Луѓето од Медитеранот, заради потоплата клима се повеќе на улица и оттаму плаќањето во готовина за нив е вообичаено
Сè помалку потрошувачи се одлучуваат за готовина, потпирајќи се наместо тоа на картички и мобилни плаќања. Сепак, за некои потрошувачи и во одредени сектори – готовината останува „кралот“. Употребата на монети и банкноти постепено се намалува низ цела Европа, но останува сепак широко распространета. Во многу земји од еврозоната, готовината е сè уште најчестиот метод на плаќање, и во однос на бројот и вредноста на трансакциите, објави euronews.
Според истражувањето на Европската централна банка (ЕЦБ), средната вредност на готовината што луѓето ја чуваат во своите паричници во еврозоната е 59 евра од 2024 година. Оваа сума значително варира од 35 евра во Холандија до 82 евра во Луксембург и Кипар.
ПОД ВЛИЈАНИЕ НА НАЦИОНАЛНАТА КУЛТУРА Меѓу „Големата четворка“ економии на ЕУ, Германија има највисока средна вредност на трансфер на готовина дневно, 69 евра, додека Франција има најниска од 50 евра. Италија е поблиску до долната граница, додека Шпанија е малку над средната вредност на еврозоната.
Во разговор за „Еуроњуз бизнис“, професорот Јакуб Горка од Универзитетот во Варшава нагласи дека употребата на готовина е силно под влијание на националната култура.
„Земјите од Јужна Европа, кои живеат во потопла клима и имаат навика за почести размени и тргување лице в лице, се природно повеќе ориентирани кон готовина, додека северните земји, како што е Скандинавија, историски имаат посилна тенденција побрзо да се префрлат на електронско банкарство и безготовински плаќања“, рече тој.
Инаку, употребата на готовина продолжува да се намалува
Уделот на плаќањата во готово на местото на продажба (POS) постепено се намалува во еврозоната. Бројот на трансакции во готово се намали за 27 процентни поени, од 79% во 2016 година на 52% во 2024 година. Во истиот период, вредноста на плаќањата во готово се намали за 15 поени, од 54% на 39%.
ГОТОВИНАТА СЕ УШТЕ Е ФАКТОР ВО ЕКОНОМИЈАТА Сепак, малку повеќе од половина од сите трансакции во еврозоната (52%) беа платени во готово во 2024 година.
Во 14 од 20-те земји од еврозоната, готовината сè уште беше најчесто користениот метод на плаќање. Таа сочинуваше помеѓу 45% и 55% од трансакциите во околу половина од нив. Употребата на готовина се движеше широко, од само 22% во Холандија до 67% во Малта. Исто така, е над 60% во Словенија, Австрија и Италија.
„Во земјите со силна историска поврзаност со готовината – како што се Германија, Австрија и Италија – готовината останува длабоко вградена во секојдневните трансакции поради долгогодишната доверба во физичката валута, историското искуство со банкарски кризи, загриженоста за приватноста и отпорот кон дигиталното следење“, рече Гијом Лепек, претседател на CashEssentials.
Во однос на вредноста, готовината учествува со помал дел од плаќањата. Ова учествува со 39% од сите трансакции во еврозоната. Националните акции се движат од 17% во Холандија до 59% во Литванија. Картичките, од друга страна, учествуваат со 39% од трансакциите и 45% од вкупната вредност на плаќањата во еврозоната. Употребата на телефони и паметни часовници за купување исто така расте
ЗОШТО УПОТРЕБАТА НА КЕШОТ Е ТОЛКУ РАЗЛИЧНА? „Некои од причините може да вклучуваат различни нивоа на прифаќање на готовина, стапката на дигитално усвојување и загриженоста за приватноста на дигиталните плаќања, меѓу многу други“, рече Олив Мекарти од Универзитетскиот колеџ Корк.
Во еврозоната, Холандија и Финска се двете земји со најнизок удел на плаќања во готовина и најниски средни износи на готовина што се носат. Користејќи ги како примери, Мекарти истакна дека Холандија има подпросечна стапка на прифаќање на готовина, со само 79% од бизнисите што прифаќаат готовина. Исто така, има најниска стапка на прифаќање на готовина меѓу рестораните и кафулињата, паѓајќи од 98% во 2021 година на 85% во 2024 година. Финска, од друга страна, има најнизок удел на мали и средни претпријатија кои претпочитаат плаќања во готовина – само 8%. И не е изненадувачки што обете земји имаат меѓу највисоките стапки на дигитално усвојување во светот“, додаде таа.
