Иницијативата European Sky Shield има за цел да ја обезбеди и модернизира воздушната одбрана на НАТО во Европа. Тоа доаѓа како одговор на руската агресија во Украина. Што се планира за заштита на Европа?
РАЛФ БОЗЕН
Руската инвазија на Украина ја врати војната на Стариот континент и повторно го направи актуелно прашањето за одбранбените капацитети на НАТО и Европа. Сега земјите повторно се вооружуваат, се пишуваат нови одбранбени стратегии. Дел од нив е и одбраната од можни руски ракетни напади доколку ескалира војната во Украина и дојде до крај на отворената конфронтација со Москва.
УЧЕСТВУВААТ 19 ЕВРОПСКИ ЗЕМЈИ Но, има празнини во заштитниот чадор на НАТО за Европа. Иницијативата на Европскиот небесен штит (ESS), која Германија ја предложи минатиот октомври, има за цел да ги пополни празнините. Првично, 15 земји потпишаа декларација за намери за создавање на европски систем за противвоздушна одбрана: Белгија, Бугарија, Велика Британија, Германија, Естонија, Финска, Латвија, Литванија, Холандија, Норвешка, Романија, Словачка, Словенија, Чешка и Унгарија. Австрија, Данска, Швајцарија и Шведска подоцна се приклучија на иницијативата.
Германскиот канцелар Олаф Шолц истакна дека заедничката европска противвоздушна одбрана би била поевтина и поефикасна отколку ако секоја земја изгради свој, скап и сложен сличен систем. Франција, Италија и Полска се’ уште не се приклучиле на иницијативата. Париз го критикуваше фактот дека за проектот ќе биде купена технологија од Израел и САД.
Целта на Скај Шилд е координирано стекнување на одбранбени системи со краток, среден и долг дострел за одбивање на воздушните закани.
Инсталации IRIS-T против напади со беспилотни летала
„Во сите три области, постојат празнини во способностите што треба да се решат преку ОН, или веќе постојат способности што треба да се прошират или зајакнат“, се вели на веб-страницата на германското Министерство за војна. За таа цел постојните заштитни системи треба да се заменат со современи како „ИРИС-Т“. Обезбедува сигурна заштита од приближување проектили, крстосувачки ракети, беспилотни летала, авиони и хеликоптери на оддалеченост до 40 километри и на надморска височина до 20 километри. Една таква инсталација чини околу 145 милиони евра. Во јуни оваа година, Комисијата за буџет на германскиот Бундестаг одобри купување на шест IRIS-T. Берлин веќе му обезбеди две такви инсталации на Киев.
За воздушна одбрана со долг дострел, Бундесверот го има вооружениот систем Американски Патриот, кој продолжува да биде многу ефикасен и ќе биде задржан, но модернизиран. Овие инсталации се наменети за борбени авиони, како и за крстаречки и балистички ракети со среден дострел. Од 1984 година, системот Патриот е во служба во голем број армии, вклучувајќи го и Бундесверот. Во моментов Германија има 12 инсталации на Patriot, кои не се доволни за покривање на целата територија на земјата.
Одбраната од крстосувачки ракети исто така треба да се зајакне. Бидејќи летаат многу ниско над површината, нивното откривање е потешко и е можно само со современи одбранбени системи како „Патриот“ или „ИРИС-Т“. Ефикасната заштита е исклучително скап потфат, бидејќи бара огромен број такви системи. И ова само уште еднаш ја покажува потребата од мултинационален пристап, нагласува Бундесверот.
„Стрела 3“ против заканите надвор од атмосферата на Земјата
Треба да се подобри и одбраната од балистички ракети со долг дострел за да може да се откријат цели надвор од атмосферата на Земјата. Тоа е благодарение на американско-израелскиот противракетен одбранбен систем „Стрела 3“, кој Германија треба да го има до крајот на 2025 година. Според израелски извори, трошоците изнесуваат речиси четири милијарди евра.
„Стрела 3“ има дострел до 2.400 километри во должина и може да уништи напаѓачки оружени системи на височина од повеќе од 100 километри надвор од атмосферата, односно во долните слоеви на вселената. Како и Patriot, Arrow 3 бара координирани дејства на мобилен фрлач, мобилна контролна станица, мобилна радарска станица и наведувани проектили.
НЕВИДЛИВА КУПОЛА НАД ЕВРОПА Земјите од иницијативата Европски небесен штит сакаат заеднички да ги купат неопходните системи за оружје за заедно што е можно поевтино да покријат голема површина. Која земја има какви потреби има ќе се земе предвид. Членовите на иницијативата на ОН меѓусебно ќе се поддржуваат со системите и муницијата за нив. Заедничката набавка и одржување треба да им заштеди трошоци за стекнување на системите и нивното функционирање.
