Престанокот на увозот на руски гас би можел да се спореди со отстранување на наркозависниците од хероин, па претставниците на германската Бундесбанка предупредуваат дека во тој случај најсилната европска економија би западнала во рецесија
ПЕТРИЦА ЃАКОВИЌ
Што би значело запирање на увозот на руски гас за европските економии, е прашање што ги дели економистите. Сите се согласуваат дека би имало негативни последици, но колку лоши? Предвидувањата се движат од блага рецесија до економска катастрофа и масовна невработеност. Сепак, со сите интелектуални напори и енергија вложени во предвидување на големината на потенцијалниот пад на бруто домашниот производ и неизбежното забавување на економскиот раст, многу помалку се зборува за тоа како да се подготви за недостиг на гас доколку Русија ги затвори чешмите. Оваа актуелна европска гасна криза ја анализираат Карстен Нојхоф, раководител на одделот за климатска политика на Германскиот институт за економски истражувања и Изабела Вебер од Универзитетот во Масачусетс, предупредувајќи дека таквото однесување е аналогно наместо на „подготвувајќи се за луња“.
Ако Европската унија, која покрива околу 40 отсто од потребите за гас со увоз од Русија и планира да ја запре оваа повеќедецениска зависност во разумен рок – што се најавуваше со години, но ретко толку сериозно како од почетокот на руско -украинската војна – планот како да го пријавите дефинитивно не е најјасен. Освен што не е лесно да се сменат трасите на гасот, особено без да се плати прилично висока цена, бидејќи, во спротивно тоа ќе беше направено одамна, дополнителен камен на сопнување за спроведување на оваа одлука е фактот што не сите земјите-членки се подеднакво зависни од рускиот гас.и со еднаква економска сила за да може подеднакво да издржат „битката со Русите“ и завртењето на руската чешма. Затоа, се чини, не им преостанува ништо друго освен да предвидат што ќе уништи и колку ќе уништи овој ураган што доаѓа.
Неодамнешната одлука на Русија да ја прекине испораката на гас за Бугарија и Полска беше доволна за да се поништи одлуката на членките на ЕУ, донесена како дел од пакетот европски економски санкции против Русија, дека рускиот гас нема да се плаќа во рубли, како што е официјално барање на Москва. Од меѓусебните обвинувања не е јасно дека има 10 членки на ЕУ кои го плаќаат рускиот гас во руска валута, а во исто време на остатокот од Унијата му служат приказна за солидарност и почитување на пакетот санкции, како што тврди некои унгарски или тоа се само гласини, бидејќи Брисел порано или подоцна одговори на тие обвинувања.
Истовремено, Унгарија не крие дека остро се противи на воведувањето забрана за увоз на руски енергенси и се чини дека не е сама во ова, туку е само најгласна во овој момент. Од друга страна, пристигнуваат предлози од Италија, за почеток, да и се дозволи на индустријата, како најголем потрошувач на гас, да ги плаќа своите набавки на овој енергенс од Русија во рубли, за да се избегнат далекусежни економски последици. Неколкучасовниот прекин на испораките на руски гас за Германија, преку Полска, дополнително ги поттикна меѓусебните судири во Унијата, но и го разгоре нејзиниот дух, пред се поради фактот што ако членките на ЕУ се договорат за заедничка „мрежа“ за рускиот гас, цехот би го платиле послабите компании .
Престанокот на увозот на руски гас би можел да се спореди со отстранување на наркозависниците од хероин, па претставниците на германската Бундесбанка предупредуваат дека во тој случај најсилната европска економија би западнала во рецесија. „Посебно е тешко да се најде замена за рускиот гас. Во случај на целосна забрана за увоз на руска енергија и засилување на актуелната криза, реалниот бруто-домашен производ би паднал за нешто помалку од два отсто во однос на претходната година“, се вели во нивниот редовен месечен извештај за економските можности, истакнувајќи дека рускиот гасот сочинува повеќе од половина од германскиот увоз на тој извор на енергија. „Последиците од прекинот на увозот би извршиле притисок врз германската економија во следните две години, иако падот нема да биде толку силен како на врвот на кризата. Меѓу факторите кои би можеле да и наштетат на економијата се и зголемувањето на цените на суровините, што би ги намалило реалните плати во домаќинствата. „Исто така, странската побарувачка би се намалила, а со тоа и германскиот извоз“, се вели во извештајот на Бундесбанк.
