Сега земјата може да се снабдува со руски гас само преку гасната врска во близина на Ќустендил. Новата гасоводна мрежа треба да не поврзе со алтернативниот и позначаен приклучок кон азербејџанскиот гас
До крајот на оваа година, Северна Македонија ќе објави тендер за изградба на гасовод во должина од 68 километри од Неготино до Гевгелија. Тоа ќе и обезбеди на земјата пристап до грчката гасоводна мрежа, а со тоа и до Трансјадранскиот гасовод (ТАП), како и терминалите за течен природен гас кај Ревитуса близу Атина и во иднина во близина на Александрополис. Ова го објави пред неколку дена македонскиот министер за транспорт Благој Бочварски, со образложение дека Владата очекува да добие дозвола за изградба на гасоводот до средината на 2021 година.
Имплементацијата на овој проект во голема мера влијае и на Бугарија – сега единствената можност Северна Македонија да се снабдува со природен гас е преку преносната мрежа на Булгартрансгаз и врската Ќустендил – Жидилово. Сепак, целиот преносен капацитет таму е резервиран од „Газпром“ до крајот на 2030 година, а реално Скопје нема можност за алтернативни залихи. Сепак, ова ќе се промени со новата гасна врска со Грција. И Бугарија може да изгуби дел од транзитните такси што сега ги собира.
Општо земено, пишува бугарскиот неделник „Капитал“ Северна Македонија е исклучително мал пазар за природен гас, поради што не ги интересира добавувачите – годишната потрошувачка е околу 500 милиони кубни метри во споредба со скоро 3 милијарди кубни метри за Бугарија, на пример. Сепак, целосната зависност од Русија сега доведува до соодветно геополитичко влијание, како што е во голема мера случајот со Бугарија.
Гасоводот од Неготино до Гевгелија може радикално да ја промени сегашната состојба од повеќе причини. Прво, неговиот планиран капацитет е доволно голем – 3 милијарди кубни метри, не само за целосно задоволување на потребите на Северна Македонија, туку и за да стане причина за помасовна гасификација на земјата или дури и забрзана изградба на гасни врски со Србија и Косово за транзит на природен гас до овие пазари. И, второ, предметниот гасовод ќе може да снабдува гас од многу различни извори, од кои главниот е од Азербејџан, но и Скопје ќе има пристап до течен природен гас. Последново е важно затоа што снабдувањето се врши главно од САД и Катар, што може да се искористи за слабеење на руското влијание во регионот.
Северна Македонија аплицираше за финансирање преку Инвестициската рамка на Западен Балкан (ВБИФ), каде цената на проектот е околу 50 милиони евра.
Со обезбедување дополнителни количини на природен гас, македонските власти имаат намера да ја реконструираат старата ТЕЦ Неготино, која не работи скоро 10 години. Целта е таа да користи природен гас наместо мазут за производство на електрична енергија. Можно е да се објави постапка за јавно приватно партнерство за проектот, бидејќи проценетата инвестиција за парна-гасна единица со капацитет од 300 mW (сегашната е 230 mW) е околу 350 милиони евра.
Меѓутоа, ако централата продолжи со работа, ова ќе има уште еден ефект врз Бугарија, која сега извезува електрична енергија во Северна Македонија – можностите за продажба на електрична енергија ќе се намалат.
