Една од соработничките на Трамп интересно анализира зошто она што го направи сега веќе експретседателот е форна на „само-преврат“. Таа дава одговор зошто оваа операција не успеа
ФИОНА ХИЛ
Кои се следните институции на кои требаше да се базира државниот удар на сега веќе претходниот претседател? За делд нив пренесовме во минатиот број.
Судството: Со помош на републиканските законодавци, Трамп ги наполни федералните судови со оние што постојано ги нарекуваше „свои судии“. Тој успешно го протурка назначувањата на тројца нови судии на Врховниот суд пред претседателските избори. Тој јасно стави до знаење дека ако Врховниот суд треба да реши спор околу изборите, тогаш „неговите судии“ ќе ја свртат пресудата во негова корист. Ердоган го стори истото во Турција, чистејќи го судството и инсталирајќи лојалисти кои го олеснија неговото повторување на изборите во 2015 година и ги осуди политичките противници на долги затворски казни. Трамп честопати повикуваше на истраги против неговите противници „за да се затворат сите!“
Владини институции: Како и во Турција, Трамп ги прочисти членовите на кабинетот и службеници во кариерата кои му пружаа отпор. Тој го заобиколи Конгресот и инсталираше вршители на должност на клучните национални безбедносни позиции, како што се секретарите за одбрана и домашна безбедност и, накратко, директорот на Националното разузнавање. Тој јасно стави до знаење дека личната лојалност е примарен фактор за избор на кандидат. Тој го отстрани Еспер откако ги загуби изборите. Главниот обвинител Вилијам Бар во истиот период поднесе оставка поради гласините дека ќе биде отпуштен бидејќи не прогласи масовна изборна измама. Трамп сакаше функционери на местата во јануари 2021 година, кои ќе му бидат целосно предани и веројатно ќе ги поддржат неговите обиди да остане на власт.
Законодавниот дом: Конечно, Трамп ја узурпираше Републиканската партија. Тој тврди дека повеќе од 74 милиони кои гласаа за него минатиот ноември биле негова лична база – неговата народна поддршка. Тој се закани дека ќе ги уништи кариерите на републиканските членови на Конгресот кои не се залагаа за поништување на изборниот резултат. На митингот на 6 јануари, кој му претходеше на насилството во Капитол, Доналд Трамп јуниор дури ги нарече републиканците „Републиканска партија на Трамп“. На крајот, дури и откако Капитол беше заземен од насилната толпа на Трамп, 147 републикански членови на Конгресот, предводени од лидерот на малцинството Кевин Мекарти, поддржаа некои од напорите на Трамп да ги оспори изборните резултати и да го собори уставниот поредок. Така направија и сенаторите Џош Хоули, Тед Круз и шест други политички амбициозни сенатори кои сакаа да ја искористат народната поддршка на Трамп. На овој начин, контролата на Трамп врз законодавниот дом и значајниот народен мандат беа речиси на неговиот дофат.
Вистината е дека во последните четири години, Трамп го тестираше стресот на демократскиот систем на САД за да види дали некој ќе го заузда. Размислете колку пати изјави дека „заслужува“ два или дури три мандати на функцијата затоа што бил третиран „неправедно“ или „мамен“ во првите две години од неговото претседателствување со „измамата за Русија“, истрагата за Милер и минатогодишното судење за импичмент. Во текот на 2020 година, кога неговиот рејтинг на анкетите паѓаше, претседателот ги постави темелите за она што ќе стане Голема лага дека тој победи на изборите. Тој однапред рече дека гласањето било „наместено“ и дека може да изгуби само доколку „тие“ ги украдат изборите. „Тие“ беа домашен непријател што тој го произведуваше со широк удар за својата народна база да се спротивстави: демократите, либералите, глобалистите, радикалните социјалисти, комунистите, антифа левичарите, движењето „Црните животи сее важни“, мејнстрим медиумите, Џорџ Сорос, разни други „чудовишта“ мажи и жени, бирократи од длабокаѕа држава, па дури и конгресмени републиканци, кои ги означи како „RINOs “ [(„Републиканци само по име“) – носорози н.з.] и „никогаш трамписти“.