Американскиот „Вашингтон пост“ пишува и дека во тек е „опасна игра“, која може скапо да ги чини и Европа и Русија и дека е извесно дека повеќето земји од ЕУ се толку зависни од увозот на гас од Русија што алтернативата на тоа не може да биде лесна. најдете брзо. „Никој нема да може да произведе повеќе течен гас на краток рок, без разлика какви фантазии ќе проектираат светските влади“, изјави за весникот Едвард Чау, експерт за енергетска безбедност. „Вашингтон пост“ предвидува дека „речиси во секое сценарио, следните 18 месеци ќе бидат болен период за Европа, бидејќи зголемените цени на енергијата го стабилизираа светот и владите сега се борат да обезбедат резерви за нивните индустрии, а нема доволно алтернативи во блиска иднина” за да се избегне големо економско нарушување следната зима, во случај Русија да го прекине снабдувањето. Во анализата на споменатите американски медиуми, Германија е подвлечена како особено чувствителна, бидејќи, освен што е економскиот мотор на Европа и што увезува значителни количини руски гас, изгледа и целосно неподготвена за новонастанатата ситуација. „Вашингтон пост“ цитира и германски аналитичари, но и официјални лица, кои предупредуваат дека во случај на прекин на испораката на гас за оваа земја, нејзината рецесија би била неизбежна.
Фантазии или не, се чини дека Германија, барем засега, верува дека може економски да го „надмине“ повлекувањето од рускиот гас, без оглед на предупредувањата за можна рецесија, но некои други европски економии би платиле многу повисока цена. Според Заводот за статистика на ЕУ, Чешка и Летонија се 100 отсто зависни од рускиот гас, Унгарија 95, Словачка 85, а Бугарија 73, за разлика од Словенија или Белгија, каде уделот на рускиот гас во вкупниот увоз на оваа енергија е помал.од 10 проценти, така што единствената одлука за суспендирање на увозот низ ЕУ би била многу полесна за нив.
Споменатиот течен нафтен гас (ТНГ), исто како и пред неколку години, за време на последната голема енергетска криза, повторно станува најсериозна алтернатива на рускиот природен гас. Грчкиот град Александрополис е се почесто споменуван па европските земји и нивната индустрија се борат за ТНГ, чија продажба е на рекордно ниво. Споменатиот настан во Грција очигледно се искористи за преговори за закуп на одредени капацитети на тој терминал, а како што најави ресорната министерка Зорана Михајловиќ, тоа ќе го направи и Србија.
Меѓутоа, проблемот е што таквиот гас не е доволен, особено за задоволување на европските потреби во зимските месеци, а дополнителен проблем е што растот на неговата употреба неминовно ќе доведе до повисоки цени на овој енергенс, а со тоа и поголем притисок врз веќе растечката инфлација.развиените земји уриваат децениски рекорди. И тоа ја враќа Европа на чело на намалениот економски раст и новите економски проблеми.
(Министерот за економија Крешник Бектеши на последниот брифинг рече дека Македонија до крајот на април имаше обезбедено веќе платени количества на природен гас од Русија, а по 1 мај ќе се разговара со претставниците на индустријата како ќе се одвива снабдувањето. Инаку,над 80 отсто од потребите на годишно ниво ниво на користење на гас се однесува на работењето на ТЕ-ТО и на топланите, рече министерот.
Според Бектеши, тоа значи дека најголемиот дел од природниот гас во државата се внесува заради загревање за време на грејната сезона, која завршува на 15 април, а само мал дел се користи од индустријата. – забелешка на Глобус).
