Пред 65 години Лајка беше испратена во вселената – се знаеше дека нема да се врати жива. Му донесе на тогашниот СССР голем предност во натпреварот за освојување на вселената
На 3 ноември 1957 година кучето Лајка стана првото животно во вселената. Но зад тој историски настан за човештвото се крие една тажна приказна.
Советскиот Сојуз ја лансираше Лајка во вселената со сателитот Спутник 2, а неговото патување беше уште една победа за советскиот лидер Никита Хрушчов во вселенската трка со Американците. Лајка била кучка од мешана раса, пронајдена на улица во Москва, стара околу три години и тешка шест килограми.
Ги избрале само женките, затоа што не треба да ја креваат ногата додека мокреат, што значи дека им треба помалку простор од мажјаците. Таа била избрана за првиот лет затоа што била паметна и послушна
Заради публицитет, кучињата требало да бидат фотогенични и да им дадат незаборавни имиња, а името на Лајка доаѓа од зборот „лаење“. Таа беше избрана за првиот лет затоа што беше паметна и послушна.
„Секако знаевме дека ќе умре во лет бидејќи во тоа време немаше начин да ја вратиме назад. Ја замолив да ми прости, последен пат ме погали и заплака. На почетокот се беше во ред. Се разбира, за време на лансирањето, срцето на Лајка беше многу забрзано, но по три часа пулсот се нормализира“, вели биологот Алисија Котовска (90), која била нејзин тренер, Одеднаш, за време на деветтата орбита околу Земјата, температурата во капсулата почнала да расте и достигнала 40 степени. Изолацијата не беше доволно добра, а научниците се надевале дека Лајка може да преживее осум до десет дена. Но, таа починала од дехидрација само по неколку часа. Таа кжува дека при нејзиното испраќање во вселената Лајка заплакала, што бил исклучително потресен момент.
Во времето кога беше лансирана мисијата на Лајка, малку се знаеше за ефектите на вселенските летови врз живите суштества. Некои научници веруваа дека луѓето не можат да го преживеат лансирањето или влијанието на вселената, па експертите кои работеа на вселенската програма ги гледаа летовите на животните како неопходна подготовка за човечки мисии. САД користеле шимпанза; Советската програма одлучи да користи кучиња. Лајка била скитник, првично наречена Кудрјавка (руски: кадрава), тренирана со две други кучиња и на крајот избрана за патник на советското вселенско летало Спутник 2, лансирано во вселената на 3 ноември 1957 година. Спутник 2 не беше дизајниран да се врати и од самиот почеток се знаеше дека Лајка ќе умре.
По успехот на Спутник 1, советскиот лидер Никита Хрушчов сакал леталото да биде лансирано на 7 ноември, на 40-годишнината од Болшевичката револуција. Понапреден сателит веќе беше во изградба, но не можеше да биде завршен до декември; овој сателит подоцна ќе стане Спутник 3. За да се запази ноемврискиот рок, мораше да се изгради ново летало.
Сепак, тоа не требаше да биде каков било занает – Хрушчов конкретно барал од неговите експерти да создадат вселенски спектакл, мисија што ќе го повтори успехот на Спутник 1 и ќе го заслепува светот со советската моќ. Планирано е кучето да се испрати во орбитата. Советските ракетни инженери долго време имале намера да испратат куче во орбитата пред да го обидат истото со човек; од 1951 година, 12 кучиња биле испратени во суборбиталниот простор со балистички летови, постепено работејќи кон орбиталната мисија можна некаде во 1958 година. За да се задоволат барањата на Хрушчов, орбиталниот лет на кучето бил избркан за лансирање во ноември.
Според руски извори, официјалната одлука за лансирање на Спутник 2 била донесена на 10 или 12 октомври, со што тимот останал само четири недели да го дизајнира и изгради леталото. Затоа, Спутник 2 беше донекаде брза работа, со повеќето елементи конструирани од груби скици. Покрај примарната мисија за испраќање живо суштество во вселената, Спутник 2 носел и инструменти за мерење на сончевото зрачење и космичкото зрачење.
Авионот бил опремен со систем за поддршка на животот кој се состои од генератор на кислород и уред за избегнување на труење со кислород и апсорпција на јаглерод диоксид. Вентилатор, дизајниран да се вклучува секогаш кога температурата во кабината надминува 15°C, е поставен да го лади кучето. На Лајка и е обезбедена доволно храна (во форма на желе) за седумдневен лет и е опремена со кеса за собирање отпад. Беа направени појаси за да одговараат на кучето, со синџири што ги ограничуваа нејзините движења на стоење, седење и лежење; немаше простор да се сврти во кабината. Електрокардиограмот го следеше отчукувањата на срцето, а другите инструменти ги снимија фреквенцијата на дишење, максималниот крвен притисок и движењата на кучето.
Иако Лајка не го преживеа патувањето, експериментот докажа дека жив патник може да преживее лансирање во орбитата и да издржи бестежинска состојба. Го отвори патот за човечки летови во вселената, а научниците ги добија првите податоци за тоа како живите организми реагираат на околината за време на вселенските летови. На 11 април 2008 година, руските власти подигнаа споменик на Лајка. Овој мал споменик се наоѓа во близина на воениот истражувачки објект во Москва кој го подготви летот на Лајка во вселената и има куче кое стои на врвот на ракетата.
Русите со години лажеле за нејзината смрт. Без разлика на брзата смрт на кучката, советското радио со денови известувало дека Лајка е добро. Официјалната верзија била дека Лајка умрела од отров кој и бил засаден во храната за да ја поштеди од болна смрт при нејзиното враќање на Земјата, а официјална Москва со години се држела до сопствената измислица.
Сателитот со посмртните останки на Лајка изгоре во атмосферата пет месеци подоцна, а првите животни кои биле лансирани во вселената и вратени живи беа мешаните раси Белка и Стрелка во сателитот Спутник 5 во август 1960 година.
