Сопругот на Алса Курмашева, новинарка на Радио Слободна Европа (РСЕ) притворена во Русија, апелираше до американските власти, Европската унија и организациите за човекови права да се заложат за нејзино ослободување
Во петокот, руските власти го продолжија притворот на МОВИНАРКАТА Курмашева до 5 февруари 2024 година, каде што се наоѓаше од нејзиното апсење на 18 октомври 2023 година. Новинарката на Татарско-башкирската служба на РСЕ, која има американско и руско државјанство, отпатувала во Русија од семејни причини. Таа беше обвинета дека не се регистрирала како странски агент, што во Русија е кривично дело со максимална казна затвор од пет години.
„Го ценам целото внимание што американските власти, Стејт департментот, го фокусираа на случајот на Алсу. Таа е незаконски притворена и нема сомнеж дека причината за тоа е нејзиното американско државјанство. Нејзиниот ангажман во Радио Слободна Европа – медиум чија работа е финансирана од Конгресот на Соединетите Американски Држави и американските даночни обврзници“, изјави Павел Буторин во интервју за рускиот сервис на Гласот на Америка во Вашингтон.
Како што посочува, случајот на неговата сопруга треба да се дефинира како неоправдан притвор бидејќи, како што вели, таа ги исполнува речиси сите критериуми за тоа.
„Верувам дека таквиот потег ќе им стави на располагање дополнителни ресурси на американските власти, но и ќе ги обврзе да овозможат нејзино ослободување. Тоа би ни помогнало да ја зголемиме свеста и видливоста на нејзиниот случај“ рече Буторин – уредник на телевизиската програма на руски јазик „Нашето време“.
Гласот на Америка: Како најдобро може да и се помогне во овој момент?
Буторин: Со букви. Тоа е она што најмногу и помага во моментов. Таа многу ја цени поддршката што ја доби. И пишуваат и потполни непознати луѓе и со неа ги споделуваат своите животни приказни, понекогаш и филмски заплети. Тоа многу помага. На полето на дипломатијата потребен е поголем ангажман на американските власти и други страни, како што се Европската унија и организациите за заштита на човековите права. Многу ги цениме јасните соопштенија и изјави од Комитетот за заштита на новинарите (CPJ), Националниот прес-клуб на САД и телото за човекови права на Обединетите нации. Но, треба да има повеќе од тоа – да се зборува за тоа што е можно повеќе. За нашето семејство сето ова е многу повеќе од медиумска приказна – тоа е дел од нашиот живот. Сакаме што повеќе да се зборува за случајот на Алсу.
Глас на Америка: Знаете ли какви се условите во затворот во кој се наоѓа?
Буторин: Комуникацијата со неа е цензурирана. Не можеме да бидеме сигурни дека го добива третманот што го заслужува. Знаеме дека и е ладно во затворската ќелија. Понекогаш ќелијата е пренатрупана. Таа во моментов е во истражен затвор – во руски затвор. Ни праќа писма кои се оптимистички. Но, ова не не залажува – затоа што сме свесни дека тој е во затворски систем познат по малтретирањето на политичките затвореници. Тој не треба да биде во тој затвор.
Глас на Америка: Таа беше ослободена набргу по апсењето во јуни. Потоа повторно била уапсена. Зошто беше потребно такво сценарио?
Буторин: Не знам со сигурност, но можам да претпоставам дека се обиделе да изградат поцврст случај против неа. Таа беше приведена и обвинета затоа што не се изјаснила дека е американски државјанин – што сега се смета за кривично дело во Русија. Случајот се одолговлекуваше неколку месеци. Во октомври таа беше осудена да плати помала парична казна. Сепак, пред да се смири, дојдоа по неа и ја уапсија. Новото обвинение беше дека таа не се пријавила како странски агент. Тоа е апсурдно обвинување што таа го отфрла.
Гласот на Америка: Што мислите, зошто токму тој момент е избран за нејзино повторно апсење?
Буторин: Немам комуникација со нив и нејзиниот случај е недостапен за мене. Можам само да претпоставам дека е уапсена затоа што е американски државјанин. Таа отпатува во Русија по инвазијата на Украина во пролетта 2022 година. Замина и се врати без проблем. Можно е да имале увид во нејзината новинарска работа, но и во известувањето на нејзините колеги од Радио Слободна Европа. Но, не знам други детали за случајот освен обвинението против неа.
