Аламутот на Лајбах е создаден во тесна соработка со современите ирански композитори и други соработници од Техеран, кои имаат свое разбирање за овој историски материјал, и тоа во некои елементи се разликува од погледот на западната поп култура
Словенија отсекогаш важела за поуреден дел од СФРЈ, дали се согласувате со тоа, од каде мислите дека тој впечаток?
– Тоа е стереотипно размислување во кое Северот е поразвиен и порационален од Југот (а Југот е позабавен и поемотивен од северот). На многу начини тоа е точно, што значи дека стереотипите понекогаш може да бидат вистинити, но, според нашите искуства во Европа и пошироко, таквите тврдења генерално не држат вода. На многу начини – вклучително и во економските односи – Југот може да биде значително пософистициран и „развиен“ од северот, а тоа важи и за поранешните републики на СФРЈ во однос на Словенија, иако словенечкиот БДП може да биде повисок од другите. Но, БДП секако не е сè. Дури и Америка, која се претпоставува дека е меѓу најразвиените земји во светот, во голема мера е практично трет свет. А Јапонија, од друга страна, како една од економски најразвиените земји, е и една од најемотивните култури.
Сега на чело на вашата земја е претседателката Наташа Приц Мусар, кандидат на левицата, што исто така го поддржува споменатиот впечаток. Што кажа?
-Дали во Србија нема жена претседател на чело на владата, декларирана личност со лезбејско – ЛГБТ потекло, а од луѓето во вашата земја слушнавме дека претседателот на државата е наводно геј, што секако е порадикална и помодерна од ситуацијата што во моментов ја имаме на овој план во Словенија.
Многумина се воодушевени од вашата насловна страница на „Иднината“ од Леонард Коен. Што ви беше важно кога ја правевте вашата интерпретација на оваа песна?
– Едноставноста на песната и текстот, што не може да биде поактуелно, иако е напишана и првпат објавена во 1992 година, што значи пред 30 години.
Како гледате на актуелните протести на климатските активисти „Само стоп нафта“, што мислите дека ќе покаже времето, дали беа скандалозни или преблаги?
– Целосно се согласуваме со нив и ја поддржуваме нивната иницијатива. Скандалозна е нафтената индустрија и политиката која се храни со неа и сите ние кои се уште соодветно и мирно ја консумираме. Со сета наша голема грижа за уметноста.
Симфонискиот проект „Аламут“ ја евоцира приказната за редот на атентатори чија историја во неговиот роман ја опишал словенечкиот писател Владимир Бартол. Зошто е важно да се игра/пее приказната за Аламут денес?
– Да, нашето ново симфониско дело е инспирирано од позната приказна заснована на историски настани од Персија во 11 век, опишани во неговата книга на словенечкиот писател Владимир Бартол. Централниот лик е еретикот Хасан ибн Саба (Хасан-и Сабах), харизматичен верски и политички водач на Исмаилистите и основач на мистериозната исламска секта на Асасините (или Хасасините), чие име сè уште се изговара со стравопочит. Мотото „Ништо не е точно, сè е дозволено“ како највисок принцип на Исмаилистите – со кои командува Хасан ибн Саба – и централна идеја на романот, кој, во духот на тогашниот европски макијавелизам и подемот на фашизмот – романот е објавен во 1938 година и е саркастично посветен на Бенито Мусолини -, заснован на негирање на сите учења и традиции и изразувајќи го најрадикалниот филозофски скептицизам, нихилизам и цинизам, се повторува неколку пати во романот и Бартол. го користи како мото на книгата. Во светлината на хаотичните вредности, поплавата од спротивставени информации што владеат со светот и агресивните деструктивни војни што го задушуваат нашето време, ова мото можеби никогаш не било порелевантно од денес. Аламутот на Лајбах е создаден во тесна соработка со современите ирански композитори и други соработници од Техеран, кои имаат свое разбирање за овој историски материјал, и тоа во некои елементи се разликува од погледот на западната поп култура, но сепак во грубите контури и основната приказна, ова толкување останува блиско до Бартоло . Според нашето – лаибашко – гледиште, ние се фокусираме првенствено на структурата на метафизичката моќ и волјата за (политичка) моќ, и така всушност продолжуваме онаму каде што застанавме пред неколку години со третманот на Ничеовиот Заратустра. За нас Аламут е интересен и затоа што ја поддржува нашата теза дека уметноста е фанатизам кој бара дипломатија, а дипломатијата е уметност која – барем според Аламут – бара фанатизам од друга страна…
Како ја коментирате русофобијата?
– А русофобијата секако е одвратна појава, како и фобија кон кој било друг народ и култура, особено значајна како руската. Покрај фантастични уметници, писатели, композитори, архитекти итн., од Русија или Советскиот Сојуз, во Украина всушност се родени голем број познати уметници, на пример Казимир Малевич, Илја Репин, Исак Бродски, Соња Делонеј, Николај Гогољ, Булгаков, Џозеф Конрад, Ана Ахматова, Сахер-Мазоч, Џозеф Рот. Не сите се сметаа за Украинци, но сигурно се родени или живееле во таа земја одреден временски период. Дури и некои од најпознатите советски политички лидери се родени во Украина, на пример Никита Хрушчов, Леонид Брежњев, Михаил Горбачов итн. Уметноста и културата – иако не се гледаме целосно во тој ранг – треба да дејствуваат решително како фактор на поврзување и надминување на глупавите предрасуди. Ние секако сме подготвени, ако треба, да одиме во таа војна и да се бориме против неа и против сите тие предрасуди и фобии.
