Во 1597 година, 26 мисионери беа распнати во Јапонија, со што започна долг период на прогон на христијаните во оваа земја. Ова е последното распнување за кое се знае. Сепак, и покрај неговото брутално минато, за христијаните крстот е симбол на жртва во име на љубовта
МАРГАРИТА РОДРИГЕЗ
Исус бил најпознатата личност што умрела на крстот, но оваа сурова казна веќе била практикувана со векови пред да се роди.
„Од трите најбрутални начини да се погуби некого во античко време, распнувањето се сметало за најлошо“, изјави за Би-Би-Си Луиз Килиерс, автор и научен соработник во класичната култура на Универзитетот во во Јужна Африка.
„По него следеше палење и обезглавување. Тоа беше мешавина од апсолутна бруталност и спектакл да се внесе што е можно повеќе страв во коските на населението“, додава Диего Перез Гондар, вонреден професор на теолошкиот факултет на Универзитетот во Навара во Шпанија.
Во многу случаи, жртвата умирала дури неколку дена по распнувањето, пред љубопитните очи на минувачите. Телото ќе претрпи микс од гушење, загуба на крв, дехидрација и разни откажувања на органи, меѓу другите проблеми.
Но, што знаеме за тоа каде и како првпат се случило распнувањето?
Д-р Килиерс верува дека распнувањето најверојатно потекнува од Асирците и Вавилонците – две големи цивилизации кои некогаш го населувале она што сега е Блискиот Исток. Таа исто така смета дека овој метод на егзекуција бил „систематски користен од Персијците во шестиот век п.н.е.“.
Професорот Перез истакнува дека најстарите достапни информации доаѓаат од различни асирски дворски украси. „На ѕидовите има цртежи кои ги претставуваат битките и кампањите и начините на кои биле егзекутирани затворениците. Се појавува техниката на колец, нешто слично на она што подоцна ќе стане распнување“.
Во 2023 година, д-р Килиерс напиша статија за историјата и патологијата на распнувањето, објавена во јужноафриканскиот медицински журнал.
Таа објасни дека Персијците наместо на свечениот крст, вршеле распнување на дрвја и столбови.
„Мешањето на смртната казна со исмејување на осудената и брутална смрт била честа појава. Една од техниките беше да оставите човек да виси на дрво да умре од гушење и исцрпеност“, додава професорот Перез.
Во четвртиот век п.н.е., Александар Македонски ја донел оваа казна во земјите од источниот Медитеран.
„Александар и неговите војници го зазедоа градот Тир (во денешен Либан), кој беше повеќе или помалку неосовоив“, вели д-р Килиерс.
„Кога конечно успеаја да се пробијат, распнаа околу 2.000 жители.
Наследниците на Александар Македонски ја донеле оваа казна во Египет и Сирија, како и во Картагина, голем северноафрикански град основан од Феникијците.
За време на пунските војни (264-146 п.н.е.), Римјаните ја научиле оваа техника и „ја усовршувале 500 години“, според научникот. „Римските легии практикуваа распнување каде и да одеа“, вели таа.
И на некои места каде што ја применуваа оваа форма на смртна казна, мештаните ја прифатија.
Во деветтата година п.н.е., германскиот генерал Арминиј наредил распнување на римските војници по неговиот триумф во битката кај шумата Теутобург, што претставувало понижувачки пораз за Римјаните против германските племиња. Во 60 п.н.е., Будика, кралица на древното британско племе познато како Ицени, водеше голем бунт против окупаторот на Рим и распна голем број легионери.
Во древниот Израел, овој вид на казна веќе бил извршен пред доаѓањето на Римјаните. „Имаме извори кои зборуваат за распнувањето пред римското освојување на Светата земја“, вели професорот Перез.
Еден од нив е римско-еврејскиот историчар, политичар и војник Јосиф Флавиј, кој е роден во Ерусалим во првиот век од нашата ера.
Во записите за владеењето на Александар Јанеј (125-76 п.н.е.), кој владеел со Евреите 27 години, тој споменува масовно распнување околу 88 година п.н.е.
„Додека славеше со своите наложници на јавни места, тој нареди распнување на околу 800 Евреи, како и убиство на нивните деца и сопруги пред очите на несреќните преживеани“, напиша Јосиф.
