„Луѓето мислат дека сум луд, кога велам дека Бајкалското е живо, дише, но потоа доаѓаат тука и да го чувствува тоа,” Дали ќе се кандидира на маратонот на замрзнатото езеро во Сибир?
НИЛ МЕКФАКАР
Мразот се разбуди, а потоа почна да попушта под нозете. Никој не ја предупреди Вероник Месина за тоа.
Вероник, кој работи како логопед за француски во Камбоџа, дојде од далеку до Бајкалското Езеро во Сибир за над замрзнатата површина да истрча маратон. Првпат беше на мраз само еден ден пред трката.
„Прво, јас се плашам од вода, а вие може да види дека цело време трчам над вода”, вели таа.
Лизгање по мразот, додека тој се тресе и чкрипи а се чини и дека се движи понекогаш се нарекува „Бајкалското симфонија”, не е најпријатно изненадување.
„Тоа беше страшно”, вели Вероник Месина (40). „Секогаш кога мразот ќе започнеше да крцка јас трепереви мислам дека лизгав двојно побрзо од обипчно.”
Маратонците често користат необнични иакуства за ко ине знааеле и сега секој март во мали групи доаѓаат на маратонот на Бајкал, езеро кое УНЕСКО го прогласи за светско наследство, како резултат на егзотични, етерични убавини, но, исто така, поради непредвидливоста и тешките услови.
Орабено со планини чии врвови се секогаш бели, ова зимско езеро е напластено со огромна снежна покривка со темно-сини делови, каде мразот е видлив, бидејќи ветерот ја разнел снежниот покрив.
Микроклимата е таква што е невозможно да се предвидат временските услови на Бајкалското Езеро. „Науката не ни помага”, вели Алексеј П. Никифоров, основач на маратонот што се одржа оваа година на 2 март.
Многу маратонци за да ги тестираат своите граници доаѓаат до Бајкалското Езеро, најголемата и најдлабока површина на свежа вода на Земјата, околу 4.350 километри источно од Москва.
„Ќе имам 30 години овој месец и сакав да направам нешто лудо”, вели Сабрина Квонг, банкарка од Хонг Конг, и нервозно додава: „Аплицирав пред да размислам колку би било екстремно”.
Мразот и временските услови не дозволуваат две трки да бидат идентични.
„Бајкал подготвува нови изненадувања, особено за тркачите, секој пат”, рече Никифоров пред маратонците ноќта пред трката. „Затоа, сè е уште поинтересно”, додаде тој.
Кога во 2005 година една мала компанија за рзвој на туризмот во Сибир предложи да се организира маратон околу езерото, тој си помисли: „Зошто не преку него?”
Бајкалското езеро е природен резерват на источниот брег е 37,3 километри оддалечен од Листвјанка, главниот туристички центар на западниот брег. Предизвикот е да се најде пат за лизгалки низ езерото, без пукнатини или дупки каде што мразот е целосно уништен, а над кои е невозможно да се мине.
Никифоров го проверува мраз неколку недели пред трката. Тој ја тестира неговата дебелина со советска рачна бушилка. ;рз со дебелина од 43 сантиметри може да држи тенк.
Оваа година мразот беше дебел 69 сантиметри.
Пукнатините се опасни во смисла дека тоа е лесно да се изврти зглобот, но една година, се отвори голема дупка, така што маратонците го одминуваа местото со помош на паркирани три мали чамци.
Минатата година, одеднаш почна да дува жесток ледени ветар што ја намали видливоста на неколку метри. Дезориентираните тркачи се ориентираа следејќи црвени знаменца. Некои добија смрзнатини.
Никифоров неволно ја прекина трката за прв пат, и евакуираше сè.
Во согласност со локалните шамански традиции, тој го смета Бајкалското Езеро за живо суштество.
„Луѓето мислат дека сум луд кога велам дека Бајкалското езеро е жив, дише, но потоа доаѓаат тука и го чувствуваат тоа”, вели тој.
Тркачките партнери Владимир Волошин (44) од Русија и Лорен Н. Лекамп (41) од Франција, кои беа евакуирани од езерото во 2018 година, го бакнаа мразот кога дојдоа оваа година.
Во текот на ноќта пред настапот, Никифоров го спомна начинот на кој тој самиот открил нова пукнатина во мразот.
„Можеби таа ќе се затвори, може да се прошири, не можеме да знаеме”, рече тој, додавајќи дека, доколку е потребно, тие можат да поставуваат табли во текот на несреќата.
Утрото, сите беа управувани од бродови до почетната точка на маратонот. Оваа година учествуваа 97 мажи и 30 жени од 23 земји, а една четвртина од тркачите беа од Русија.
Само 24 од нив го излизгаа полумаратонот. Никифоров се грижи да нема премногу тркачи, за да може да направи евакуација ако ситуацијата се усложни.
Мотото на маратонот е „чиста вода”, во обид да се подигне свеста за зачувување на ова длабоко, речиси две километри езеро. Тоаа содржи околу 20 проценти од свежа тавода на Земјата.
Густите облаци се закануваа со снег додека тркачите се движеа во групи. За само над еден час тие веќе преминале повеќе од четири километри и биле видливи како мали црни точки на бел хоризонт каде снежното езеро се поврзува со облачното небо.
Тогаш се појави сонцето, а на температура од само три степени целзиусови, што во март се смета за топло во Сибир, на овој маратон некој се соблече во шорцеви. Кога го виде Никифоров, му пристапи со чамец.
„Или ќе ги изгубиш тестисите, или ќе ти дозволиме да ти помогнеме”, извикувал тој на руски, заканувајќи се да го исфрли од трката ако не се облече.
Препорачана опрема за трчање по мрзот подразбира дебели тренерки, очила, лесна јакна, пантолани отпорни на ветер, плус два слоеви долни интимни алишта. И дебели ракавици, секако.
Тркачите понекогаш минуваат низ навеви од снег, понекогаш се движат низ чист мраз. Алекс О’Шиа, 44, пожарникар од Ирска, направи чевли со крампони, кои беа, сепак, бескорисни за таков дебел мраз, и еднаш падна.
Вероник Месина почнала да се плаши. Заради стравот од пукнатина, одлучи да се држи до други тркачи. Наскоро таа беше сама, внимателно следејќи го мразот пред неа и обидувајќи се да одлучи која страна да се движи ако пукнатината се отвори.
„Беше прекрасно”, вели таа. “Вие сте на Бајкалското Езеро, тоа е вашата борба, вие сте целосно сами со себе.”
Растојанието што таа требаше да го совлада не ја загрижуваше. Беше подолго во пустината Гоби, кога поминуваше 400 километри.
Целта, која е единствена кога станува збор за маратонот, значи враќање на самиот почеток. Бескрајната белина, од друга страна, може да ве измами. Тркачите меѓу себе беа оддалечени по шест километри.
Антон Долгов, компјутерски научник во Москва, победи по 3:05:05 часа лизгање. Екатерина Лукашева (30) од блиската Иркутск беше првата жена што ја мина целта по 3:49:30, а Вероник Месина беше шестата жена која стигна до крајот по 4:30:54.
“Јас истрчав преку вода!” Таа извика победа, и го спореди ова искуство со астронаут кој истражува на друга планета. „Многу сум среќна што сум тука!”
Дали ќе го направите ова повторно?
“Сакам да одам на различни места, за да ги гледам работите поинаку”, се насмеа
