Како се случи, откако западната демократија беше неспорно „најдобрата од сите можни светови“ за Бугарите, денес нејзините поддржувачи кај нас да се сведени на малцинство? Зошто демократијата се обвинува за сите зла?
ГЕОРГИ ЛОЗАНОВ
Уште од комунизмот, секој што не бил жртва на тешка идеолошка заблуда, украсена со номенклатурни привилегии, знаел дека зад железната завеса луѓето уживаат неспоредливо поголем просперитет и слобода и потајно сакале да живеат како нив. По падот на комунизмот, тајните желби станаа очигледни и формираа национален консензус со учество на повеќето поранешни комунисти.
КАКО СЕ РАЗНИША КОНСЕНЗУСОТ Според овој консензус, единствениот начин за земјата е да се приклучи на западната демократија, да стане западна земја. И токму овој консензус постепено се разниша, а не затоа што се појави алтернатива – не ни слушнав некој да тврди дека постои источна демократија. Се потресе како резултат на нова идеолошка заблуда, премногу слична на старата. Оцрнувањето на Западот, кое стивнуваше повеќе од една деценија, беше реанимирано од комунистичката идеологија – како што го исцртуваше фронтот на Студената војна.
Започна на почетокот на 21 век, но веќе со средствата на хибридната војна, која се состои во извоз од исток кон запад на корупција и пропаганда. Корупцијата мора да обезбеди јавен пристап и гласноговорници за пропаганда. А пропагандата мора да го разниша населението на земјите од НАТО и ЕУ во квалитетите на демократијата, убедувајќи ги дека никој друг освен демократијата е причина за емигрантските бранови, финансиските кризи, глобалното затоплување, пандемијата, руската инвазија на Украина. .
Обновениот напад на Западот беше поттикнат од спојувањето на три фактори: тероризмот, зацврстувањето на Путин на власт и растот на социјалните мрежи. Целта на исламскиот тероризам од нападот на Трговскиот центар во Њујорк во 2001 година беше токму ова – колапс на западната демократија одвнатре, преку заплашување на луѓето до тој степен што тие самите се откажуваат од нејзините привилегии. Со Путин на власт во Русија се враќа КГБ, чија геополитичка фиксација е и борбата со Западот, а „старите Кримјани“ бараат начин да ја продолжат и по падот на Берлинскиот ѕид. Може да се претпостави дека овие два фактори се индиректно поврзани, поради наводите дека Путин, уште како млад советски разузнавач испратен во Дрезден, координирал меѓу КГБ и меѓународните терористички групи.
Третиот фактор – социјалните мрежи и сличните интернет платформи за прв пат во историјата понудија јавна комуникација без уредувачка одговорност и во особено голем обем. Ова им овозможи на мислењата, според нивната зачестеност и жестокост, да ги изместат фактите. Производството на пропагандни „постови“ е индустријализирано и ги има буквално насекаде во сајбер просторот. И оттаму продираат во медиумите и институциите, водени од механизмите на корупција
МАНТРИТЕ НА АНТИЗАПАДНАТА ПРОПАГАНДА Антизападната пропаганда следи многу линии со приоритет, сепак, на претпочитаните секс-базирани материјали на тајната служба. Кај нив темите и личностите најлесно го губат своето општествено значење и запаѓаат во вителот на личните искуства и реакции. И тие поттикнуваат агресија слична на онаа содржана во сексуалните закани со вулгарности. Така, целиот Запад – а тоа се милиони луѓе кои ги чуваат семејните традиции и христијанските вредности неспоредливо поубедливо од корумпираните диктаторски режими – беше прогласен за изопачен. Како повод беше искористена радикализацијата на одредени кругови во одбрана на човековото право за одредување на сексуалната ориентација. Една испробана пропагандна тактика е да се прикаже делот како целина.
Знак дека антизападната пропаганда направи моќен пробив во нашата земја беше одбивањето на Народното собрание да ја ратификува Истанбулската конвенција откако владата ја прифати. Беше претставено како наметнување закон за „третиот пол“, иако воопшто не споменува такво нешто – зборува за спречување на „насилството врз жените и семејното насилство“.
На локално тло, поради нашата природна русофилија, добро напредува уште една мантра на антизападната пропаганда – дека Путин е жртва на Западот. Затоа што Западот премногу му се доближи и ја ограничи својата сфера на влијание, како заедно да ја добија студената војна и како по Втората светска војна да седнат на иста маса и да го делат светот. Паѓањето во оваа пропагандна замка по линијата на нашите русофилски симпатии само по себе ја претвори бугарската русофилија во антизападно расположение.
Тресењето на прозападниот консензус кај нас, инаку, е и резултат на нашите сопствени партиски калкулации, колку што е предизвикан од надвор. По доаѓањето на царот, овие извештаи доведоа до ослободување на политичкиот чад „нема лево, нема десно“, кој требаше да го скрие зад апстрактните дефиниции на концептите нивните значења добиени за време на транзицијата кај нас: левицата како соционосталгична и постсоветска ориентација, а десницата – како прозападна. Исчезнувањето на разликата меѓу нив доведе, прво, до премолчена амнестија на поранешниот режим. И второ, до хибриден модел меѓу неа и западната демократија, што е можно на Исток, но не и на Запад.
РЕВОЛУЦИЈА НА ПРИСВОЈУВАЊЕТО Отпрвин, протестите во 2020 година може да се дефинираат како прозападна младинска револуција. Тоа не беше задушено, туку присвоено да биде пренасочено во спротивна геополитичка насока. Главниот организатор на трансформацијата се покажа дека е претседателот на Републиката, кој во режим на парадокс со ресурсите и во име на револуцијата против хибридниот модел, мораше да го зачува нарекувајќи го неутрален или избалансиран. Во постреволуционерните услови тоа тешко можеше да се направи со старите партии, а тој роди нова во форма на „Продолжуваме со промената“. Сепак, тие брзо се вразумија и зазедоа цврста прозападна позиција. Така, нивното дискредитирање под иконскиот назив „Харвардци“ стана уште една епизода во дискредитирањето на Западот, повторно не без помош на „сексуални обвинувања“.
(Авторот е бугарски културолог, експерт за медиуми)
