Овој ученик во Третата белградска гимназија, која е во соседството на ОУ „Рибникар“ за прв пат излегува со врсниците на протестите во Белград. Вели дека тие иницијативи дошле одоздола. Нетовите врсници излегле од наставата во втората смена откако напишале на таблата: „Ние отидовме на протест“
АНА ЕЛЕЗ
„За најголем дел од средношколците минатонеделните протести беа први на кои учествуваа. Дури сега сфатија што значи да се протестира, дека тоа е еден од начините на изразување на незадоволството. Тие големи протести ни се фасцинантни затоа што гледаме многу народ пред Собранието и река народ низ улицата Кнез Милош. Учесниците се сите културни и фини, нема екцеси, се’ оди во најдобар ред. Ако некој случајно допре некого во таа толпа, веднаш следува извинување и одговор „не е важно“.
Според Лука Бабиќ, ученик во трети клас на Третата белградска гимназија, кој одел во соседното основно училиште, масакрот во ОУ „Владислав Рибникар“ е нешто несфатливо затоа што е едноставно – невозможно. Невозможно е децата да убиваат деца, ниту тоа може да се објасни на кој било начин.
Лука во септември ќе наполни 18 години и ќе може да гласа на следните избори. Тој, како и многу негови врсници, е антитеза на тезата дека младите се поспани и незаинтересирани за светот околу себе, односно за т.н. социо-политички настани. А доколку некои од нив пројават интерес, следуваат обвинувања дека таквите млади се подложни на политички манипулации.
Лука Бабиќ не изгледа како некој што е подложен на манипулации. За актуелните случувања вели дека тоа едноставно не е точно, бидејќи, протестите на „Србија против насилството“ доаѓаат „одоздола“ – од самото општество. Затоа многу ученици од неговата гимназија, но и од многу други средни училишта, на 19 мај ја напуштија наставата и учествуваа на протестната прошетка од Собранието до Газела. На таблата во училницата напишале: „Отидовме на протести“.
Овој средношколец вели дека никогаш не гледа информативни програми на телевизија и дека тоа е генерациски тренд. Неговите врсници се информирани на социјалните мрежи, на нив самите се организираат да излезат на протести затоа што тоа директно ги засега: протестираат против раширеното насилство во општеството што се случува пред нивни очи.
Што е отпор за вас?
-: Начин на размислување – механизам за оние кои размислуваат слободно да го изразат своето незадоволство. Тоа во никој случај не треба да биде краткорочен феномен, особено кога зборуваме за отпор кон власта. Во тој случај, отпорот треба да постои во текот на животот, секогаш кога со нешто не се согласуваме и имаме замерки на начинот на кој се води општеството. Ако се сведува на нешто краткорочно, тогаш зборуваме за чист популизам и собирање поени во општеството.
Кога првпат излеговте на улица да протестирате против нешто?
– Не знам дали ова важи, но како дете бев со мајка ми и тато на протестите за уривање во Савамала. Бев во второ или трето одделение во основно училиште. Тогаш, се разбира, не знаев за што се работи, но првиот пат самоиницијативно излегов на протест со моја чета беше за време на блокадите во Шабац, кога тепачите излегоа со шипки. Таа вечер „Не давимо Београд“ организираше протест на Плоштадот на Републиката во Белград. Тоа беше првиот протест на кој отидов сам.
Дали настанот во кој дете уби деца на училиште ја принуди вашата генерација да покаже поголем интерес за светот во кој живеат, за Србија во која живеат?
– Мислам дека свеста за состојбата на општеството постоеше и порано, но не беше видлива. Протестите „Србија против насилството“ успеаја да ги мобилизираат младите да излезат на улица и јавно да се изјаснат, бидејќи пред нив не постоеше механизам да се изјаснат за прашање кое им е важно. За поголем дел од средношколците минатонеделните протести беа први протести и дури сега разбраа што е протест, дека тоа е еден од начините да го изразат своето незадоволство. Има такви во моето општество кои едвај чекаат да наполнат 18 години и да добијат право на глас. Некои, се разбира, немаат апсолутно никаков интерес за политика, бидејќи, се’уште не сфатиле дека тоа е нешто што секојдневно ги засега.
Минатиот петок, како што напишавте на Твитер, „некои професори ја одржаа најважната лекција“, кога целата Трета гимназија ја напушти наставата и се приклучи на протестот. Пораките што ги напишавте на таблите беа: „Отидовме на протести“. Можете ли да кажете како го доживеавте?
– Тие големи протести ни се фасцинантни затоа што гледаме многу народ пред Собранието и река народ низ Кнез Милош. Учесниците се сите културни и фини, нема екцеси, се оди во најдобар ред. Ако некој случајно допре некого во таа гужва, веднаш следува извинување и одговор „не е важно“.
