Фестивалот доби рекорден број од 2.909 апликации. Вкупно, 68 проценти од филмовите биле режирани од мажи, а 32 проценти од жени. Балансот помеѓу женските и машките филмски режисери оваа година во Кан добива и официјална илустрација – постерот на фестивалот е направен во две верзии – лицето на Анук Ема го прегрнува Жан-Луј Трентињан во кадарот од филмот „Еден маж, една жена“
МИРОЉУБ ВУЧКОВИЌ
Фестивалот во Кан се издвојува по својата неповредливост, бескомпромисност, решителност да го открие новото и она што ќе биде доминантна или сеприсутна линија на изразување во светската кинематографија од мајскиот празник на Кроазета.
Филмот на Едвард Бергер „Конкава“ со Рафе Фајнс, Стенли Тучи и Изабела Роселини се појави во кината минатата година. По Велигден, филмот беше ажуриран со заминувањето на папата Франциск, „Че Гевара“ на модерниот католицизам. Досега, речиси никој не се сеќава на филмот „Имаме папа“ од Нани Морети, кој, левичар по дефиниција и на свој начин, ѕирна зад ѕидините на Ватикан. Корекција: филмот го памети водечкиот италијански дистрибутер Фанданго, кој го најавува прераспределувањето на филмот и го нуди на Фестивалскиот пазар во Кан.
Северозападно од Рим, на брегот на Медитеранот, подготвен во Париз, секоја година се одржува специфична „конклава“ – Меѓународниот филмски фестивал во Кан, кој го водат љубители на филмот, заветувани на светоста на подвижните слики. Филмски монаси, би се рекло, безгрешни. Сепак, со текот на времето, од првото издание на овој фестивал до овогодинешниот 78, правилата на играта се менуваа – се усовршуваа, а понекогаш и насилно се менуваа. Фестивалот се роди како средство за пронаоѓање на вистинскиот пат што треба да го следи еден филм од продукцијата до кино-посетителите – да го гледаат во темна сала на сребрен екран. Потоа, кога првиот фестивал се одржа во присуство на браќата Лимиер, немаше телевизија, немаше платформи, немаше VoD, немаше HBO, Netflix, Amazon, Apple… и немаше вештачка интелигенција! Канскиот фестивал го прилагоди својот профил, однесувајќи се како со воведувањето на романот да влегува во „брак од љубов“, така што на крајот на денот ќе биде јасно дека станува збор за „брак за пари“. Беше невозможно да се игнорираат новите медиуми и новите правила на играта, ниту мирисот на пареа. Денес, легитимното прашање е „кој го програмира Кан и сите други фестивали?“
Тие се програмирани од филмски монаси, филмски дипломати, финансиери, маркетинг агенции, политички групи. Во тој ансамбл, Фестивалот во Кан се издвојува по својата неповредливост, бескомпромисност, решителност да го детектира новото и она што ќе биде доминантна или сеприсутна линија на изразување во светската кинематографија од мајскиот празник на Кроазета.
Ирис Кнобло, претседателка на Фестивалот, на 10 април на церемонијата на отворање на „првиот сноп бел чад“ од капелата на фестивалот во Кан, објавувањето на осумдесет проценти од избраните филмови за официјалната селекција, Certain View, премиерите во Кан и почесните проекции, рече: „Канскиот филмски фестивал е во дијалог со светот, отелотворувајќи ја Франција која е смела, љубопитна и отворена. Во време кога искушението да се затвориме во себе никогаш не било поголемо, оваа порака за отвореност и надеж е фундаментална. Ние сме посвесни од кога било за улогата што ја игра Канскиот филмски фестивал преку своето културно и медиумско влијание. Оваа отвореност кон другите, кон различноста, кон новото, е самата суштина на неговиот идентитет, неговата ДНК.“
Второто шоу на „бел чад“ од програмата во Кан се одржа на 23 април, а последното, третото, само неколку дена пред отворањето на Фестивалот на 13 мај оваа година. Конклавата во Кан беше многу сложен – фестивалот доби рекорден број од 2.909 апликации. Вкупно, 68 проценти од филмовите биле режирани од мажи, а 32 проценти од жени. Филмови од шест жени режисерки – вклучувајќи ја добитничката на Златна палма Џулија Дикурнот, Хајакава Чие, Хафса Херси, Маша Шилински, Лин Ремзи и Карла Симоне ќе се натпреваруваат за Златната палма. Во престижната програма „Известан Поглед“, специјализирана за откритија и иновации, две големи актерки ќе ги претстават своите режисерски дебиња – Кристен Стјуарт, која пред една година, кога Ирис Кнобло го имаше своето деби како претседател на Канскиот фестивал, беше прва меѓу еднаквите во жирито на фестивалот, но сепак, шапка повисоко од нејзините истакнати колешки со позначајни биофилмографии, и Скарлет Јохансон, која исто така игра во филмот на Вес Андерсон, и го прави своето режисерско деби.
Балансот помеѓу женските и машките филмски режисери оваа година во Кан добива и официјална илустрација – постерот на фестивалот е направен во две верзии – лицето на Анук Ема го прегрнува Жан-Луј Трентињан во кадарот од филмот „Еден маж, една жена“, Клод Лелуш и Жан-Луј Трентињан, кој е во преден план, свртен кон камерата, ја прегрнува Анук Ема, во францускиот тробојен меур. Балансот.
Актериките кои влегоа на режисерската столица од собата за шминкање сигурно ќе ја одбележат модната ревија со црвен тепих и скали „што водат кон рајот“, заедно со Роберт Де Ниро, на кого Фестивалот ќе му ја додели Златната палма за неговата кариера, и Том Круз, кој го доби својот билет за Кан на отворањето на Олимписките игри во Париз.
Покрај родовата рамнотежа и разновидноста, Канскиот фестивал лансира нови филмови од Џафар Панахи, Сергеј Лозница, Кирил Серебреников, Фатих Акин, кои се враќаат во Кан со големи очекувања – од своите, критичарите и публиката. Исто така, Јоаким Трир, Диминик Мол, Ричард Линклејтер, Клебер Мендонка Филио, особено Спајк Ли, кој по објавувањето на првиот дел од програмата беше изоставен од презентацијата на Тиери Фремо, директорот на Фестивалот, само за неколку часа подоцна на својот профил да објави дека неговото име е погрешно прочитано, го сочинуваат цврстото јадро на овогодинешниот Фестивал во Кан.
Фремо изјави дека за време на презентацијата на програмата, некој упорно испраќал СМС пораки со текст „А јас?“ Веројатно Спајк Ли. Ќе видиме дали тој палав гест е оправдан.
