Слушањето на „разговорот“ на мозочните клетки може да им помогне на истражувачите подобро да ги разберат раните причини за Паркинсоновата болест
Паркинсоновата болест е втората најчеста невродегенеративна болест по Алцхајмеровата болест. Оваа болест предизвикува прогресивно оштетување на делови од мозокот во период од неколку години.
Но, релативно малку се знае за неговите рани фази, бидејќи, голем дел од штетата се случува пред да се појават првите симптоми. Сега тим од Универзитетот во Кардиф користи најсовремени техники за подобро да ги разбере раните причини за болеста.
Со враќањето на клетките „со текот на времето“, истражувачите се надеваат дека нивните наоди би можеле да помогнат во потрагата по нови методи на лекување.
„Патувањето на Паркинсоновата болест, веруваме, е доста долго“, вели д-р Дејн Бекано-Кели, кој го води истражувањето. „Симптомите ги препознаваме во подоцнежните фази од животот, во просек околу 65-тата година од животот, но знаеме дека мозочните клетки кои се многу важни за движењето и сознавањето престануваат да работат во многу раните фази.
„Имаме веќе околу 60-80 проценти загуба додека луѓето доаѓаат на клиниката, но знаеме дека тоа не се случува преку ноќ. Значи, постои прозорец на време пред да почнат да умираат клетките на кои би можеле да помогнеме.
Истражувачите собираат примероци од клетки на кожата од луѓе со Паркинсонова болест, како и од лица кои ја немаат оваа состојба.
Тимот потоа ги „подмладува“ тие клетки – со други зборови, ги испраќа назад низ времето за да станат матични клетки. Потоа користи различни методи за да ги поттикне тие клетки да се развијат во неврони – кои се мозочни клетки.
Во различни фази од тоа патување, тимот се обидува да ја пресретне електронската комуникација помеѓу ќелиите со помош на високотехнолошка опрема.
„Идејата е да се обидеме да го прислушкуваме вкрстениот разговор или комуникацијата помеѓу невроните во мозокот… малку како таен агент кој прислушува разговор меѓу две лица“, објасни д-р Бекано-Кели.
Со проучување на разликите што се јавуваат со текот на времето во клетките на Паркинсоновата и не-паркинсоновата, тимот се надева дека подобро ќе ги разбере различните фактори кои придонесуваат за состојбата.
Тие вклучуваат неможност на одредени мозочни клетки да го исфрлат протеинскиот отпад од себе, што може да доведе до клеточна смрт.
„Тоа е малку како кога моторот на вашиот автомобил ненадејно ќе се исклучи на пат кон работа или кон аеродром. Многу работи можеа да придонесат за тоа како тој автомобил се расипа и разбирањето што се тие и кога ќе се случат може да ни помогне да откриеме кога точно би можеле да интервенираме“.
На тимот му беше доделен грант од 320.000 фунти од Британската Паркинсонова асоцијација за да продолжи со истражувањето.
Паркинсоновата болест е најбрзо растечката невролошка состојба во светот.
Во Велс има пропорционално повеќе луѓе кои живеат со оваа болест отколку во кој било друг дел на ОК.
Професорката Џули Вилијамс, директорка на Институтот за истражување на деменција во Кардиф, рече дека истражувањето „ги поместува границите Доколку ги разбираме тие механизми, би можеле да тестираме нови лекови – лекови кои веќе постојат и се користат за други цели – кои брзо би можеле да стигнат до клиниката“.
На Кен Хауард (76) од Кардиф му било кажано дека има Паркинсонова болест пред една деценија.
Тој опишува како дежурниот лекар кој му поставил дијагноза бесчувствително му ја доставил пораката. „Тој рече: ’Нема лек, болеста е прогресивна и дегенеративна, што значи дека само ќе се влоши. Најдоброто што можете да направите е да ги земате лековите што ви се препишани и би можеле да добиете две и пол или можеби дури три добри години“, се потсетува Кен. „Сега, не знам за вас, но не ми се допаѓа да ми кажуваат дека нешто е надвор од моја контрола. Човекот рече: ’Ќе добијам можеби три добри години“’ а тоа беше пред 10 години. И така му докажав дека греши“.
Кен вели дека честото вежбање и физичкиот предизвик – како што се скокање со падобран и возење со брод – му помогнале да ја забави прогресијата на болеста.
„Треба да продолжите да се предизвикувате себеси, бидејќи апатијата е сојузник на Паркинсоновата болест“, вели Кен.
Но, состојбата на Кен сепак остави свој белег. Ослабе 28 килограми и има видливи треперење на рацете. Неговото тело понекогаш може одеднаш да се грчи или целосно да се замрзне – особено во стресни ситуации.
„Несреќното е во тоа што, како и сите луѓе со Паркинсонова болест, јас сè уште сум јас во мојата глава. Сè уште сум Кен Хауард, кој сакаше да игра рагби, беше малку свесен и бев дрско момче. Сега го имам овој мрачен изглед на моето лице, што воопшто не ми одговара. Но, најлошото е што знаете кои сте и што правевте, а вашата личност воопшто не е променета. Но, вашето тело стана одвоено од вас“.
Иако не е директен учесник во студијата на Универзитетот Кардиф, Кен бил вклучен во голем број други истражувачки проекти за кои вели дека се клучни за давање надеж на луѓето.
„Ви велат дека времето е ограничено, ви велат дека се ќе се влоши и дека нема лек. И затоа луѓето престануваат да се надеваат и се откажуваат. Но, ќе работам напорно на оваа моја Паркинсонова болест. Тоа е најбрзо растечката невролошка состојба во светот, така што истражувањето како ова е апсолутно витално“.
