Земјата која промовира диктатура на пролетеријатот во Србија, врз виертнамски расботни промовира беспоштедна диктатура врз пролетеријатот
СЛОБОДАН МАРИЧИЌ
Запленети пасоши, студ, кревети без душеци, напнатост и вжештена атмосфера – приказната за условите за живот и работа на неколку стотици Виетнамци во Зрењанин повторно отвора прашања за правата на вработените од други земји, но и за односот на странските инвеститори кон работниците. каде и да се.
Во Србија пролетва пристигнаа околу 400 работници од Виетнам, ангажирани во изградба на нова фабрика за автомобилски гуми на кинеската компанија Линглонг.
„Откако дојдовме овде ништо не е како што треба“, изјави за Н1 еден од работниците. Сè е различно отколку во документите што ги потпишавме во Виетнам – животот е лош, храната, лековите, водата, сè е лошо“, додаде тој.
Од почетокот на 2021 година, Србија издала повеќе од 18.000 дозволи за странски работници поради недостаток на домашни работници, покажуваат податоците на Националната служба за вработување.
Повеќето од нив доаѓаат организирано, преку посреднички агенции или фирми кои ги вработуваат – но поради „правната празнина“ и недоследностите во регулативата, контролата на условите за живот и работа што ја спроведуваат српските инспекции е ретка.
За условите во кои живеат работниците од Виетнам, во Зрењанин се зборуваше последните месеци, но само кога касарната во која беа распоредени ги посетија активисти на невладините „Астра“ и „А11“ и новинари. стана јасно дека ситуацијата е сериозна.
Во зградата има само два тоалети, креветите немаат душеци, а фекалии се истураат на десетина метри од бараките“, се наведува во соопштението на овие организации.
Тие наведуваат и дека пасошите на работниците биле одземени веднаш по нивното пристигнување во Србија, што „укажува на можноста за трговија со луѓе со цел – трудова експлоатација“.
Тогаш во близина на касарната се појави приватно обезбедување, кое ги блокираше новинарите и активистите да пристапат до работниците.
Активистите се обиделе да изнесат еден од бунтовните од фабриката, што членовите на обезбедувањето сакале да го спречат, па во средата се случи инцидент.
„Тој сега е згрижен, тој е во безбедно сместување“, изјави за Би-Би-Си Христина Пискулидис од Астра, организација за борба против трговија со луѓе.
Министерството за труд, социјални работи и прашања на ветераните не одговори на прашањата на Би-Би-Си за состојбата со виетнамските работници до објавувањето на текстот.
Во претходната изјава за РТС тие изјавија дека градилиштето Линглонг е „најконтролирано во централен Банат“.
Линглонг ги негира сите обвинувања и вели дека виетнамските работници не се вработени кај нив, туку кај изведувачот со кој е склучен договорот (подизведувач – н.з.).
Премиерката на Србија, Ана Брнабиќ изјави дека трудовата инспекција е на терен и дека е наредено работниците да бидат иселени од касарната и да имаат подобри услови.
Што се случува во Зрењанин?
Некои медиуми во средата вечерта објавија дека виетнамските работници биле преместени од касарната. Сепак, активистите веднаш го демантираа тоа. „Таа лажна вест и тоа што институциите молчат се само купување на време за да се дојде до адекватно решение за целата ситуација“, вели Пискулидис.
Не знае, вели, како понатаму ќе се развива состојбата и дали наскоро работниците ќе бидат преместени.
Според полициската управа за странци во Зрењанин, во касарната има 402 работници од Виетнам, од кои 35 имаат легален престој во Србија, пишува Дојче веле.
Тие работат според договор со China Energy Engineering Group Tianjin Electric Power Construction Co. LTD, филијала во Белград, ангажирана од Linglong.
По пристигнувањето во Србија, морале да ги предадат пасошите на работодавецот, бидејќи им било кажано дека тоа е пракса кога се во прашање странски државјани, велат активистите.
Од Вишото јавно обвинителство во Зрењанин за Би-Би-Си на српски изјавиле дека поднеле барање до полицијата за собирање информации за сомнежи за „постоење трудова експлоатација и потенцијална трговија со луѓе во фабриката Линглонг“, а дека работата на тоа била во напредок.
