Пред изборите, победниците ја обвинија Русија дека потрошила стотици милиони евра за „хибридна војна“, поразениот „проруски“ Патриотски изборен блок тврди дека му биле одземени гласови, а Србија е исто така на списокот на земји вклучени во „хибридната војна“
МАРКО ЛОВРИЌ
Старите вести можат да бидат добри, но сами по себе се лоши. Звучат како извртена филозофија, но всушност се банална политичка забелешка, што Молдавија уште еднаш ја илустрира. Во недела, на 28 септември, Молдавците избраа кој ќе ги претставува во собранието, и повторно убедливо избраа „проевропски сили“. Владејачката Партија за акција и солидарност (ПАС) освои повеќе од 50 проценти од гласовите, а „прорускиот“ Патриотски изборен блок (БЕП) застана на помалку од 25 проценти
ПАС така обезбеди удобно мнозинство во новиот состав на парламентот, односно 55 од 101 пратеник, додека БЕП ќе има 26 пратеници. Останатите места им припаднаа на три партии. Алтернатива и Наша партија се познати по нивната нејасна геополитичка ориентација, а за ексцентричноста ќе се погрижи Демократијата дома, која се надева дека Молдавците еден ден ќе испратат претставници во романскиот парламент.
Тоа е веста, а сè друго можеше да се прочита во текстот на Радар од минатиот ноември, кога Молдавците ја избраа Маја Санда, основачот на ПАС, за претседател. Дури и тогаш, Молдавија беше растргната помеѓу новата и старата љубов, Брисел и Москва, а новата победи. Дури и тогаш, западното крило на Молдавците ја обвини Москва за мешање во внатрешните работи, бидејќи сега премиерот Дорин Речан зборуваше за „стотици милиони евра“ што Кремљ ги потрошил за „хибридна војна“. Кишињев им забрани на две „проруски“ партии да учествуваат на изборите поради наводно купување гласови и повторно уапси „хибридни воини“, ги бранеше податоците од хакерски напади и се бореше со дезинформации. Гласањето на западната дијаспора – доволно бројна за да влијае на резултатите од изборите и многу симпатична кон идеите на ПАС – повторно беше нарушено од лажни бомбаши. Минатата година, Германија и Велика Британија беа „цел“, а оваа година, Брисел, Рим и Ешвил, Северна Каролина.
И реакцијата на поразените беше како и претходно. Патриотскиот блок тврди дека изборите не биле фер. БЕП ја обвини владата дека ги спречува „своите“ Молдавци да гласаат со тоа што не отворила доволно гласачки места во Транснистрија и во Русија, каде што биле отворени само две гласачки места во споредба со 22 во САД, како што објави „Њујорк тајмс“. Затоа во понеделник имаше протест пред парламентот, иако не масовен.
Србија е исто така на списокот на земји вклучени во гунгулата, првенствено поради веста дека руски и белоруски инструктори во близина на Лозница со месеци подготвувале молдавски и романски платеници за улични борби ако помалку радикалните планови на Москва не успеат. Обуката наводно вклучувала вежби на стрелиштето, а двајца српски државјани биле уапсени во Шабац два дена пред изборите бидејќи помогнале во сето ова. Сепак, ниту ова не е ново, бидејќи ваквите обуки биле во вестите и пред претседателските избори во Молдавија во 2024 година. (Упасени се лица откако обуката завршила иобучените заминале на „работни места“ – н.з.).
По целата врева, останува фактот дека 52 проценти од гласачите гласаа во неделата, од што е тешко да се заклучи дека Молдавците мислеле дека избираат нешто судбоносно. Тие го избраа „европскиот пат“, но главното ветување на ПАС, членството на Молдавија во Европската унија помеѓу 2028 и 2030 година, изгледа како бајка. Доволно е да се споменат територијалните проблеми, односно полуодвоената Транснистрија, чија фактичка независност повеќе од три децении се темели на присуството на руската армија.
Дури и најважното нешто не се менува во Молдавија. Санду го доби својот прв претседателски мандат во 2020 година на бран гнев поради корупцијата и сиромаштијата, а пет години подоцна, повеќе од една третина од Молдавците живеат под линијата на сиромаштија, според податоците на ОН. Војната во Украина, исто така, придонесува за зголемување на сиромашните, особено фактот што Молдавија во моментов храни 130.000 бегалци. Но, уште повеќе, треба да се запомни дека соговорник на АФП пред гласачкото место во Кишињев изјави дека од изборите очекува само повисоки плати и пензии. Молдавците не сакаат стари, туку нови добри вести, а „целосната поддршка на ЕУ“ нема да може засекогаш да ги смири празните стомаци.
