Џо Бајден нуди стара интерпретација на новата ситуација. Тој изрази радост што лесно се договорил со својот кинески колега за понатамошна имплементација на Тајванскиот договор. И овој договор, иако де факто неформален, верно го евоцира односот меѓу денешните велесили
СТЕФАН СЛАВКОВИЌ
Путин рече дека „Кина не треба да користи сила“ за „економски да го зголеми потенцијалот и да не го исполни својот национален план“. Интересни се и изјавите на јапонскиот министер за одбрана Нобу Киши кој не ја исклучи можноста за воена интервенција доколку проблемот ескалира. Австралискиот министер за надворешни работи Марис Пејн се обврза на „зајакнување на врските со Тајван“. Конечно, Џо Бајден нуди стара интерпретација на новата ситуација. Тој изрази радост што лесно се договорил со својот кинески колега за понатамошна имплементација на Тајванскиот договор. И овој договор, иако де факто неформален, верно го евоцира односот меѓу денешните велесили.
Имено, кога двете Кини беа прогласени во 1949 година, добар дел од остатокот од светот беше во дипломатска конфузија. Со текот на времето, стана многу јасно дека односот кон двете земји сепак мора да биде важен избор – или/или. Затоа Тајван денес го признаваат само 15 земји, а најважната меѓу нив е Парагвај. Повеќето од просечните луѓе кои ја познаваат географската слика не би можеле да ја најдат оваа земја на картата.
САД не го признава Тајван за суверена држава, но затоа пред точно една година му продале оружје за 1,8 милиони долари. И тоа на 7 октомври оваа година, набргу откако авионите Суши ја завршија својата воена вежба во тајванскиот воздушен простор, Wall Street Journal објави дека неколку десетици американски специјални сили и маринци се таму во голем број. Речиси во исто време, еден американски и еден австралиски воен брод крстосуваа преку Тајванското Море, што особено не му се допадна на кинеското Министерство за одбрана.
Според тоа, тајванскиот договор подразбира премолчен договор меѓу официјален Пекинг и другите центри на моќ дека тој ќе остане единствениот кинески главен град засега, но дека територијалните односи со Тајпеј сепак може да се одвиваат без многу нарушувања
Претседателот на Советот за надворешни работи Ричард Хас смета дека Вашингтон мора да биде претпазлив. Од една страна постои ризик од полош однос со еден од најголемите конкуренти, но и потенцијални соработници, а од друга страна го доведува во прашање тајванскиот суверенитет.
„Колку и да го сакаат кинеските лидери Тајван, тие се грижат за одржување на моќта и монополот. Скапоцената војна би го довело тоа во прашање. Но, ако Тајван прогласи независност и САД ја признаат, многумина во Кина би ја сфатиле инвазијата како „криминален акт“ (ние најдобро го знаеме тоа по аферата која ја направи Васил Тупурковски). Целта на САД е да ја предупредат првата и да ја избегнат втората можност“, напиша Хас.
И иако е малку веројатно дека ќе биде значајно Пекинг некогаш да се откаже од обединувањето со Тајван, можноста за воено решение сè уште е сведена на минимум. Ова го изјави самиот Кси Џинпинг на 9 октомври, нагласувајќи дека очекува „мирна анексија“. Јавното мислење на Тајван нема да има дополнително мислење, без разлика колку тоа е наредено и оправдано од тајванската држава – само десет проценти од Тајванците се за интернационален статус, додека 26 проценти од населението сакаат да прогласат независност. Тоа чувство се удвои за помалку од три години, дека е слична анкетата која е направена за последен пат, несомнено под влијание на настаните во Хонг Конг во последните две години. Останатите две третини од населението се за одржување на статус кво. Минатата година, претседателот Каи Ји-вен не сакаше да каже дека Тајван нема да попушти и ќе „продолжи да ја зајакнува својата одбрана за да се осигура дека не може да биде принудена да го следи патот што Кина го зацртала.
Парадоксално, главниот тајвански опозициони политичар Ерик Чу, инаку председател на Кинеске националистичка партија, истата онаа која е поразена во 1949, најавува дек во случајот на победата на изборима 2024. ќе работи на затоплување на односите со Пекинг. Така, спиралата на историјата ќе ги доведе националисте и комунистите за иста преговачка маса уште од крајот на граѓанската војна во 1949..
(продолжува)
