Mакедонско-бугарскиот ќорсокак може да се надмине со формулирање на проблемот во однос на културниот конфликт и неговите политички и политички средства за решавање, со акцент на образовните политики како интердисциплинарно поле (не само фокусирање на историјата)
КАТЕРИНА КОЛОЗОВА – АЛЕКСАНДАР САЗДОВСКИ
Ние тврдиме дека за да се заобиколи бескрајната јамка на обиди за решавање на историски спорови, кои, како што дознавме од примерите на земјите од Вишеград (вклучувајќи го и полско-германскиот спор), никогаш не се вистински решени како такви, мора да се транспонираат на политичко ниво и да се решат преку пристапот на студии на политики со повеќе прашања
Останувањето во рамките на дискурсот за историјата оневозможува да се смислат политички средства кои можат да го решат проблемот. Понатаму, сметаме дека поставувањето на проблемот како „историски спор“ е погрешно бидејќи се справува и со јазикот (македонскиот) и на еднакво рамниште со историјата. Така, проблемот со кој се соочуваме е многу сличен на оној меѓу Северна Македонија и Грција и треба да се реши како таков: тоа е конфликт кој се однесува на историјата, јазикот, наследството и, според тоа, се сведува на културен конфликт и страв од „културно присвојување“ – да го парафразирам проф. Костас Дузинас на конференцијата Авении на соработка (организирана од ISSHS на 3-4 декември 2021 година) – и треба да се однесува како таква.
Моделот на политички средства за тоа може да се најде во членот 7 од договорот од Преспа. Сепак, процесот на имплементација треба да биде споредлив со оној на Преспа и повеќето земји од Вишеград (вклучувајќи ги полско-германските, полско-украинските, полско-руските, германско-француските и други примери дека вишеградските процеси на помирување биле дел или изградени по0
а) тоа треба да биде неограничен процес на културно помирување,
б) како што советуваат нашите експерти од Вишеград, историјата не треба да биде дел од ниту еден правно обврзувачки документ, бидејќи, да ја цитираме Марта Шпала, „историјата никогаш не се решава, сепак може да се постигне значителен напредок во помирувањето“
Така, единствениот временски ограничен документ од правна природа треба да биде „рамка на помирување“ што ќе содржи историски спор и сродни ревизии на наставните програми како дел од него, но не се сведува на него.
Младинската соработка би можела да биде главен аспект на процесот на културно зближување, а добра почетна точка е веќе поставена, многу подобра од имплементацијата на Преспа во нејзината почетна фраза, не информираа младинските организации кои беа дел од Авении на соработка. конференциска програма.
Сумирајќи, македонско-бугарскиот ќорсокак може да се надмине со формулирање на проблемот во однос на културниот конфликт и неговите политички и политички средства за решавање, со акцент на образовните политики како интердисциплинарно поле (не само фокусирање на историјата). во согласност со ажурираните упатства на УНЕСКО, културните политики и политиките на зајакната економска соработка. Нашите препораки се подолу, но ќе ги повториме и во ова резиме за да овозможиме полесно следење на разработената анализа: Препораки
Првата препорака е повеќеслојна и претставена во форма на 4 под-препораки.
Првата препорака ја гледаме како предуслов за кој било функционален Патоказ за имплементација. Двете држави треба да воспостават јасна разлика помеѓу културните, историските и политичките категории на дискусија и соодветните политички решенија кога станува збор за спроведувањето на Договорот, на следниов начин: Треба да се смислат културни политики со цел да се одговори на културниот конфликт и да се понуди разрешница во однос на културните и образовните политики низ дисциплини (книжевност, уметност, историја); Со цел да се решат и политичките и академските грижи вгнездени во наставните програми на двете земји, како што е прашањето за содржината и формулацијата што ја потхранува ксенофобијата, како и во политичката култура на двете земји, образовните политики, вклучително и мултиперспективизмот како метод, треба да бидат стаени на место;
Историографијата или педагогијата не треба да го дадат решението за конфликтот во прашање, туку современите образовни политики; Да се применуваат образовни и меѓународни односи кои би можеле да ги потврдат неоспорните врски во историјата, без разлика дали таквата историја се нарекува споделена или заедничка – потврдувајќи ги како врска на континуитет помеѓу заедничкото минато, но и надежно споделената иднина;
Бинационалната мултидисциплинарна комисија и креаторите на политиките треба да бидат помогнати во ревидирањето на наставните програми од страна на образовни експерти усогласени со УНЕСКО; Згора на тоа, Комисијата треба да се реформира и да се направи панел за образовна политика и културно разрешување конфликти, наместо комисија за „историски вистини“.
Бугарскиот парламент треба да биде свесен дека член 1 алинеја 5 од неговата Декларација од октомври 2019 година е во спротивност со реалноста што произлегува од Договорот од Преспа потпишан во 2018 година, кој не е само билатерален, туку ерга омнес правен акт донесен таков преку овластување на Обединетите Нации
(ова е сумарум на тезите на д-р Катерина Колозова, проф. Истражувачки асистент: и на Помладиот научен истражувач м-р Александар Саздовски. Теренско и биро истражување: Факултетот за ИССХС)
