Психологот Бранислава Стевиќ се’ што се случува во општеството во врска со исчезнувањето на Данка Илиќ го нарече „тип на колективна траума на која реагираа голем број поединци“, посочувајќи дека се’ уште не сме закрепнале од трагедиите што се случија минатата година
НЕДЕЉКО ЧОЛИЌ
Трагичниот случај и смртта на двегодишната Данка Илиќ изгасна многу светла на нормалноста во Србија. Најцрниот мрак го донесоа двајца убиЈјци. Најпрво во девојчето ката удрил автомобил – нормален човек и да му се случеше таква несреќа, ќе застанеше, ќе се обидеше да помогне, да го спаси животот што штотуку започнал. Или на било кој друг. Но, двајцата осомничени, како што официјално соопшти полицијата, без намера да му помогнат, го ставиле детето во автомобил за да го фрлат на депонијата.
Семејството на Дунка претрпе незамислива трагедија која целосно може да ја разберат само оние кои самите доживеале таква несреќа. Следејќи ја секојдневно потрагата по исчезнатото девојче, траума преживеаја и граѓаните на Србија. Како што рече полицискиот мајор Бојана Отовиќ Пјановиќ, чие медиумско појавување за време на потрагата по исчезнатото девојче среде општа хистерија беше можеби најразумно, зборувајќи за потрагата во која учествуваа голем број полицајци, „освен тој професионален момент, сите како луѓе, како татковци, мајки, дедовци, баби имаме мотив лично да учествуваме“. И токму така голем дел од луѓето во Србија го следеа овој случај, идентификувајќи се со него и чувствувајќи го исчезнувањето на детето како нешто што може секому да му се случи.
Психологот Бранислава Стевиќ се’ што се случува во општеството во врска со исчезнувањето на Данка Илиќ го нарече „тип на колективна траума на која реагираа голем број поединци“, посочувајќи дека се’ уште не сме закрепнале од трагедиите што се случија минатата година – две масовни убиства во ОУ „Владислав Рибникар“ и во Дубона и Орашје.
„Најважно е да го почитуваме интегритетот на семејството на жртвата, за да не се наруши нивното достоинство“, рече таа.
Но, оваа колективна траума што не погоди, многумина свесно или несвесно ја злоупотребија, ширејќи лажни информации, барајќи различни „информации“ за да дознаат што е можно повеќе во потрага по одговор на прашањето што се случило со детето. Освен оние кои ја искористија трагедијата и општиот интерес на општеството во овој случај за да ја подигнат сопствената популарност на социјалните мрежи (се појавија бројни фолк диви и слични баратели на внимание), имаше и такви кои се обидоа да заработат материјални пари од тоа, дури и тврдеа дека Данка е кај нив, па накратко завршиле во затвор во БиХ.
СЕМЕЈСТВОТО И МАЈКАТА ЖРТВИ НА ЈАВЕН ЛИНЧ На социјалните мрежи и во одредени медиуми се појавија сомнежи за семејството, пред се кон мајката, која беше последна со Данко. Од тоа што не го чувала детето, поради можноста самата да му направила нешто лошо на детето, да го продала, да барала информации на интернет за граничниот премин, одговорност за кривични дела.. .
Нив ги „распарчија“ само медиумите, но и безделниците и „влијателите“ кои не знаат за емпатија, дури и за семејните односи на луѓето во моментот кога минуваа низ најголемата трагедија што може да се замисли: кој со кого се кара, каков е бракот на таткото и мајката, кој со кого живее, зошто користат или не користат социјални мрежи (дури и бабата на девојчето која „не проговори“ за исчезнувањето на девојчето беше нападната), како може мајката остави ја Данка за момент, зошто дојде на местото каде што исчезна Данка… Сето тоа подразбира одредена одговорност за судбината на детето.
Дури и на телевизија со национална фреквенција, зборовите како – „изјавите на блиски до девојчето се контрадикторни и предизвикуваат сомнеж“ или дека „таткото и мајката знаат каде е детето и мора да бидат прегледани со полиграф за да се открие вистината”. На тој начин родителите и семејството, особено мајката, беа осудени без судење и пред да се знае што се случило, а нивното таргетирање во јавноста беше постојано иако луѓето кои јавно зборуваа за тоа повторуваа дека „не покажуваат со прст кон никого“. , и дека „тоа не значи дека тие се навистина виновни“.
МЕДИУМИТЕ НАДВОР ОД ЦИВИЛИЗАЦИСКИТЕ ВРЕДНОСТИ Одредени таблоиди водеа во ширењето на лажни информации, иако некои корисници на социјалните мрежи не заостанаа. Но, одговорноста на медиумите, кои имаат далеку поголемо влијание и досег, е сразмерно поголема, особено што некои ја искористија за да ја зголемат гледаноста или читаноста. Медиумската хистерија зафати дури и некои телевизиски станици со национална фреквенција.
Непроверени информации, лажни тврдења, па дури и теории на заговор ги преплавија медиумите кои известуваат за случајот. Какво „известување“ е ова, објасни Јелена Петковиќ, член на Советот за печат, која рече дека „немилосрдноста и мршојадецот дојдоа до ново дно во борбата за кликови“, а дека „медиумите прекршиле најмалку 80 отсто од членовите на Кодексот на новинарите на Србија“.
„Вакви масовни прекршувања на Кодексот и скандалозно медиумско однесување повеќе не се домен на професионалната новинарска етика, туку прашање на човечки и цивилизациски вредности“, рече таа.
ТРАГИЧНАТА ВЕСТ МЕЃУ „НУКЛЕАРНИТЕ ЦЕНТРАЛИ“ И КОСОВО
Ваквиот пристап на медиумите не престана ниту на денот кога беше објавено дека Данка Илиќ е пронајдена мртва. Тогаш во центарот на медиумското внимание беше претседателот на Србија, Александар Вучиќ, иако не му е опис на работата да објавува ваква вест. Претходно, во овој случај мораше да се вклучи и тој, велејќи дека полицијата го известила „во три и пол часот наутро“ за нови елементи во истрагата. Ваквите потези на Вучиќ (а не е првпат тој да се појавува во врска со нешто што не е работа на претседателот) многумина ги толкуваа како желба да биде во центарот на вниманието (како веќе да не е доволно). и затоа го презеде на себе она што требаше да го направи полицијата, да ја информира јавноста за резултатите од истрагата (што министерот Братислав Гашиќ го направи дури после Вучиќ).
Дури и да се земе предвид дека се работи за случај кој ја окупираше цела Србија и затоа Вучиќ си зема за право да ја објави тешката вест, прашање е дали му одговара тоа да го направи меѓу разговорите за ситуацијата. во Косово, зборувајќи за тоа како ни се потребни нуклеарни централи и информации за уште еден „стратешки разговор“ што ќе го има со странски партнери и планира да набави „летечки такси“ за Експо 2027 година.