Атмосферата на првиот протест би ја разликувал од другите два протести бидејќи на првиот се чувствуваше дека луѓето доаѓаат исклучиво за жртвите. Подоцна дојдоа да покажат дека омразата што се шири на јавниот простор е неприфатлива за сите нас.
Ниту една влада не сака протести, особено ако на нив учествуваат средношколци или студенти. Дали исклучувањето на младите од протести, бидејќи нивното место е во училиштето, а не на улица, е патронизирачко омаловажување?
– Идејата дека не треба да се буниме, без разлика за што се работи, е луда. Кога излеговме да протестираме за државната матура, некои рекоа дека треба само да седиме и да учиме. Вистината е дека тогаш го видовме проблемот, го посочивме и конечно се собравме за да привлечеме внимание на она што ни доаѓа. Дека учениците треба да бидат на училиште е апсолутно точно, но одењето на еден протест нема да влијае на нивното образование.
Овде луѓето кои протестираат, не само младите, се нарекуваат секакви имиња и тоа е етикетирање на неистомислениците. Не мислам дека протестот е грд збор, напротив, но етикетирањето на луѓето што излегуваат на протести и измислувањето како изгледаат тие протести е начин на власта која го прави ова за да го потисне моментумот што е создаден. Овие протести воопшто не се како што се претставени во многу медиуми.
А има ли меѓу средношколците кои велат дека учесниците на протестот ги малтретираат граѓаните?
– Не во смисла на малтретирање граѓани, како што се пласира во некои медиуми, туку во смисла „зошто си го губам времето таму, имам подобри работи“. Тие не покажуваат никаква емпатија кон граѓаните кои беа блокирани поради протестот, но има и такви на кои се’ уште не им е јасно дека протестот е еден од начините за изразување на незадоволството и дека, згора на тоа, можат да бидат успешни.
На дваесет и седми март се собравте пред Министерството за образование и поднесовте петиција против државната матура. Еден од транспарентите на таа средба гласеше „Вашите грешки се нашата иднина“. Што имаат вашите генерации против постарите?
– Секој сака да обвинува некого, но мислам дека овој тренд на „обвинување на постарите генерации“ е сосема погрешен. Секако, некои работи можеа да бидат подобри и поинакви, но нема смисла да се ловат виновниците за состојбата во која се наоѓа општеството, бидејќи тоа повторно е етикетирање.
Кои се најмладите учесници на протестот што сте ги виделе? Можеме ли да ги одвоиме искуството и возраста?
– Апсолутно. Најмладите беа некои осмоодделенци кои самостојно дојдоа на протестот. Се разбира, имаше и родители кои донесоа многу мали деца, како моите, на протестите во Савамала, но тоа не се брои.
Во колку училишта е изразен општествениот активизам? Дали заинтересираните ученици наидуваат на отпор од наставниците и раководителите на училиштата?
– Зависи од училиштето. Во моето средно училиште професорите генерално ги поддржуваат младите да бидат активни граѓани и да излезат на протести. Во другите училишта има проблеми, но не затоа што наставниците и луѓето што работат во училиштата го кочат активизмот. Наместо тоа, мислам дека се плашат дека ќе ги сносат последиците за тоа, дека ќе треба да одговараат пред надлежните органи.
Каков е односот кон граѓанското образование во вашето средно училиште? Дали е во конкурентна позиција во однос на веронауката?
– Имам впечаток дека граѓанското образование постои само поради веронаука, односно како опција ако не сакаш да одиш на веронаука. Односот кон него, како и кон веронауката, е дека тоа е само уште една лекција во фондот што не служи за ништо. Наместо граѓански, порано постоеше предмет на Уставот и правата на граѓаните. Од она што го научивме таму, заклучив дека тоа е предмет кој би бил пандан на граѓанството, но многу подобро конципиран – не како алтернатива на веронауката, туку како предмет што всушност ќе ги научи учениците за Уставот и правата на граѓаните. .Вака конципирано Граѓанско воспитување не придонесува за активистичката борба.
Зошто размислувате да одите на следниот протест?
– Тоа го чувствувам како моја граѓанска должност, особено сега кога дојдовме толку далеку со овие протести. Мислам дека е одлична работа што толку многу луѓе дојдоа на протестите. Откако сум општествено активен, тоа не се случи досега.
Што мислите, каква емоција го одржува протестот? Што треба да го „води народот“? Дали е тоа лутина?
– Лутината е активирач, но надежта е таа што ги држи луѓето заедно – надежта дека нешто може да се промени, дека ќе се подобри и дека не доаѓаат залудно.
