Грузиската опозиционерка укажуав дека до неодамна, казната за само присуство на демонстрации беше 1.700 евра. Затоа луѓето носеа маски. Потоа властите одлучија дека само носењето маска ќе значи петнаесет дена затвор. Повтореното кривично дело може да значи цела година затвор. Владата ги заплашува, тепа и финансиски ги притиска демонстрантите и нивните семејства
МАРКО ЛОВРИЌ
Врските меѓу Србите и Грузијците не се традиционални, историски, братски, што прво се мисли во тој контекст, туку се доста современи – двата народи имаат сон што се претвори во кошмар. Партијата „Грузиски сон“ е на власт од 2012 година, а нејзините перформанси се такви што амбасадорот на Европската Унија во Грузија, Павел Херчински, неодамна изјави дека земјата што е домаќин „не е на пат да стане членка на ЕУ – ниту во 2030 година, ниту подоцна“. На почетокот на ноември, Европската комисија ја нарече Грузија „само номинален кандидат“, но жител на таа кавкаска земја не мора да погледне преку границата за да го види проблемот. Демонстрантите во Тбилиси го слават својот прв роденден овие денови. Протестите траат од крајот на ноември 2024 година, кога премиерот Иракли Кобахиѕе објави четиригодишна пауза во маршот до Брисел, но причините – барем подоцна – станаа пошироки. Протестните потези како што е блокирањето на авенијата Руставели во Тбилиси беа возвратени од режимот со тепања и апсења.
ОГРАДАТА ПРЕД ПРЕТСЕДАТЕЛКСТА ПАЛАТА Марика Микиашвили, секретарка за надворешни работи на опозициската партија Дроа, зборуваше за „Радар“ за заедничките српско-грузиски страдања. Микиашвили предава на Универзитетот Алта во Тбилиси, а неодамна беше гостин на Белградската безбедносна конференција, организирана од Белградскиот центар за безбедносна политика (BCBP).
„Досега, казната само за присуство на протест беше 1.700 евра. Затоа луѓето носеа маски. Потоа властите одлучија дека само носењето маска ќе значи петнаесет дена затвор. Повтореното кривично дело значи кривична пријава, а можеби дури и цела година затвор. Властите ги заплашуваат, тепаат, вршат финансиски притисок и врз демонстрантите и врз нивните семејства. Дури и одењето на протест во Грузија е херојски чин“, ја сумира Микиашвили моменталната ситуација.
Четврти октомври во Тбилиси беше особено мрачен, не поради есенското време, туку поради многу разновидните вести – дали опозицијата навистина се обиде да изврши насилен државен удар тој ден или стануваше збор за режимска насока? Или нешто помеѓу? Драматична нота им даде на настаните фактот што главната покана за состанокот (уште во јули) ја даде познатиот оперски пејач и независен политичар Пата Бурчуладзе. Поддршка дојде и од Обединетото народно движење (УНМ), партијата на поранешниот претседател Михаил Саакашвили. Организаторите – ако беа – веруваа дека присуството на двесте или триста илјади луѓе ќе биде доволно за „мирна револуција“. На крајот, имаше значително помалку присутни луѓе, а Микиашвили потсетува дека на тој ден беа организирани локални избори, кои опозицијата во најголем дел ги бојкотираше. „Еден од столбовите на политиката на опозицијата треба да биде изолацијата на режимот – не влегуваме во лажен парламент, не учествуваме во фарсата на локалните избори и така натаму. Од друга страна, имавме таканаречена мирна револуција, како што ја крстија организаторите. Имаше целосна конфузија околу тоа кој стои зад неа, што планира, сè беше тајно. Луѓето беа оставени да размислуваат во два правци – или беше блеф или некој навистина имаше генијален план и загарантирана победа, бидејќи организаторите беа многу самоуверени.“
Марика Микиашвили признава дека самата сè уште не е сигурна што се случило на 4 октомври. Сепак, таа е убедена дека режимот барем ја искористил можноста да ги дискредитира протестите. Тој верува дека оградата пред претседателската палата Орбелиани некако паднала премногу лесно.
