Она што се обиде да го направи Трамп се нарекува „само-преврат“ и тој тоа го направи бавно со јасна идеја. Анализата ја пренесуваме во повеќе продолженија
ФИОНА ХИЛ
Од минатата среда, луѓето се расправаат како да се нарече она што се случи во американскиот Капитол – дали беше тоа бунт? Востание? Јавно го нарекував пуч, но други не се согласуваат. Некои рекоа дека тоа не е државен удар затоа што не биле вклучени американската војска и другите вооружени групи, а други затоа што Доналд Трамп не се повикал на своите претседателски овластувања за поддршка на толпата што влета во Капитол. Други истакнуваат дека никој не тврдел ниту докажал дека има таен план насочен од претседателот и дека напорите на Трамп да го поништи резултатот од претседателските избори во 2020 година никогаш не можеле да успеат на прво место.
Овие набqудувања се засноваат на идејата дека државниот удар е ненадејно, насилно преземање на власта што вклучува тајни заговори и воени преземања. Спротивно на тоа, целта на Трамп беше да се задржи на власт и неговите активности беа преземени во период од неколку месеци и во бавно движење.
Но, тоа не значи дека тоа не беше обид за државен удар. Трамп го маскираше она што го правеше, зборувајќи отворено за неговата намера. Тој ги нормализира своите постапки за луѓето да ги прифатат. Проучам авторитарни режими веќе три децении и ги знам знаците на пуч кога ќе ги видам.
Технички, она што Трамп се обиде е она што е познато како „само-преврат“ и Трамп не е првиот водач што го испроба. Шарл Луј Наполеон Бонапарта (внук на првиот Наполеон) направи еден во Франција во декември 1851 година за да остане на власт и после неговиот мандат. Потоа тој се прогласи за цар, Наполеон III. Во поново време, Николас Мадуро изврши таков пуч во Венецуела по поразот на изборите во 2017 година.
Упадот во зградата во Капитол на 6 јануари беше кулминација на низата активности и настани преземени или поттикнати од Трамп за тој да може да го задржи претседателското место, што заедно претставуваа обид за таков пуч. Ова не беше еднократна или кратка епизода. Трамп прогласи „изборна измама“ веднаш на 4 ноември дури и додека гласовите сè уште се пребројуваа. Тој се обиде да ги преброи и повтори изборите, така што тој, а не Џо Бајден, да биде победник. Во Турција, во 2015 година, претседателот Реџеп Таип Ердоган успешно го стори истото; тој распиша избори за зајакнување на претседателството, но неговата партија го загуби мнозинството во парламентот. Тој ги оспори резултатите пред судовите, ја маргинализира опозицијата и притисна за она што бесрамно го нарече „повторени избори“. Тој повторно се обиде да го направи тоа со изборите за градоначалник на Истанбул во 2019 година, но тогаш беше осуетен.
Има стандарден „список за проверка“ што аналитичарите го користат за да ги проценат државните удари. Можеме да ги оцениме потезите на Трамп да спречи мирен трансфер на извршната власт. За успешно узурпирање или држење на власта, треба да ги контролирате воените и паравоените единици, комуникациите, судството, владините институции и законодавниот дом; и да се мобилизира народната поддршка.
Да видиме колку добро ова да се примени на она што го направи Трамп.
Војската: За време на протестите на „Црните животи се важни“ во 2020 година, Трамп ги извлече шефот на Здружениот генералштаб, генералот Марк Мили, и министерот за одбрана Марк Еспер од состанокот во Белата куќа за да го следат за провокативна фотосесија пред историска црква. Паравоените сили под команда на претседателот расчистија премин за неговата група преку плоштадот „Лафает“. Трамп ги тестираше војската и Пентагон за да види дали може да ги претвори вооружените сили на САД во своја „Преторијанска гарда“. Ударот од оваа епизода ја нагласи неполитичката позиција на американската војска, но постоеше доволна постојана загриженост што само неколку дена пред 6 јануари, 10 поранешни секретари на одбраната – вклучувајќи го и Еспер, кој беше присилен да си замине поради недоволна лојалност – се чувствуваа принудени да издаде невидено јавно писмо во кое ги потсетија службениците на Министерството за одбрана на нивната заклетва за почитување на Уставот.
Комуникации: Во старите денови, пучистите го освојуваа Централниот телеграф или Поштата, а подоцна и радио и ТВ кулите. Трамп постави лојалист на чело на Поштата. Тој не ги презеде со сила ТВ и радиото, но ги дискредитираше „мејнстрим медиумите“ кои беа критички настроени кон неговите постапки како „непријател на народот“ и ги регрутираше или вршеше притисок врз Фокс њуз, Њузмакс, ОАН и платформите на социјалните медиуми како Твитер и Фејсбук како учесници во неговите напори да го свртат јавното мислење во негова корист.
Твитер, во суштина, беше еквивалент на Трамп на ТВ и радио кулата. Тој директно им испрати порака на 88 милиони луѓе кои го „следеа“ неговиот профил. Тој ги користеше социјалните мрежи и кабелските вести за да пропагира лажни наративи за себе, да ги зајакне пораките за да обезбеди оправдување за своите постапки и да ги мобилизира своите поддржувачи.
(продолжува)
