Како ќе реагираат актуелните конституенти на власта кога ќе останат со куси ракави – дали повторно ќе почнат со демонстрации?
ЕДИН СМАИЛОВИЌ
„Што грбаво ќе се рроди, времето не го исправува“, изјави одамна познатиот адвокат Валтазар Богшиќ. По 13 месеци работа не останува ништо друго освен да се констатира дека проектот на експертската Влада на Црна Гора за жал пропадна. Ова денеска го признаа од коалицијата „Црно на бело“, која е дел од трипартитниот сојуз што ја договори актуелната влада во декември 2020 година.
Претседателот на Обединетата реформска акција (УРА) и вицепремиерот Дритан Абазовиќ го предложија концептот на малцинска влада. Според идејата на Абазовиќ, новата влада треба да ја поддржат сите политички субјекти во парламентот, но не секој може да смета дека ќе биде дел од владата. Не треба да се биде видовит, па да разберете дека Абазовиќ мисли на Демократска партија на социјалистите и на Демократски фронт.
Но, од друга страна, овој концепт никогаш не може да успее доколку една од овие две пратенички групи не гласа за него.
СИТЕ НЕПОЗНАТИ НА МАЛЦИНСКАТА ВЛАДА Според оваа идеја, на овој начин би се деблокирал патот на Црна Гора кон Европската Унија, но и би се воспоставила неопходната стабилност на внатрешно-политичките околности.
Мое мислење е дека поддршката за малцинската влада, иако повторно неволна, ќе дојде од Демократската партија на социјалистите. Има повеќе причини зошто Демократската партија на социјалистите ќе го поддржи ова рекомпонирање на владата. Првиот е секако надворешниот притисок во вид на американскиот пратеник за Западен Балкан, Габриел Ескобар, кој неодамна беше во посета на Црна Гора и, меѓу другото, сосема јасно кажа кога новата администрација во Вашингтон не сака да биде на власт. Втората причина е што Демократската партија на социјалистите со месеци е во дефанзива, а некои функционери на локално ниво веќе не го послушаат раководството на партијата. Ѓукановиќ е свесен дека партијата што ја предводи го има потребното време за политичка консолидација, а малцинска влада поддржана од Демократската партија на социјалистите би била токму таа шанса.
Сепак, се поставува прашањето за опсегот, можностите и времетраењето на малцинската влада. Она за што мора да бидат свесни оние кои влегуваат во овој нов експеримент е дека во Црна Гора веќе е инсталиран доволно длабински персонал, што ќе ја попречи реализацијата на концептот што објективно ќе значи враќање на Црна Гора на силни евроатлантски позиции. Само тотален политички неук или идеалист може да верува дека овој реверзибилен процес може да се одвива без турбуленции.
Демократскиот фронт и Демократите на Црна Гора, кои остануваат надвор од потенцијалната нова влада, имаат неколку стотици кадри кои се назначени на водечки позиции во образованието, полицијата, судството, но и во јавните претпријатија како Електропривреда Црне Гор и Аеродром.
Ако малцинската влада е ограничена во времетраење на шест месеци или една година, илузорно е да се очекува дека ќе може да ја врати контролата врз овие системи до крајот на нејзиниот мандат.
Она што исто така е непознато е како ќе реагираат актуелните конституенти на власта кога ќе останат со куси ракави. Ќе почнат ли демонстрациите повторно и дали тоа ќе остане само внатрешна работа на Црна Гора? (Тие веќе започнаа – н.з.)
Реално, малцинската влада отвора многу прашања и дава толку малку одговори.
ВУЧИЌ УМЕЕ ДА ВЛАДЕЕ САМО ВО ХАОС Она што е важно, доколку овој експеримент не биде неславен како претходниот, е силната меѓународна поддршка за новата влада, но уште поважно, центрите на моќ во Брисел и Вашингтон мора да сфатат дека Црна Гора и нејзината стабилизација се само дел од регионалните сложувалки. Не значи ништо ако привремено го изгаснете пожарот во Црна Гора и го оставите огнот да гори во Босна и Херцеговина или Србија.
И тука доаѓа суштината на проблемот и мислам дека, за жал, на Запад нема желба да се реши овој проблем до крај. Мора јасно и гласно да се каже дека Александар Вучиќ е главниот инспиратор и директор на регионалната нестабилност. Не треба да си особено интелигентен за да разбереш дека Вучиќ само го копира својот духовен отец Слободан Милошевиќ.
А „миротворството“ на Вучиќ изгледа вака: прво меѓуетничките и меѓуверските односи се заоструваат до пукање. Се разбира, таа работа не ја работи Вучиќ, туку неговите оперативци на терен во Босна и Херцеговина, Црна Гора, Косово, но и во Србија каде што е потребно. Секако, тука е и Александар Вулин за сликата од лудницата да изгледа што поубедливо.
Во голема грешка се оние во меѓународната заедница кои мислат дека може да се најде компромис со Вучиќ. Таа заблуда ги чини и ќе ги чини многу граѓаните на Западен Балкан, но и Европа. Компромисот не е можен од едноставна причина. Вучиќ знае само да владее во хаос. Секое нормализирање на политичките околности е патот до неговиот конечен политички крај и тој воопшто не може да си го дозволи.
Затоа ќе продолжи да прави проблеми секаде каде што ќе може, а потоа ќе се понуди да ги реши истите проблеми кои самиот ги создал.
Тоа ќе биде најголемиот предизвик за новата влада во Црна Гора. Сериозна закана за правниот поредок на една земја може да се случи само со огромно влијание однадвор. Во нашиот случај, тоа нема да се случи само ако стане јасна и цврста сила како одвраќање. Исто така, мора да се прошири на целиот регион, бидејќи е нереално да се очекува од вас да инсталирате демократија во мала земја од половина милион жители на Балканот, а околу таа земја владее мрак на етничка и верска ексклузивност.
Но, за на крајот да заклучиме, Црна Гора е дојдена до фаза како и да избереме, излезот ќе биде неизвесен и трнлив. Оние кои го креираат овој политички проект наречен малцинска влада на Црна Гора, мора да бидат свесни за огромната одговорност што ја преземаат. Можеби ова е нашата последна шанса да излеземе од една многу неблагодарна политичка, економска и безбедносна ситуација. Се надевам дека за тоа особено се свесни Дритан Абазовиќ и Владимир Јоковиќ, очигледно две клучни личности на новата влада.
Ако и овој концепт на моќ не функционира, се плашам дека ќе се работи само за купување време на наша сметка, бидејќи тогаш очекуваниот армагедон на јавните финансии ќе не погоди уште посилно со политички последици кои никој не може да ги предвиди на момент.
Го чекаме исходот или нова парцела.
Ќе видиме.