„Тие сакале општо насилство. Она што се случувало пред палатата изгледало целосно оркестрирано. Некој едноставно ја турнал оградата и таа паднала. За среќа, демонстрантите не биле таму поради насилството. Тие биле таму токму затоа што мислеле дека некој има план за мирно преземање на власта. Тие верувале во гласиштата дека режимот се соборува одвнатре, дека неговите претставници и полицијата ќе сменат страна ако се појават доволно луѓе. Муртаз Зоделава од ОНМ бил уапсен додека давал изјава на улица, а тој наредил да не се верува на оние што носат само средства, а не идеали. Тој додал дека треба да се верува на инстинктите, од кои заклучувам дека некој бил двоен агент, дека некој ги убедил организаторите дека режимот ќе се сруши брзо и лесно.“
СTRAВ ОД „РУСКАТА МЕЧКА“ Режимот не се сруши, а стравот од Русија не исчезна ниту во Грузија. Успехот на грузискиот сон делумно беше изграден врз идејата дека на Русија не треба да ѝ се спротивставуваме.
„Тоа е клучната пропагандна линија на режимот – ако опозицијата победи, ќе војуваме со Русија. И оваа „мировна пропаганда“ е целосно лажна. Во моментов не гледам никакво слично сценарио, бидејќи Русија веќе има доволно проблеми. Од друга страна, ако Русија триумфира во Украина, сите ќе бидеме во неволја, не само Грузија.“
Микјашвили верува дека војната во Украина нема да заврши сè додека Русија не биде принудена да се откаже од своите империјални амбиции. Ако конфликтот само повторно замрзне, прашање е кога ќе започне повторно. На прашањето дали мисли дека Москва некогаш ќе ја прифати Грузија како членка на НАТО или ЕУ, Микијашвили одговара дека Москва не треба да одлучува за тоа.
„Се надевам дека ЕУ и НАТО нема да дозволат Москва да стави ’вето’на проширувањето. Западните актери имаат важни лостови во рацете за да го повикаат Грузискиот сон на одговорност. Не е потребно многу за да им се помогне на луѓето во Грузија – санкции врз поединци, одбивање да се соработува со таков режим, сè што е важно.“
И што е важно во самата Грузија? Точно е дека причините за српските и грузиските протести не се идентични, но Марика Микијашвили се обиде да најде некаков заеднички рецепт за нивниот успех.
ЗАЕДНИЧКИОТ ФРОНТ Е НАЈДОБРО РЕШЕНИЕ Секако, важно е да се мобилизира јавноста, да се бори против режимската пропаганда и да се контролира наративот, односно да се брани од таа пропаганда. Но, важно е и да се насочи таа мобилизација. Не е доволно да се крене јавноста на нозе, мора да има и заедничка платформа. Заедничкиот фронт е најдоброто решение, но ако не може да има целосно единство, мора да има барем доволно од тоа меѓу оние кои можат да донесат луѓе, ресурси, стратегија.“
Во Грузија, смета Микијашвили, сè уште нема таква единственост.
„Имаме многу партии, но не сите ги гледаат проблемите на ист начин. Да, сите разбираат дека се свртуваме кон тотална диктатура, но некои луѓе сè уште не мислат дека проблемот е итен или имаат илузии за тоа како би можел да се реши.“
Во претходните денови, „мрежната битка“ беше актуелна во Србија. Соговорникот на Радар смета дека интернетот е одлична алатка, но дека мора да се користи мудро.
„Некои Грузијци мислат дека нема да има промени сè додека постои Фејсбук, бидејќи луѓето го искажуваат својот гнев на такви места и мислат дека придонеле за нешто. Сепак, тоа е одлично средство за мобилизација.“
Грузија ретко е прв избор за водечки текст во рубриките за надворешна политика, но минатата година привлече внимание не само поради политичките турбуленции, туку и поради фудбалот. Одличниот настап на нејзината селекција на Европското првенство против голем број силни ривали – Турција, Чешка, Португалија, Шпанија – ги освои срцата на фудбалските фанови. Марика Микиашвили потоа напиша интересен текст за враќањето на „националната гордост“. Година и пол подоцна, таа сè уште зборува за оптимизмот што тој храбар настап на меѓународната сцена им го даде на Грузијците, но сега има дополнителни сознанија.
ПРЕДАВСТВОТО НА ФУДБАЛЕРИТЕ „Да, тоа беше поттик, доказ дека можеме да направиме нешто. Режимот, сепак, го сфати тоа. Затоа се обидоа да се инфилтрираат во фудбалерите, да ги „купат“, да ги украдат тие победи. Владата вложи многу пари во фудбалот и луѓето беа разочарани кога фудбалерите не се спротивставија на режимот за да ја одбранат демократијата и човековите права. Затоа сега гледаме дека стадионите не се навистина полни кога игра репрезентацијата. Ентузијазмот и „хемијата“ меѓу јавноста и фудбалерите исчезнаа, бидејќи не нè сакаа. Тие не се придружија во борбата.“
(radar.rs)