Гласот на Америка: Вашата сопруга беше уапсена додека нејзиниот адвокат беше на одмор. Можете ли да ја опишете таа ситуација?
Буторин: Тој случај беше поврзан со нејзиниот пасош. Адвокатот на почетокот на октомври имал однапред испланиран одмор. И тогаш тоа едноставно се случи. Тој бил на одмор кога таа била уапсена. Друг случај, поврзан со наводите дека странскиот агент бил токму тоа, случајно, се работи извесно време. Или можеби тоа не беше случајно. Ја уапсиле додека нејзиниот адвокат бил отсутен. Маскирани лица кои се претставиле како полицајци дошле да ја земат во станот на нејзината мајка. Потоа во јавноста се појавија видеа од приведувањето и придружувањето до станицата. Јавна беше објавена и првата страница од нејзиниот американски пасош, а протече и дел од нашата приватна комуникација.
Глас на Америка: Дали нејзиното известување за положбата на малцинствата, културата и употребата на јазикот – е поврзано со нејзиниот случај?
Буторин: Деталите за нејзиниот случај не ми се достапни. Но, многу е веројатно дека нејзините извештаи за маките на малцинствата во Русија одиграле улога во тоа.
Глас на Америка: Дали таа се залагаше за зачувување на татарскиот јазик и култура?
Буторин: Првенствено, таа е новинар – не мора да биде активист. Тој е голем поборник за зачувување на татарската култура и јазик. Не познавам никој што е толку страстен за тоа како таа. Таа шири свест и информации за татарската култура. Таа беше активен учесник на татарските верски празници – и е членка на Организацијата на жените Татар. Затоа сум обесхрабрен што е зад решетки во родниот Татарстан.
Глас на Америка: Има ли реакција во муслиманските земји?
Буторин: Не видов многу. Искрено би сакал да видам повеќе од нив, како и дипломатски ангажман на муслиманските земји. Особено од Турција – имајќи го предвид нејзиното турско потекло. Течно зборува турски, дури и го предаваше своевремено. Тоа е поврзано со таа земја. Би сакал да има повеќе турски ангажмани, но и други земји – со оглед на тоа што таа се идентификува како муслиманка.
Глас на Америка: Многу новинари во Русија моментално се изложени на репресија. Што го прави уникатен случајот на вашата сопруга?
Буторин: Не е тајна дека објективно и независно известување во Русија стана загрозена професија. Ова особено важи за американските новинари кои работат на територијата на Русија. Убеден сум дека Алсу беше мета бидејќи е американска државјанка. И новинар во Радио Слободна Европа. Токму затоа е приведена. Таа имаше храброст да известува за тоа што се случува во Русија, за состојбата на етничките малцинства. Притворот во кој се наоѓа е неправеден и треба што поскоро да биде пуштена на слобода.
Инаку адвокатот на Курмашева побара да и се воведат ограничувања на новинарката пред судењето, кои не вклучуваат притвор, но Врховниот суд на Татарстан одби. Окружниот суд нареди таа да биде притворена најмалку до 5 декември.
Курмашева беше сослушана преку Интернет, од затворската ќелија во Казан.
Новинарката, кој вообичаено живее во Прага, се соочува со затворска казна до пет години. Курмашева и РСЕ ги негираат обвинувањата против неа.
Џефри Гедмин, вршител на должноста претседател на Радио Слободна Европа, го окарактеризира апсењето на Курмасева како политички мотивирано и како одмазда за нејзината работа.
„Новинарството не е кривично дело. Таа мора веднаш да биде ослободена (за да се врати) кај своето семејство“, рече Гедмин.
Руската амбасада во Вашингтон не одговори веднаш на барањето на Гласот на Америка за коментар.
Курмашева е втората новинарка затворена во Русија годинава.
Новинарот на „Волстрит журнал“, Еван Гершкович, е во московски затвор од март под обвинение за шпионажа што тој, неговиот работодавец и американската влада ги негираат.
Групите за човекови права и слобода на печатот и американски официјални претставници повикаа на итно ослободување на Курмашева и Гершкович.
(VOA)
