Има уште доста нејаснотии околу истрагата за докумнтите кои треба да се Трамп после неговото заминување од функцијата
Министерството за правда на САД соопшти дека доверливите документи најверојатно биле „скриени и отстранети“ од домот на Доналд Трамп во Мар-а-Лаго, Флорида, во обид да ја попречат федералната истрага за владините документи, незаконски однесени таму. Во Мар-а-Лаго истрагата заплени 33 кутии со повеќе од 100 доверливи документи кои биле скриени во канцеларијата на Трамп, според објавените делови од документот што е основа на налогот за претрес.
Објавениот документ сугерираше дека соработниците на Трамп можеби намерно ги заведувале официјалните лица за тоа дали строго доверливи документи се во Мар-а-Лаго.
Од Министерството за правда соопштија дека претресот е извршен затоа што недостасуваат некои доверливи документи, но и дека постои сомнеж дека во куќата на Трамп се оставени уште документи – и покрај тоа што поранешниот претседател тврдеше дека целиот материјал е земен.
Сепак, Министерството за правда не одговори на прашањето што најмногу ја интересира јавноста: зошто Трамп чувал кај себе одредени документи од Белата куќа и зошто не ги вратил кога му биле побарани. Отсуството на тој одговор сугерира дека властите можеби немаат одгвор.
Во документот се наведува дека членовите на ФБИ и Министерството за правда биле во Мар-а-Лаго на 3 јуни и дека претставникот на Трамп не објаснил зошто владините документи, вклучително и доверливите, биле таму една и пол година. Откако Трамп ја напушти Белата куќа. Посетата на Мар-а-Лаго дојде една недела откако Секретаријатот за правда издаде обврзувачки повик за враќање на документите.
Претставниците на Трамп тогаш тврдеа дека документите биле во скривалиште во куќата. Но, по прегледувањето на видео снимката од куќата, секретаријатот соопшти дека има индиции оти документите се отстранети од таму за да се попречи истрагата. Не се соопштува кој ги отстранил документите.
Кога агентите дојдоа во Мар-а-Лаго во август, нашле документи и во канцеларијата на Трамп и во складиштето, поред канцеларијата. Истрагата започна кога Националниот архив, кој ги чува сите документи од Белата куќа, објави дека недостасуваат некои документи.
Министерството за правда ја објави основата за налогот за претрес за да се спротивстави на барањето на Трамп да назначи специјален судија кој ќе го разгледа целиот случај. Окружниот судија Ајлин Канон ќе ги слушне аргументите од двете страни во четврток. Таа веќе посочи дека има намера да назначи специјален судија, но му даде можност и на секретаријатот да го каже своето мислење.
Околностите околу претресот на резиденцијата Мар-а-Лаго на поранешниот американски претседател Доналд Трамп во Палм Бич, Флорида, што го спроведе Федералното истражно биро (ФБИ), засега не се целосно јасни, пишуваат американските медиуми.
Сепак, Министерството за правда активно го истражуваше откривањето на кутии со документи со доверливи информации, кои беа однесени во резиденцијата на Трамп во Флорида откако 45-от претседател ја напушти Белата куќа во јануари 2021 година.
Зошто дневниците за повици, нацрти, говори, рачно напишани белешки и други документи од мандатот на Трамп се во сопственост на Националниот архив на САД (НАРА)?
„Претседателските досиеја се сопственост на владата на Соединетите Американски Држави и со нив управува Националниот архив“, рече Меган Рајан Гаторн, вршител на должноста заменик главен оперативен директор на агенцијата. „Така, сите претседателски документи, материјали и записи во чување на Националниот архив, без разлика дали се донирани, запленети или регулирани со Законот за претседателски досиеја, се во сопственост на федералната влада“.
Актот за претседателски досиеја од 1978 година утврди дека сите претседателски документи се во јавен домен и автоматски се пренесуваат на чување на Националната архива веднаш штом врховниот командант ќе ја напушти функцијата. Сите претседателски библиотеки и музеи се дел од Националниот архив. Претседателската библиотека на поранешниот претседател Барак Обама ќе биде првата што ќе биде целосно дигитална.
„Националната управа за архиви и записи е официјален чувар на досиејата за владата на Соединетите држави“, рече Рајан Гаторн. „Само околу еден до три отсто од записите се сметаат за трајни записи, кои се документи од суштинско значење за разбирање на правата на американските граѓани, за држење на нашите избрани функционери одговорни за нивните постапки и документирање на историјата на нашата нација.
Претседателските досиеја не биле секогаш во јавен домен.
„Од Џорџ Вашингтон до Џими Картер, документите на претседателската администрација се сметаа за приватна сопственост на претседателот, кој можеше да прави како што му одговара“, рече Рајан Гаторн.
Повеќето врховни команданти ги донираа своите претседателски документи, преседан што го направи претседателот Френклин Д. Рузвелт во 1940 година. Конгресот се сомневаше дека снимките содржеле докази кои би можеле да го инкриминираат претседателот. Законодавците го усвоија Законот за претседателски снимки и зачувување материјали од 1974 година, кој се однесуваше само на претседателските материјали на Никсон и наложи НАРА да ги задржи материјалите поврзани со Вотергејт.
Никсон во текот на својот живот се бореше да го задржи во тајност своето претседателско досие. НАРА ги доби повеќето ленти поврзани со Вотергејт, но не сите. По смртта на Никсон, неговото семејство ги донираше неговите претседателски документи и други материјали.
„Џули Никсон Ајзенхауер ми се јавува, ми вели дека сака да се сретне со мене, дека семејството сака да се смири“, вели Џон Карлин, кој работел како архивар на Соединетите држави од 1995 до 2005 година.
Ќерката на Никсон му пријде на Карлин во текот на неговата прва недела на работа во јуни 1995 година, повеќе од 20 години по Вотергејт.
„Морате да запомните дека во тоа време рекордот на претседателот беше личен“, рече Карлин. „Никсон требаше да ја задржи, а законот беше на негова страна. (…) И така, кога таа се јави тој ден и рече: „Подготвени сме да се решиме“, тоа беше добра вест. Додека тој ( Никон ) бил жив, се борел против тоа.“.
Меѓу оние кои пристапуваат до досиејата на Белата куќа се претседателските аналитичари како Шенон Боу О’Брајан кои се заинтересирани за документирање на историјата.
„Јавноста може да почне да поднесува барања преку Законот за слобода на информации пет години по завршувањето на администрацијата, но исто така претседателот може да се повика на одредени ограничувања за пристап до јавноста до 12 години“, рече О’Брајан, професор на Колеџот на Либерали на уметностите од Универзитетот во Тексас во Остин.
„Ако немаме пристап до овој материјал, немаме пристап до вистината. Имаме пристап само до избрани вистини, на многу начини, што е она што луѓето сакаат да ни го кажат или она што луѓето сакаат да го видиме , и тоа не е секогаш најточно“..