Римјаните
Но, според д-р Килиерс, Римјаните биле тие кои вклучиле различни крстови во оваа форма на казнување, вклучувајќи го и оној во форма на буквата „х“.
„Меѓутоа, во повеќето случаи тие го користеа познатиот латински крст или тау (крст во облик на т).
„Тие крстови порано беа високи, но почесто беа ниски. Тие се состоеја од исправен столб (шипки на латински) и попречна шипка (patibulum).
Лицето што ќе биде погубено ќе биде принудено да го носи исправениот дел од крстот до местото на погубувањето.
„Ако лицето не беше голо, ќе го соблечеа од облеката и ќе го принудеа да лежи на грб со раширени раце по должината на патибулумот.
Нејзините раце потоа би биле врзани за гредите или прицврстени со клинци забиени во нејзините зглобови.
Ноктите обично не биле забивани во дланките на жртвите бидејќи ноктите можеле да го скинат месото поради тежината на телата на жртвите, додека коските на зглобовите и подлактиците ги држеле ноктите на своето место.
Ноктите би можеле да бидат долги до 18 сантиметри и широки еден сантиметар.
Кога осуденото лице ќе се закачи на хоризонталната греда, ќе се подигне и ќе се прицврсти на исправениот столб, кој веќе бил забиен во земјата.
Стапалата може да се врзат или да се заковаат на исправено, едно на секоја страна или и двете истовремено, едно преку друго.
Во овој случај, објаснуваат авторите, еден шајка ќе се пробие низ метатарзалната коска на двете стапала, додека колената се свиткани.
Болката била незамислива.
„Тоа би било напад на многу нерви“, вели професорот Перез. „Требаше да ги истегнете нозете за да станете и да дишете.
Додека го правевте тоа, „ќе изгубите многу крв, болката беше мачна, но ако не го сторите тоа, ќе умрете од задушување“.
Во многу случаи, тоа беше бавна смрт, која ќе биде проследена со повторно откажување на органите.
Д-р Килиерс објаснува дека ова било предизвикано од циркулаторен колапс поради хиповолемичен шок – жртвите би доживеале намалување на волуменот на крвта (хиповолемија) од загуба на крв и дехидрација, но можеби најмногу од респираторна инсуфициенција.
Многумина почнувале од задушување.
Бруталноста на ваквиот начин на егзекуција беше влошена со фактот дека на многу од распнатите луѓе им требале денови да умрат, иако нивното време можело да истече за неколку часа – Библијата вели дека Исус живеел шест часа.
„Во некои случаи, за да се забрза смртта, војниците ќе ги клоцаат колената и ќе им ги скршат нозете. На овој начин осуденикот не можел да се движи со помош на мускулите на нозете за да дише, па би умрел што побрзо“, вели професорот Перез.
Според сведоштвото на Библијата, римските војници ја примениле оваа мерка на двајцата злосторници распнати покрај Исус, но не и на него, бидејќи тој веќе умрел.
„Исус веќе беше камшикуван, со камшик кој има парче метал и остри коски (на крајот на ременот). Изгуби многу крв. Згора на тоа, имаше луѓе кои умреле само од камшикување“, додава академикот.
Целта на бесењето била да се „оголи и понижи“ осуденикот, вели професорот Перез.
„Тоа беше смрт резервирана за најлошите непријатели за да биде јасно дека Римјаните нема да толерираат повторување на истото злосторство“.
Најмногу се применувал за робовите и странците, а многу ретко за римските граѓани. „Распнувањето често се поврзувалое со предавство, воени бунтови, тероризам и некои злосторства што ќе доведат до крвопролевање.
Поради оваа причина, професорот Перез вели дека е многу значајно што Исус бил распнат. Импресивно е што го доживеале како опасен“.
А оние кои не сакаат светот да се промени, не само што се обиделе го убијат, туку се бореа со начинот на кој решија да го погубат, сакаа јасно да стават до знаење дека неговата порака не смее да се пренесе“.
Римскиот император Константин I го укинал распнувањето во четвртиот век од нашата ера и станал првиот римски император кој го прифатил христијанството.
Тој ја легализирал оваа религија, а неговите следбеници добиле привилегии кои традиционалните религии ги изгубиле, што довело до ширење на христијанството во Римската империја.
Сепак, оваа казна сепак ќе се спроведува на некои други места.