„Толку негрижа, занемарување на домашната регулатива и толку бавно и блага реакција на институциите на вакви сериозни прекршувања на човековите права може да укажуваат на две работи – или целосна неспособност на власта или некаков дослух со работодавачот“, изјави Данило Ќурчиќ од „А11“, иницијативи за економски и социјални права
„Се надевам дека државните органи ќе покажат кој од двајцата е всушност – се плашам дека се оди во насока на некаков договор, но би сакал да не демантираат“, изјави тој за Би-Би-Си на српски јазик.
Медиумите јавуваат дека во средата пред касарната биле полицајци во цивилна облека, како и членови на трудовиот инспекторат и службеници од Заштитник на граѓаните, но нивните официјални реакции се уште нема.
Што велат работниците, а што е со компанијата?
Работниците не кажуваат многу – главно не знаат англиски, па јазичната бариера е проблем. Виетнам нема амбасада во Србија. „Преведувачот со кој отидовме првиот ден беше ангажиран од Линглонг, така што не можеме да споделиме информации со него“, рече Пискулидис.
Таа посочува дека за подобро продолжување на комуникацијата и борбата за работничките права се потребни добри преведувачи, а моментално се зависи од Google translate.
Сепак, еден од работниците кои зборуваат англиски зборуваше со новинарите во средата.
„Нашата компанија навистина се грижи за нас“, накратко рече тој.
Како што вели, во Србија дошол пред четири месеци, а земал само една плата. „Тие ми го држат пасошот и визата, не можеме да ја смениме нашата работа или вашата земја“, рече тој.
Во изјава за БИРН, Линглонг негираше какво било прекршување на законот.
Според нив, пасошите на работниците им биле земени само за да добијат дозволи за привремен престој и работа, а била изготвена и документацијата за вакцинација против Ковид-19.
„Пасошите мора да им бидат вратени на работниците штом се подигнат сите потребни дозволи“, наведуваат од компанијата и додаваат дека секој може да дојде за пасош во секое време.
„Не се зборува за одземање на нечиј пасош“, тврдат тие.
Линглонг, исто така, негираше дека виетнамските работници живеат во лоши услови и истакна дека платите ги исплаќаат навреме, во согласност со бројот на работни часови.
Како дошло до инцидентот?
„Тргни се од колата, тргни се од колата“, извикува жената која ја држи камерата, слушнато на нејзиното видео објавено на Твитер профилот на колективот „Кујна солидарност“.
Пред сивиот автомобил има голема гужва. Во него има еден од работниците – алармист кој со новинарите разговарал за состојбата во која живеат, поради што добил отказ, велат активистите.
Мажите во сино-сиви безбедносни униформи го блокираа патот до автомобилот, а виетнамските работници се обидуваат да ги преместат, за да го извлечат свиркачот од кругот на фабриката.
„Со кое право земате работници“, вели еден од обезбедувањето.
„Па, тој не е роба да го земеме“, одговара жената. „Како можеш да му забраниш, ти си полиција?
Виетнамските работници потоа го турнале обезбедувањето и автомобилот поминал, а свиркачот е безбеден, велат активистите.
„Неговиот правен статус моментално се решава“, вели Ќурчиќ.
Во какви услови живеат и работат работниците?
Креветите немаат душеци, туку штици покриени со тенок јорган, велат активистите. Во првото соопштение на невладините се наведува дека покрај сериозно прекршените работнички права, загрозено е и здравјето
Нема соодветна инфраструктура и канализација, па фекалии се излеваат на десетина метри од касарната, што е крајно небезбедно за здравјето на работниците“, додаваат оттаму.
Дополнително, посочуваат, не се обезбедени ниту греење, струја и вода за пиење.
„Нема топла вода за туширање, алиштата се перат на рака, со ладна вода и се сушат на постоечките јажиња каде складираат други работи, бидејќи немаат плакари“, се наведува во соопштението.
Активистите наведуваат и дека ниту еден од работниците не добива датум за почеток во договорот.
Врз основа на нивните изјави, дознаваме дека парите им биле исплатени на рака, дека работата се одвива во смени од девет часа, со една пауза за ручек“, наведуваат оттаму.
Работниците се должни да работат 26 дена во месецот, а доколку отсуствуваат еден ден, нема да им биде платено цел месец“, додаваат оттаму.
