочува Атина – доколку закупите се продолжат од три на најмалку шест години. Дополнително, треба да се наметнат плафони за изнајмување – на пример до шест проценти од објективната вредност на имотот.
Адвокатот Стратос Парадиас, од своја страна, се залага за намалување на даноците на приходите од изнајмување за да можат да излезат на пазарот и илјадниците домови кои сега се празни.
Елса и Крист на прво место го решија станбениот проблем. Но, за илјадници други, главно студенти и млади работници, потрагата по станови останува борба, без политичко решение на повидок.