Откако изборите беа прогласени во корист на Бајден, Трамп одби да признае. Никогаш не престана да лаже за исходот кон неговата база и остатокот од Америка. Тој ги распореди Руди Џулијани и неговиот правен тим за да ја оспорат секоја можна пост-изборна ситуација. Тој ги малтретираше државните изборни службеници преку телефонски повици и лично за да ги заплаши да одбијат или дури и да ги променат гласовите. Тој му рече на потпретседателот Мајк Пенс да го блокира формалниот процес на сертифицирање на изборите во Конгресот, што е надвор од неговите уставни овластувања. Кога Пенс одби, Трамп собра илјадници свои приврзаници да „запрат со кражбата“ на Капитол хил.
Значи, што го осуети бавното движење на Трамп во јасниот план за само-преврат? За среќа, имаше повратен удар од сите клучни институции што ви требаат за државен удар. Прво, војската и другите делови на владата се спротивставија на напорите на Трамп да ја персонализира нивната моќ. Второ, големите медиуми вистинито ги објавија фактите. Медиумите од социјалните мрежи ги обележаа лагите на претседателот за изборите – иако со задоцнување – и Твитер и Фејсбук на крајот ги замрзнаа неговите профили. Трето, судството и судовите се држеа цврсто. „Судиите на Трамп“, сè до Врховниот суд, ја почитуваа нивната заклетва и ги отфрлија жалбите на претседателот за поништување на легитимните резултати од изборите. Четврто, официјалните претставници на државната и локалната власт одбија да бидат поколебани. Тие повеќе пати ја отфрлија лагата дека Трамп победил на изборите. Конечно, во законодавниот дом, потпретседателот ја изврши својата уставна улога, како и лидерот на мнозинството во републикански Сенат и поголемиот дел од Сенатот. Единствените два елементи кои се собраа зад обидот за воен удар на претседателот беа неколку сенатори и мнозинството републиканци од Претставничкиот дом и неговата народна поддршка, во форма на бунт – толпата што упадна во Капитол.
Добрата вест за Соединетите Држави е дека само-превратот на Трамп не успеа. Лошата вест е дека неговите приврзаници сè уште веруваат во лажниот наратив, Големата лага дека победил на изборите. Трамп не го отфрли тоа, ниту републиканците од Претставничкиот дом и Сенатот кои гласаа против резултатите од Изборниот колеџ. Милиони луѓе сè уште мислат дека изборите биле украдени. Тие сè уште ја поддржуваат личноста Трамп, а не Републиканската партија и многумина се подготвени да преземат понатамошни активности во негово име.
Како и во случајот со другите обиди за државен удар, постапките на претседателот нè доведоа на работ на граѓанска војна. Трамп не ги поништи изборните резултати, но, како што сакаше, ја наруши мирната демократска транзиција на извршната власт.
Освен ако Големата лага не биде побиена темелно, можеме да очекуваме повеќе обиди за уривање на уставниот поредок од приврзаниците на Трамп – и сè уште треба да ја поминеме инаугурацијата на 20 јануари. Дејствата на претседателот и неговите лаги ги разбија демократските норми на Америка, ги влошија нејзините политички поделби и ги доведоа во опасност животите на луѓето. Пет лица загинаа за време на настаните Капитол, вклучително и припадник на полициските сили на Капитол во САД. Многу од членовите на Конгресот кои ги поддржаа напорите на Трамп и самите беа изложени на ризик од повреда или смрт.
Ако сакаме да ги вратиме демократските норми и да се осигураме дека тоа нема да се повтори, овие конгресни републиканци ќе мораат да преземат лична одговорност за своите постапки за поддршка на обидот за воен удар на Трамп. Тие мора да им ја кажат вистината на своите гласачи за изборите и за тоа што претседателот се обиде да стори во јануари 2021 година. Тие им го должат тоа на луѓето што ги претставуваат, како и на земјата на која ѝ служат.
(Фиона Хил беше заменик-помошник на претседателот Трамп и директор за европски и руски работи во Советот за национална безбедност од 2017 до 2019 година. Таа сега е висок соработник на Центарот за САД и Европа во Институтот „Брукингс“. Текстот е објавен во американското издание на „Политико“.)
